کلین‌شیت یا مُهر‌و‌موم/ بله، آقای فردوسی‌پور می‌شود! زبان فارسی را بیشتر از شما دوست داریم

  عصر ایران؛ مهرداد خدیر- مخاطبان گرامی این تارنما می‌دانند که تا‌کنون چند بار دربارۀ عادل فردوسی‌پور نوشته و از استقلال او حمایت کرده و صراحت و شجاعت او را ستوده‌ایم.

   اما این نویسنده در گذشته هم او را به سبب رواج برخی واژگان غیر پارسی نکوهش کرده به یک دلیل خاص: زبان فارسی را بیش از عادل دوست داریم و در این فقره به رغم همه اختلافات سیاسی و نقدها حق را به آن عادل (‌حداد عادل) می‌دهیم اگرچه فرهنگستان زبان و ادب پارسی را باید بسی فراتر از آقای حداد دید.

   قضیه از این قرار است که آقای فردوسی پور گفته است "مگر می شود به کلین‌شیت بگوییم مُهر و موم؟". بله می‌شود.  همان طور که وقتی به جای عدلیه گفتند ایراد گرفتند مگر می شود گفت دادگستری و دیدیم شد. همان گونه که به جای گلر - که نادرست هم هست - گفتند دروازه بان و شد. به جای فول گفتند خطا و شد. به جای فوروارد گفتند مهاجم و شد. 

  حتی چهره‌هایی چون صادق هدایت ساخت واژگانی چون «باشگاه، دانشگاه و پرونده» را خنده‌دار می‌دانستند در حالی‌که مرور زمان نشان داد تصورشان درست نبوده است و کافی است به یاد آوریم یکی می‌گفت مگر می‌شود به «دوسیه» بگوییم «پرونده» و حالا همه می‌گوییم پرونده و دوسیه منسوخ شده است. ‌ از همان ابتد نباید کلین شیت رایج می‌شد و ممکن است مُهر و موم معادل مناسبی نباشد و مثلا اگر از ابتدا "مهار" گفته می شد رایج شده بود.

    نسل قبلی می گفت سوبسید ولی آن قدر در رسانه‌ها گفته شد یارانه که جا افتاد. شاید بتوان خرده گرفت که چرا مهر و موم و از دکتر کزازی خواست که معادلی بسازد.

    عادل عزیز به یاد دارد که در برنامه 90 می‌گفت برای ما اس‌ام‌اس نمایید! اما دکتر کزازی به جای آن "پیامک" را ساخت و حالا خود او هم به کار می‌برد و دیگر نمی‌گوید اس‌ام‌اس نمایید! هر چند پیامک هم نمی‌نماییم! بلکه می‌فرستیم.

    پس در این که نباید بگوییم کلین‌شیت ذره ای تردید نیست و ولی اگر به جای مُهر و موم واژه‌ای دیگر ساخته می‌شد یا زودتر به کار می‌رفت بهتر بود.

   کاش عادل فردوسی‌پور که اهل کتاب و فرهنگ است در کنار علایق دیگر دل‌بستگی خود به زبان فارسی را با رایج کردن واژه‌ها بیشتر نشان دهد. همین واژۀ "واژه" را اوایل تمسخر می‌کردند و می گفتند مگر می‌شود به جای کلمه بگوییم واژه. اما حالا دیدیم که می‌شود. یا همین "سامانه" آن قدر به کار رفت که رایج شد.

   پس جناب فردوسی‌پور عزیز که همین روزها در حمایت از تو چند یادداشت منتشر کردیم چون در ایران مانده‌ای و نه به تحمیل صدا و سیمای ملال‌آور و انحصاری تن داده‌ای و نه مثل همکار سابق کوچیده‌ای تو را دوست داریم اما زبان فارسی را بیشتر. اگر دکتر کزازی واژه بهتری پیشنهاد کند آن را ترجیح می‌دهیم اما تا آن زمان همین مهر‌و‌موم را جا بینداز. همان طور که مشتی از اصطلاحات فرنگی فوتبالی را در دهان نسل تازه انداختی واژه‌های تازه را هم می‌توانی. 

بیشتر بخوانید:

نوواژه‌ها و پارسی‌نویسی/ داستان دادگستری و عدلیه

ساترای صدا‌و‌سیما با کدام قانون صدای فردوسی‌پور در فضای مجازی را هم بُریده؟

تماشاخانه

نقطه تفاهم ماسک و ترامپ؛ ایلان ماسک به دنبال فرزندآوری در آمریکا / ترامپ: «من پدر زاد و ولد هستم» (فیلم)

بازگشت باستان‌شناسان به گورستان انسان‌های نئاندرتال متعلق به بیش از ۱۰۰ هزار سال قبل / فقط دو ساعت تا ایران فاصله دارند (فیلم)

فیلم های دیگر