آزادسازی قیمت‌ نان تا 9 ماه دیگر

دنیای اقتصاد نوشت: روز گذشته، نخستین نشست خبری مدیرعامل شركت بازرگانی دولتی ایران در سال‌جاری، صحنه مناقشه میان خبرنگاران و معاون وزیر بود.

خبرنگاران به بی‌كیفیتی نان پس از هدفمندی یارانه‌ها اعتراض كردند و حمید علیخانی آنها را به كم كاری و بی‌اطلاعی متهم كرد. معاون وزیر بازرگانی در همین حال خبر داد كه فرآیند قیمت‌گذاری دولتی نان تا 9 ماه دیگر حذف خواهد شد.

حمید علیخانی در این نشست با بیان اینكه مرحله نخست هدفمندی یارانه‌ها در پی 11 ماه مطالعه و كار میدانی كلید خورد، عنوان كرد: در گام اول ما مالك گندم، آرد و حتی نانوایی بودیم و كل این چرخه در اختیار شركت بازرگانی دولتی بود، در حالی كه در 4 ماه گذشته انتخاب آرد توسط نانوا صورت گرفته و خرید گندم توسط كارخانه آرد انجام شده است و آنها مجبور بوده‌اند كه با مشتریانشان ارتباط برقرار كنند.

علیخانی افزود: امروز ما فقط فروشنده گندم و سیاستگذار مقوله آرد و نان هستیم و مطابق ماده 110 قانون برنامه پنجم توسعه كشور عمل می‌كنیم.

مدیرعامل شركت بازرگانی دولتی ایران از صرفه جویی 200 هزارتنی گندم كشور طی ماه‌های گذشته خبر داد و گفت: در سال 1384 مصرف یك سال گندم كشور 10 میلیون تن بود، در سال 1388 با 9 درصد كاهش به 9 میلیون و 100 هزار تن رسید و در سال 89 این رقم با 5 درصد كاهش نسبت به سال 88 به 8 میلیون و 700 هزار تن رسید و پیش بینی ما این است كه در سال 90 كل مصرف گندم كشور به پایین تر از 6 میلیون و 400 هزار تن برسد.

وی كاهش ضایعات نان، ایجاد رقابت در تولید آرد و نان، استفاده از توان مالی بخش خصوصی و ارتقای تكنولوژی كارخانجات را از مزیت‌های هدفمندسازی نان برشمرد.

علیخانی همچنین مدعی شد كه هدفمند كردن یارانه‌ها دلیل بر این نیست كه قیمت نان افزایش یافته، اما كیفیت آن افزایش نداشته است.

وی ادامه داد: ما 4 هزار میلیارد تومان یارانه نان می‌دادیم و این یارانه در حلقه‌های وسط بود، در حالی كه تهیه یك كیسه آرد 40 كیلویی برای ما نزدیك به 19 هزار تومان خرج بر می‌داشت، اما ما این كیسه آرد را با 300 تومان ناقابل به نانوایی می‌دادیم و نانوایی هم آن را به همین قیمت می‌فروخت.

علیخانی در این نشست آماری از وضعیت مصرف نان در كشور ارائه داد و گفت: در بهمن ماه سال 84 نهصدو 39 هزار تن نان پخت شد، این در حالی است كه مصرف ماهانه هر نفر در آن زمان حدود 13 كیلو و 400 گرم بود كه سرانه مصرف هر نفر در سال به 161 كیلو می‌رسید.

به گفته وی، در بهمن ماه سال 88 (یك سال قبل از اجرای قانون هدفمندی) سرانه كاهش پیدا كرد و مصرف ماهانه هر فرد به 11 كیلو و 600 گرم و سرانه مصرف سالانه هر فرد به 139 كیلو كاهش یافت، در بهمن ماه سال 89 سرانه مصرف هر فرد ایرانی 8 كیلو و 700 گرم و مصرف سالانه به 104 كیلوگرم كاهش پیدا كرد و این در حالی است كه در یك سال مصرف نان 30 درصد كاهش یافت و آمار نشان دهنده این است كه از زمان تولید نان تا مصرف هدر رفت بسیار بالا بوده، بنابراین در طولانی مدت از ضایعات جلوگیری شده وگرنه در خوراك نان كه تغییری ایجاد نشده است!

وی ضایعات نان را به طور میانگین بین 15 تا 20 درصد و ضایعات كل چرخه گندم، آرد و نان را تا 30 درصد ارزیابی كرد و افزود: در بحث هدفمندی الزاما بحث كیفیت نان مدنظر نبوده، بلكه تاكید بر صرفه جویی و هدررفت منابع كشور بوده است.

