در طب سوزنی که به پزشکی سنتی چینی نیز معروف است، بدن انسان تحت تأثیر دو نیروی مخالف هم به نامهای یین و یانگ قرار دارد. یین به صفاتی چون سردی ، آرامی و در کل حالت غیر فعال بر میگردد. در حالی که یانگ به صفاتی چون گرمی ، هیجان و فعال بودن نسبت داده میشود. در این نگرش ، سلامت بدن هنگامی حاصل میشود که میان این دو نیرو تعادل برقرار باشد و عدم تعادل این دو نیرو باعث میشود که جریان حیاتی در بدن که به Qi (جی) معروف است مختل شود. کانالهایی در بدن وجود دارد که انرژی جی در آنها حرکت میکند.
اگر به هر دلیل اختلال یا انسدادی در این کانالها رخ دهد انرژی که در آنها جریان دارد، تغییر کرده و بیماری ایجاد میشود. نقاط حساس بر روی کانالها وجود دارد که با تحریک آنها میتوان اختلال ایجاد شده در انرژی را برطرف کرده و بیماری را درمان نمود. تعداد 12 عدد از این مسیرها و نقاط بعنوان نقاط اصلی و تعداد 8 عدد بعنوان نقاط سطح دوم معرفی میشوند، در مجموع بیش از 2000 نقطه دیگر نیز به آنها متصل است. اساس طب سوزنی بر تحریک این نقاط استوار است که میتواند جریان Qi در بدن را کنترل نماید. با فرو کردن سوزن ها در نقاط صحیح، نیروی حیات می تواند در مسیر درست جاری شده و سلامتی بدن را باعث شود.
اینکه مدل چینیها برای بدن درست است یا خیر جای بحث دارد اما دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که تحریک این قسمتهای بدن میتواند روی وضعیت شیمایی و عصبی مغز تأثیر بگذارد و در نهایت منجر به عکس العملهایی مانند کاهش درد، تغییر فشار خون و ... شود و در نهایت سلامت بیمار را منجر شود. باید تذکر داد که نقاط حساس طب سوزنی ، محلهایی در بدن ما هستند که شبکه مجاری و اعصاب ، بویژه با تراکمی زیاد در زیر پوست جای دارند. فرو کردن یک سوزن نازک در این محل ، به گونهای تحریک الکتریکی در قشر خارجی مغز را بوجود میآورد که درک احساس درد در آن انجام میگیرد. در این محل ، مواد شیمیایی بدن ، یعنی اوپیوئیدها فعال شده و با احساس درد مقابله میکنند. هیپوتالاموس مغز میانی ، مواد سروتونین و آندورفین را ترشح میکند که تاثیری تحریک کننده بر سیستم دفاعی بدن دارند. به این ترتیب درد بیمار تسکین مییابد. این ، راز موفقیت طب سوزنی است.
بیمارانی که این روش درمان را برای خود انتخاب میکنند اظهارات متفاوتی دارند، اما در مجموع اغلب آنها بیان میکنند که هنگام فرو کردن سوزن به بدنشان احساس درد زیادی نمیکنند. معمولا" تجربه و تخصص پزشک معالج در استفاده از سوزن میتواند میزان درد حاصله را کاهش یا افزایش دهد.