بیش از 9 دهک برای دریافت یارانه ثبت نام کردند

خبرآنلاین: متقاضیان دریافت یارانه نقدی از دولت در حال افزایش است و آخرین آمارها نشان می دهد تعداد به مرز 70 میلیون نفر رسیده است.

بر اساس پیش بینی های دولت در توزیع یارانه های نقدی عنوان شده بود که در واقع توزیع یارانه ها باید برای شش دهک پایین جامعه صورت گیرد و از این طریق تفاوت طبقاتی در میان دهکهای مختلف درآمدی در کشور در توزیع یارانه ها لحاظ شود، دولت از مردم خواست کشانی که نیازی به دریافت یارنه ها ندارند از گرفتن یارانه خودداری کنند و البته عنوان کرد در اینده نزدیک و با شفاف شدن فضای اطلاعات اقتصادی افراد اگر کسانی اطلاعات غلط داده تا مشمول دریافت یارانه های نقدی شوند میزان یارانه ای که دریافت کرده اند از حسابشان کسر خواهد شد.

میزان ثبت نامهای انجام شده تا پایان پاییز سال گذشته نشان می داد که بالغ بر 60 میلیون و500 هزار نفر برای دریافت یارنه نقدی ثبت نام کرده اند، این تعداد با توجه به جمعیت 75 میلیونی کشور در سال 89 نشان می داد که بالغ بر 8 دهک درآمدی خود را مشمول دریافت یارانه دانسته اند و برای دریافت یارانه شماره حساب خود را وارد سامانه اثبت اطلاعات خانوار کرده اند.

این در حالی است که براساس برآوردهای دولت یارانه با هدف کمک به 6 دهک پایین درآمدی باید توزیع می شد ولی به دلیل مشکلاتی که در پی خوشه بندی های اولیه پیش آمد و باعث نارضایتی های زیادی شد دولت عنوان کرد توزیع یارانه نقدی در دور دوره انجام می شود اولین دوره تمامی متقاضان مشمول دریافت یارانه ها خواهند شد و در مرحله بعد کسانی که از نظر سطح درآمدی مشمول دریافت یارانه باشند ( درشش دهک درامدی پایین قرار داشته باشند به نسبت میزان درآمدشان از یارانه برخوردار خواهند شد) و چهار دهک بالای درآمدی درصورتی که یارانه ای دریافت کرده باشند از حساب آنها کسر خواهد شد.

عدم ثبت نام اعضای هیات دولت نیز به عنوان یک اقدام نمادین از سوی رسانه ها مورد تشویق قرار گرفت تا با فرهنگ سازی مناسب افرادی که مشمول یارانه نیستند ثبت نام نکنند.

اما این روند در زمستان سال 90 شکل دیگری به خود گرفت، از یکسو توزیع دو نوبت یارانه نقدی از سوی دولت و از سوی دیگر توزیع فیش های برق و گاز با ارقامی که در مقایسه با دوره های قبل نجومی به نظر می رسد باعث تشویق اقشار مختلف مردم شد تا برای دریافت یارانه ثبت نام کنند و کسانی که پیش از آن عنوان می کردند که یارانه نقدی پرداخت نخواهد شد و یا فکر نمی کردند افزایش قیمت حاملهای انرژی جدی باشد به این صرافت افتادند که نباید از قافله عقب ماند و تمثیل ضرب المثل قدیمی کندن موی خرس در ذهن ها خطور کرد.

بر اساس اعلام دولت دور بعدی ثبت نام برای دریافت یارانه نقدی از اردیبهشت آغاز  خواهد شد، و دوباره بر تعداد متقاضیان دریافت یارانه نقدی افزوده می شود. نکته جالب اینجاست که دولت به خوبی از استقبال مردم خبر داشته است، دلیل این اطلاع نیز کاهش سهم 20 درصدی دولت از منابع حاصل از هدفمندسازی است به 10 درصد که به این طریق دولت عنوان کرده است در بودجه سال 90 سهم مردم را از منابع حاصل از هدفمندی یارانه ها از 50 به 60 درصد ارتقا داده است.

نگاهی به امارها نشان می دهد این افزایش از سوی دولت دقیقا پوشش دهنده میزان یارانه ای خواهد بود که در طی سال 90 باید به 9 میلیون نفر پرداخت شود بدون انکه نیازی باشد سقف 60 هزار میلیارد تومانی پیش بینی شده در بودجه افزایش پیدا کند.

بر اساس این تقسیمات در سال 90 بالغ بر 37 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی بین مردم توزیع خواهد شد که این رقم با احتساب ماهی 44 هزار و 500 تومان یارانه ماهیانه هر فرد برای تخصیص یارانه 70 میلیون نفر جمعیت کفایت می کند.