علیخانی با اعلام این خبر كه خرید گندم در سال جاری بر اساس «جدول پاكی» صورت می‌گیرد، خاطرنشان كرد: در سال‌های قبل فاصله قیمت خرید انواع گندم آنقدر ناچیز بود كه فرقی بین بهتر و بدتر و متوسط نبود، اما امسال نرخ گندم 360 تومانی برای محصولی است كه به اصطلاح به آن 2-1 می‌گوییم گندمی كه 2 درصد افت مفید و 1 درصد افت غیر مفید داشته باشد، ضمن‌اینكه به ازای هر درصد سن زدگی 10 تومان جریمه برای كسانی كه آفات نباتی شان را پایش نكرده‌اند در نظر گرفته شده است.

آژان كشی برای نانوایان!

این مقام مسوول سپس به بحث آموزش نانوایان اشاره كرد و با ابراز تاسف از اینكه «طی 4 ماه تلاش فقط توانستیم 2800 نفر را با آژان كشی وارد سیستم آموزشی كنیم» خطاب به خبرنگاران كه به پایین بودن كیفیت نان اعتراض داشتند، گفت: كیفیت، موضوعی بین دستگاهی است و مولفه‌های كیفیت نان شامل مواد اولیه، مهارت كارگران و ماشین آلات پخت است كه در مورد مواد اولیه می‌توان از بهبود دهنده‌ها استفاده كرد كه ما در كشورمان از این راهكار بی‌بهره‌ایم و به نظر من آنچه مهم تر است مهارت كارگران است، اما وقتی بحث كیفیت مطرح می‌شود نانوا فكرش فقط به سمت كیفیت آرد می‌رود.

علیخانی با تاكید برای اینكه ما 200 هزار نفر نانوا و كارگر نانوایی داریم، بیان كرد: برنامه چهارساله‌ای برای آموزش نانوایان داشتیم و در شهریور 89 پرتكلی با وزارت كار و سازمان آموزش فنی حرفه‌ای امضا كردیم تا بتوانیم سطح مهارت كارگران نانوایی‌ها را بالا ببریم، اما نمی‌شود به زور مردم را ببریم و آموزش دهیم.

وی همچنین به فرسودگی ماشین‌آلات پخت اشاره و ابراز عقیده كرد: با شرایط اصلاحی می‌توان 85 درصد گاز مصرفی نانوایی‌ها را كاهش داد. علیخانی با بیان اینكه برای تغییرات باید خطر كنیم، گردش مالی صنعت نان را حتی بیش از خودرو و رقمی در حدود 15 هزار میلیارد تومان اعلام و از وضعیت آموزش و تربیت نیروی متخصص در این بخش انتقاد كرد.

به گفته مدیرعامل شركت بازرگانی دولتی ایران در كشورمان 93 درصد از نانوایی‌ها به روش سنتی تولید می‌كنند، در حالی كه روش تولید كارگاهی 4 درصد و تولید صنعتی تنها 3 درصد از كل تولیدات را شامل می‌شود.

وی تاكید كرد: ما چرخه معیوب گندم، آرد و نان را طی 4 ماه اصلاح كردیم و در این مدت كم نمی‌توان به صورت معجزه آسا وضعیت نان را اصلاح كرد، بنابراین باید با توجه به میزان سرمایه‌گذاری، توجهی كه به نان می‌كنیم و با حمایت، نان را روی ریل خود قرار دهیم.

علیخانی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینكه فاز سوم افزایش قیمت نان چه زمانی اجرا می شود؟ گفت: ما گندم را از كشاورز كیلویی 360 تومان می‌خریم و به همان قیمت می فروشیم، در حالی كه با توجه به هزینه‌های تبعی از جمله حمل و نقل باید كیلویی 400 تومان بفروشیم، بنابراین هنوز دولت یارانه می دهد.

وی تصریح كرد: با این وجود دولت فعلا اجازه افزایش قیمت نان را نداده و بعید می دانم كه فاز سوم افزایش قیمت نان امسال اجرا شود.

حذف نرخ‌گذاری دولت در بازار آرد و نان

علیخانی در خصوص قیمت‌گذاری دولت در بازار آرد و نان گفت: در میان مدت یعنی بین 6 تا 9 ماه دیگر قیمت‌گذاری نان حذف خواهد شد.

مدیرعامل شركت بازرگانی دولتی همچنین از ادامه توزیع كالا برگ در سال جاری خبر داد و گفت: امسال هم توزیع كالابرگ خواهیم داشت؛ ولی نه به میزان سال گذشته و روند توزیع نزولی خواهد شد. وی ذخایر كالایی را نیز «مطمئن و بی‌نیاز از ذخیره‌سازی جدید» دانست.

علیخانی همچنین در پاسخ به این سوال كه وضعیت واگذاری شركت‌های تابعه شركت بازرگانی دولتی ایران به چه صورتی است، گفت: این واگذاری‌ها آغاز شده است و از 35 شركت زیر مجموعه تا كنون 17 شركت واگذار شده است و براساس قانون باید 80 درصد سهام شركت مادر به بخش خصوصی واگذار شود و تنها 20 درصد آن هم به دلایل استراتژیك در اختیار دولت خواهد ماند.