لاریجانی: افکار مطهری را دستمایه سیاسی کاری نکنیم/ مکتب ایرانی حرف پوچی است

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مطرح کردن "مکتب ایرانی" حرف‌ پوچ بوده و بنیان آن مشخص نیست، گفت: مکتب به فکر و ایدئولوژی مربوط می‌شود نه به جغرافیا و نمی‌توانیم بگوییم مکتب مالزی یا کوبا یا امثالهم و این جنس حرف‌ها اساس و پایه ندارد و باعث سرگردانی در جامعه می‏شود.

به گزارش مهر علی لاریجانی در دیدار عصر چهارشنبه، با اعضای ستاد بزرگداشت شهید مطهری با تشکر از بخش های مختلف این ستاد نسبت به برنامه هایی که پیگیری می کنند، گفت: ما در صحنه مسائل فرهنگی و اجتماعیات دو نوع شخصیت داریم؛ برخی افراد و آدم های موثری بودند، اما بیشتر به مسائل روز توجه داشتند و عمرشان در این متمرکز بود و کمتر به مبانی توجه داشتند و سیاستمداران بخش اعظم این گروه هستند. برخی از شخصیت ها نیز بنیان های فکری جامعه را می سازند و در عمر خود تلاش بر تربیت فکری دارند؛ مانند علامه طباطبایی که اکثر آثار او مانند تفسیر المیزان یک حادثه مهم است.

وی با بیان اینکه این گروه مربوط به یک زمان نمی شوند،‌ افزود:  اینکه چقدر مبانی فکری افراد قوی است و بر حسب عمری که در معارف و بنیان سازی دارند، باعث می شود آنها در طول تاریخ امتداد پیدا کنند و برخی میان یک قرن، چند قرن و یا یک سال متفاوت هستند. هرچند گروه اول کم خاصیت نیستند و در مدت کوتاه مسائل روز ممکن است پراثر  نیز باشند، اما پس از تغییر شرایط و گذر زمان عمرشان به سر می آید.
 
لاریجانی ادامه داد: مطهری دغدغه مسائل روز زمان خود را داشت؛ اما 90 درصد آثار وی بنیان ساز  و 10 درصد مسائل روز است زیرا وی فقیه، مبارز و استاد دانشگاه بود و نمی توانست به مسائل روز نپردازد و ما در بررسی های خود از هر دو بخش می توانیم، استفاده بکنیم؛ زیرا تقرب فکری آقای مطهری به این موضوعات مبنایی بود و از این جهت باید این موضوع را راجع به ایشان در نظر گرفت و همانطور که خود ایشان هم اعلام کرده اند، وظیفه یک صاحب نظر این است که آدم های مسلکی را پرورش دهد و نگاه ایشان این بود که در آثار و سخنرانی های خود افراد مسلکی را تربیت کند.
 
وی با تاکید بر اینکه حرف های نو در آثار شهید مطهری وجود دارد، اظهار کرد: مباحث مورد اشاره مطهری تاسیسی است و باید در کاوش های جدید، افراد جدید روی این موضوعات تمرکز کنند و آن را جلو ببرند و مثلا نظریه ایشان در باب عدالت نسبت به متفکرین گذشته در فلسفه خودمان یا کسانی که در غرب از یونان تا امروز دراین باره حرف می زدند، نگاه کاملا متفاوتی است و حرف نویی را دارد و اگر این موضوع خوب کار و پرورانده شود و نگاه تطبیقی در آن وجود داشته باشد، مسائل خوبی از آن در می آید.
 
رئیس قوه مقننه با بیان اینکه بعضی حرف های شهید مطهری تاسیسی است و  می توان آن را شاخ و برگ و توسعه داد، اضافه کرد: بخشی از مباحث ایشان نیز مربوط به افراد میانی جامعه است و قسمت قابل توجه از آثار ایشان برای این است که طبقه نخبه جامعه ما نیز از بصیرتی واقعی نسبت به مسائل اسلامی برخوردار شود و معتقد بود ما باید تلاش کنیم تا طبقه تحصیل کرده در معارف اسلامی آشنایی نسبتا کاملی پیدا کند؛ زیرا فردی که مهندس و دکتر می شود، اعتبار اجتماعی پیدا می کند و قسمتی از جامعه به او روی می آورد، اما وی چون از نظر نفسی و نظری تربیت نشده، آمادگی و ظرفیت این کار را ندارد و وقتی به او رجوع می شود، وی اظهار نظر می کند که ممکن است بسیاری از مشکلات و مسائل را در جامعه به وجود بیاورد.