البته روندی که در قبال یارانه نقدی شیر نیز در روزهای اخر سال 89 اتفاق افتاد به خوبی نشان می داد که دولت منتظر بود تا میزان ثبت نامی ها برای دریافت یارانه نقدی مشخص شود تا در صورت امکان میزان یارانه نقدی مازاد به عنوان یارانه شیر بین مردم توزیع شود ولی به دلیل آنکه با توجه به آنکه تعداد متقاضیان تقریبا سقف پیش بینی شده را پر کرد دولت این امکان را پیدا نکرد و در نهایت اعلام شد دولت از توزیع نقدی یارنه شیر منصرف شده است.

چرا در مورد مرحله دوم صحبت نمی شود؟

دولت می توانست ثبت نام دورهای بعدی را متوقف کرده و یا فرایند را سختگیرانه کند تا تنها افرادی که واقعا مستحق دریافت یارانه نقدی هستند بتوانند در دور جدید ثبت نام کنند، اما این کار صورت نگرفت و حتی به رغم انکه به نظر نمی رسد کسی از شش دهک پایین درآمدی از ثبت نام جامانده باشد عنوان کرد این ثبت نام در اردیبهشت ماه نیز ادامه پیدا خواهد کرد.

این نحوه عملکرد دولت تنها دو دلیل می تواند داشته باشد اول انکه بر اساس قانون همه افراد می توانند متقاضی دریافت یارنه باشند و تاز مانی که دولت به صورت دقیق وضعیت درامدی خانوارها را مشخص نکرده باشد باید به تمامی خانوارهای متقاضی به صورت یکسان یارانه پرداخت کند بنابراین این مسئله برای دولت توقف ثبت نام را نا ممکن می سازد، ولی چرا روند ثبت نام تغییر نکرد تا فقط افرادی که واقعا مشمول بوده و از ثبت نام جامانده بودند بتوانند یارانه نقدی دریافت کنند!

دومین دلیل دولت که به این شبهه هم پاسخ می دهد ثبت اطلاعات دقیق تمامی خانوارهای کشور است، همه متفق القول هستند که فضای اقتصاد کشور شفاف نیست و شاهد این مسئله زمینه گسترده ای است که برای فرار مالیات وجود دارد، زمینه ای که به دلیل نبود اطلاعات کافی برای دولت و سازمان امور مالیاتی نیز قابل اثبات نبوده و نیست.

اما در صورتی که دولت بتواند فضای اطلاعاتی کاملی یا حداقل بیش از 90 درصدی از وضعیت درآمدی خانوارهای ایرانی داشته باشد، به طور مثال بتواند به طور دقیق بگوید در ماه سرپرست یک خانوار چه میزان گردش مالی در حساب خود دارد به طور حتم می تواند بخش زیادی از غبار حاکم بر فضای اقتصادی کشور بکاهد، بحث توزیع یارانه نقدی نیز بهترین فرصت برای این کار است.

بانک اطلاعاتی اقتصاد خانوار در واقع فضایی است که از طریق آن دولت می تواند تصویر بسیار واضح تری از وضعیت اقتصادی کشور داشته باشد و البته حتی اگر هزینه ای معادل چند هزار میلیارد تومان نیز به عنوان یارانه نقدی در قبال ان بپردازد به طور حتم صرف آن در آینده بیش از این خواهد بود.

درضمن با تکمیل این تصویر که از طریق رویت تمامی حسابهای بانکی افراد ممکن می شود دولت می تواند به راحتی یارانه نقدی که افراد غیر مشمول دریافت کرده اند را باز پس گیرد بنابراین اگر چه شاید از این طریق چند قبض آب و برق هم پرداخت شود ولی دولت در دومین مرحله راستی آزمایی اطلاعات ثبت شده به راحتی خطاهای پرداختی را جبران کند.

آیا اقتصاد ایران آمادگی فضای شفاف را دارد؟

اما سئوال جدی اینجاست که آیا اقتصاد ایران امادگی مواجه با فضای شفافی را دارد که تمامی مبادلات مالی در ان قابل رصد و پی گیری است. آیا در اقتصادی که متاسفانه بنگاههای اقتصادی در آن شرط حسابسازی را به عنوان امتیاز برای حسابدارانشان در نظر می گیرند ، می توان امید داشت که شافاف سازی به رونق منتهی شود و اگر بخواهیم به این سمت برویم با چه موانعی رو برو خواهیم شد، اقتصادی که در آن دولت هم جرائت اعلام اسامی بدهکاران بزرگ بانکی را پیدا نمی کند تا چه حد ظرفیت شفاف سازی دارد و البته خود دولت تا چه حد به شفاف سازی مالی تن در خواهد داد این طرح اگر اجرا شود تا چه زمانی به طور کامل ادامه پیدا خواهد کرد؟ اینها پرسش هایی است که باید برای آن پاسخی پیدا کرد، زیرا فرار از پاسخگویی نه تنها مارا در سالی که جهاد اقتصادی نام گرفته به جایی نمی رساند بلکه در سال 1404 نیز با جایی نخواهیم رسید.