راه‌هاي تقويت اعتماد به نفس

نمي‌توانيد آن را حس كنيد، اما بر چگونگي حس شما تاثير دارد. نمي‌توانيد آن را ببينيد، اما وقتي به خودتان در آينه نگاه مي‌كنيد آنجاست. نمي‌توانيد آن را بشنويد، اما هر بار كه در مورد خودتان صحبت مي‌كنيد حضور دارد. اين موضوع مهم و مرموز همان چيزي است كه به آن اعتماد به نفس مي‌گويند.

از آنجا كه اعتماد به نفس در تمام مراحل زندگي نقشي موثر ايفا مي‌كند، خوب است به حضور و چگونگي پرورش آن در دوران كودكي نگاهي بيندازيم.

اعتماد به نفس كودك نقش زرهي را دارد در مقابل چالش‌هاي پيش روي او در همه عمر. كودكان و نوجواناني كه در مورد خودشان حس خوبي داشته باشند با مشكلات و مسائل مختلف راحت‌تر كنار مي‌آيند و در برابر فشارهاي منفي بهتر مقاومت مي‌كنند.

آنها شادتر هستند و از زندگي‌شان نيز بيشتر لذت خواهند برد. اين گروه از بچه‌ها واقع بين بوده و در مجموع خوش‌بين هستند. به همين دلايل از سلامت جسمي و روحي بيشتري برخوردارند. در مقابل، كودكاني كه اعتماد به نفس كافي ندارند، در برخورد با چالش‌ها دچار اضطراب و سرخوردگي خواهند شد.

اين گروه كه حتي در مورد خودشان فكر مثبتي ندارند، براي پيدا كردن راه حل مسائل زندگي با مشكل مواجه خواهند شد. چنين افرادي در مواجهه با چالش‌هاي جديد اولين پاسخ‌شان اين است «من نمي‌توانم‌!»

اعتماد به نفس چيست؟

اعتماد به نفس مجموعه باورها و احساسات ما، در مورد خودمان است. اين‌كه ما چگونه شخصيت خود را تعريف مي‌كنيم، انگيزه‌ها، نگرش و رفتار ما را تحت تاثير قرار مي‌دهد و بر سازگاري عاطفي ما نيز تاثير دارد.

الگوي اعتماد به نفس خيلي زود در زندگي شكل مي‌گيرد. پس از همان دوران كودكي بايد به فكر باشيم. آموزش اين مطلب كه پس از بارها تلاش ناموفق باز هم بايد سعي و تلاش كرد، به كودك مي‌آموزد كه او مي‌تواند؛ فقط بايد بيشتر تلاش كند. كودك بايد درك كند كه اگر شكست مي‌خورد، بايد دوباره تلاش كند و اگر باز هم شكست خورد بداند در نهايت موفق مي‌شود. در چنين سيري آنها در مورد توانايي‌هاي خود تصور مثبتي پيدا مي‌كنند.

در كنار احساس توانايي، احساس دوست داشته شدن نيز در ايجاد اعتماد به نفس نقش مؤثري دارد. كودكي كه از موفقيت خود شاد مي‌شود ولي احساس دوست داشته شدن نمي‌كند در نهايت ممكن است احساس اعتماد به نفس كمتري را تجربه كند. به همين ترتيب، كودكي كه احساس مي‌كند دوست داشته مي‌شود، اما در مورد توانايي‌هاي خود ترديد دارد، باز هم با مشكل اعتماد به نفس ضعيف روبه‌رو خواهد شد. اعتماد به نفس واقعي در صورتي به وجود مي‌آيد كه ميان اين دو حالت توازن ايجاد شود.

علائم اعتماد به نفس

كودكان و نوجواناني كه اعتماد به نفس پاييني دارند، علاقه‌اي به امتحان موارد جديد ندارند و اغلب در مورد خودشان منفي صحبت مي‌كنند؛ اين جمله را زياد از آنها مي‌شنويم: «من نمي‌توانم.»