وی اعلام کرد: به میزانی که اعتبار اجتماعی انسان بالا می رود و اثرگذاری او بیشتر می شود، باید میزان اطلاعاتش در مسائل دینی قوی تر شود. وقتی یک سیاستمدار اقبال بیشتری را متوجه خود می سازد، باید وقت بیشتری در کسب معارف اسلامی بگذارد، تا بتواند مخاطبان خود را از طریق درست راهنمایی کند و به میزانی که اعتبار او بالا می رود، باید مستمرا بخواند، تا آمادگی او برای اثربخشی بیشتر شود.
 
رئیس مجلس تصریح کرد: در طریق فکری مطهری، افکار اسلامی در کمال بخشی نظری و نفسانی برای این طبقه مفید است و در حالی که عده ای می گویند تقرب مطهری به مسائل عقلانی است، اما اینطور نیست زیرا بر حسب موضوع، وجوه تقرب ایشان متفاوت است و گاهی فلسفی است و گاهی کلامی، روایی، تاریخی که البته همه اینها از عقلانیت برخوردار است؛ اما با روش خاص خود مطهری و به همین دلیل ماندگار است و این تقرب کامل می تواند سیمای دقیق تری از معارف اسلامی بدهد زیرا همه حقایق اسلامی را نمی شود با متدولوژی فلسفی فهمید.
 
وی اظهار کرد: در کتاب خدمات متقابل ایران و اسلام، تتبع شهید مطهری تاریخی است، اما انصافی که در آن نهفته باعث جذابیت آن شده و مانند برخی حرف های سطحی که گاه در آن دوران زده می شد و الان هم شنیده می شود، نیست. مثل بحث ایرانی گرایی که وجه عقلی ندارد و واقعی و منصفانه هم نیست؛ زیرا اسلام به واقع ایران را تکامل بخشید و مطهری نیزآنها را بر می شمرد و این یک امر واقعی است واگر انسان منصف باشد به آن اذعان دارد، اما اگر بخواهد از این طریق شعار بدهد بحث دیگری است.
 
لاریجانی ادامه داد: ایرانی ها نیز خدمات متعددی به اسلام دارند و هر دو وجه باید منصفانه دیده شود، یکی از ویژگی های مطهری این بود که انصاف در قضاوت در وی موج می زد و در بحث های فکری هنگامی که آرای متفکرین را بررسی می کنند، منصفانه قضاوت می کند و این باعث می شود کار وی ماندگار شود.
 
وی با بیان اینکه مطهری از عموم مردم غفلت نداشت، افزود: بسیاری از آثار مطهری متعلق به عموم مردم است؛ زیرا ایشان معتقد بود مسلمانان با هر موقعیت و سمتی باید اطلاعات کاملی نسبت به معارف اسلامی کسب کنند وحتی در کتابی اشاره کردند؛ زبان عربی را یاد بگیریم در حالی که عده ای معتقد بودند چنین کاری درست نیست زیرا زبان فارسی را از بین می برد و یا اینکه قبل از انقلاب عده ای می خواستند ایران گرایی کنند واز همین جهت به دروغ مشتی به اسلام می زدند و حالا هم جور دیگری عمل می کنند. مانند؛ بحث مکتب ایرانی که مطرح شده و حرف های پوچی است که بنیان آن مشخص نیست؛ زیرا مکتب به فکر و ایدئولوژی مربوط می شود نه به جغرافیا و نمی توانیم بگوییم مکتب مالزی یا کوبا یا امثالهم و این جنس حرف ها اساس و پایه ندارد و باعث سرگردانی در جامعه می شود.
 
رئیس قوه مقننه ادامه داد: مطهری تقویت جامعه به صورت عام را مدنظر داشت و معتقد بود هرچقدر ذهن ها تقویت شده و قوی باشند در مسائل مختلف تصمیمات درست می گیرند و اگر جامعه ای بخواهد پیشرو و الگو باشد و وظیفه خود را نسبت به انسان و بشریت به درستی ادا کند باید در توان علمی و ورزندگی فکر خود اهتمام کند؛ زیرا جامعه ای که ورزیدگی ذهنی نداشته باشد نمی تواند پیشرو باشد حتی اگر آرمانی متعالی داشته باشد.
 
وی خطاب  به اعضای ستاد بزرگداشت شهید مطهری گفت: این تلاش ها که شما انجام می دهید در کنار همدیگر ارزشمند است و تنوع این ستاد به دلیل شخصیت ذوابعاد شهید مطهری است و من فکر می کنم در همه امور باید تفکر وی را دنبال کرد؛ زیرا مثل مطهری کمتر فردی داریم که خواندن آثار او ساده و جذاب است و طبقات مختلف می توانند مرواریدهای فکری را از درون آثار او کسب کنند، همچنان که تفسیر قرآن ایشان با عموم تفاسیر متفاوت است و همه مردم می توانند از آن استفاده کنند.
 