آنها هنگام مواجهه با مشكلات، تحمل كمي دارند، براحتي كارها را رها مي‌كنند يا منتظر كس ديگري مي‌مانند و زود نااميد مي‌شوند. كودكان و نوجوانان با اعتماد به نفس پايين، موانع موقتي را به شكل مشكلي دائمي و غيرقابل تحمل مي‌بينند و حس بدبيني در آنها غالب است.

در مقابل، كودكاني كه اعتماد به نفس خوبي دارند از تعامل با ديگران لذت مي‌برند. در روابط اجتماعي راحت هستند و از فعاليت‌هاي گروهي لذت مي‌برند؛ درست مانند فعاليت‌هاي مستقل خود.

هنگام مواجهه با چالش‌ها، مي‌توانند نسبت به يافتن راه‌حل مناسب اقدام كنند. نقاط ضعف و قوت خود را مي‌شناسند و آنها را مي‌پذيرند. در ضمن حس خوش‌بيني ميان آنها غالب است.

نقش والدين

امري بديهي است كه پدر و مادر نقش مهم و مؤثري در پرورش اعتماد به نفس كودك دارند. نكات زير مي‌تواند به شما در اين امر مهم كمك كند.

• بچه‌ها نسبت به كلمات و جملات والدين بسيار حساس هستند. پس به ياد داشته باشيد كه نه‌تنها فقط زماني كه كاري را درست انجام مي‌دهد، بلكه براي تلاش‌هاي فرزندتان هم از او تعريف كنيد و در اين تعريف و تحسين راستگو باشيد.

• الگوي مثبتي براي او باشيد. اگر شما بسيار از خودتان انتقاد مي‌كنيد، بدبين هستيد يا غيرواقعي و نامعقول در مورد توانايي‌ها و محدوديت‌هاي خود فكر مي‌كنيد، بدانيد اين موارد را به كودك خود نيز آموزش مي‌دهيد.

• مهم است كه والدين باورهاي نادرست بچه‌ها در مورد خودشان را شناسايي كنند؛ باورهاي‌شان در مورد كمال، جذابيت، توانايي يا هر چيز ديگري. كمك كردن به بچه‌ها براي تعيين استانداردهايي دقيق‌تر و ارزيابي واقع بينانه‌تر از خود، به برداشت مثبت آنها از خودشان كمك مي‌كند.

• عشق و علاقه شما مي‌تواند كمكي باشد براي تقويت اعتماد به نفس فرزندتان. پس او را در آغوش بگيريد و بگوييد كه به او افتخار مي‌كنيد. از فرزندتان مكرر و با صداقت تعريف كنيد البته بدون افراط كردن. آنها متوجه مي‌شوند كه كدام حرف از قلب و دل شما برخاسته است.

• باز خوردي مثبت و دقيق به فرزندتان بدهيد. با اين روش، رفتار فرزندتان را تائيد كرده و به انتخاب‌هاي او پاداش مي‌دهيد. همچنين او را براي برخورد مناسب آينده تشويق مي‌كنيد.

• محيط خانه را امن و آرام نگه داريد. كودكاني كه در خانه احساس امنيت ندارند، اعتماد به نفس كمي ‌خواهند داشت.

• هميشه به ياد داشته باشيد كه به كودك خود احترام بگذاريد.

• به فرزند خود اجازه بدهيد تجارب جديدي كسب كند. به او فرصت بدهيد كه در فعاليت‌هايي شركت كند، به خصوص فعاليت‌هايي كه مشوق همكاري هستند و نه رقابت، در تقويت اعتماد به نفس او كمك مي‌كنند.

در نهايت اگر فكر مي‌كنيد كه فرزند شما اعتماد به نفس پاييني دارد، از متخصصين امر كمك بگيريد. در اين مواقع همكاري و مشورت افراد متخصص را بايد در اولويت قرار داد. آنها با شيوه‌هاي درماني خود مي‌توانند حس بهتر و مثبت‌تري در فرزند شما ايجاد كنند.