لاریجانی با درخواست از اعضای ستاد بزرگداشت شهید مطهری برای انجام فعالیت های مستمر، خاطرنشان کرد: هرچند این مسئله که برای سالگرد ایشان فعالیت هایی انجام می دهیم کار ارزشمند و ماندگار و خوبی است که باید انجام شود، اما باید یک کار مستمر نیز انجام داد و مثلاً در دانشگاه ها حلقه های بحثی به وجود آید که در هر ماه بررسی دقیقی از افکار مطهری داشته باشد؛ اگرچه در کارهای علمی نمی توان هر روز از این قبیل فعالیت ها انجام داد، اما با یک زمان بندی متناسب می توان این هدف را به پیش برد و مثلا در حوزه فلسفه هر ماه یک نشست داشته باشیم که یک متخصص یکی از وجوه فکر ایشان را مورد نقد و بررسی قرار دهد و این بحث نباید محدود باشد، زیرا ممکن است علما در این مورد نظرهای متفاوتی داشته باشد و به نظر من ایرادی ندارد زیرا آن موضوع را پخته می کنند و بحث را جلو می برند و استمرار این کار در حوزه های مختلف می تواند باعث شود نظرات جدید ایجاد و بررسی شود.
 
وی ادامه داد: در بحث روز هم باید متناسب با افکار شهید مطهری برخورد کرد و نمی توان ایشان را دست مایه کارهای سبک کرد؛ زیرا وزن فکری مطهری آنقدر سنگین است که نمی توان چنین کاری انجام داد و ما هم باید پرهیز کنیم که در کارهای جزئی از شهید مطهری استفاده کنیم و همانطور که ثقل کار وی بنیان های فکری را می ساخت ایشان را نباید دستمایه کارهای سیاسی کرد، اما بعضی از مسائل سیاسی در حوزه اندیشگی وارد می شود و اگر از بنیه های فکری مطهری استفاده شود، خوب است مانند نهضت هایی که در منطقه به وجود آمده که حادثه بسیار عمیقی است و شاید رسانه های ما هنوز ابعاد مختلف آن را باز نکردند که علت این رویش ها چگونه بود در حالی که برخی از آثار مطهری در این زمینه نکات جذابی دارد مانند اینکه سنت هایی در حرکت های اجتماعی وجود دارد و این سنت ها بر مواردی اتکا دارد واینکه علل سقوط جوامع و حکومت ها چیست بحث دقیقی دارد.
 
لاریجانی ادامه داد: مطهری در یکی از بحث های خود به این نکته اشاره می کند که هر جامعه ای که ضعیف نگه داشته شود باید جایی خود را احیاء کند و امروزه این امر در انقلابهای منطقه دیده می شود، زیرا یکی از اشتباهات غرب این بود که باید مسلمان ها را دست دوم در نظر بگیرند؛ اما غافل بودند که این انفجار جایی رخ می دهد و جوامعی که آزاد زندگی می کنند، پایدارترند از جوامعی که با سکون کار خود را پیش می برند. دموکراسی اگر به معنای واقعی خود به وجود بیاید با تعبیری که ما از آن به عنوان مردم سالاری داریم و چارچوب های دقیق تری دارند، عامل پایداری جامعه است.
 
رئیس مجلس اظهار کرد:  بسیاری از کشورهای منطقه که سکون مرگباری داشتند، باعث سرنگونیشان شد و برخی از مسائل که حتی شاید در کشورهای غربی کمتر روی آن کار شده و در بین متفکرین اسلامی هم من ندیدم این فکر است که یکی از عوامل زوال کشورها آن است که بر روی برخی حقوق خود تاکید می کنند و از برخی غافل می مانند. در حالی که حقوق اجتماعی مانند حقوق فردی هرگاه متوازن رشد کند، عامل کمال و پایداری است. مطهری معتقد است که اعتدال در حرکت سیاسی و اجتماعی که همه وجوه جامعه را دربرمی گیرد باید دنبال شود و مسلمانان به عدالت پیشرفت جامعه اخلاق ارتقای علمی و احساس مسئولیت نسبت به سایر مسلمانان بپردازند، نباید اشتباهی که دیگران کردند در جامعه ما رخ دهد.
 
لاریجانی در پایان سخنان خود خطاب به اعضای ستاد بزرگداشت شهید مطهری گفت: بنیاد حرکتی که شما دنبال می کنید باید از عمق فکر شهید برآید.