تا به حال نام «کیست مویی» به گوشتان خورده است؟ کیست پیلونیدال یا همان کیست مویی یکی از مشکلاتی است که ممکن است برای هر کسی پیش بیاید با این حال معمولا در مردان بیشتر دیده میشود. در این مطلب بهطور کامل به بررسی این بیماری، علائم و روشهای درمان آن میپردازیم.
به گزارش دکتر تو، این بیماری چندان خطرناک نیست و با آنکه نام و ظاهر خوبی ندارد اما میتوان به راحتی آن را درمان کرد. مسئلهای که در رابطه با این بیماری وجود دارد، تشخیص به موقع و درمان آن است. اگر این بیماری را به حال خود رها کنیم، ممکن است با عوارضی نظیر سرطان مواجه شویم.
کیست پیلونیدال یا سینوس پیلونیدال که پیشتر به «بیماری رانندگان جیپ» معروف بود، یک کیسه غیرطبیعی حاوی مو و تکههای مرده پوست است که درون پوست تشکیل میشود.
کیست پیلونیدال یا سینوس پیلونیدال همیشه در نزدیکی دنبالچه یا کوکسیکس در بالای شکاف باسن قرار دارد. لازم است بدانید که کیست مویی بر اثر رشد مو و به دام افتادن آن در زیر پوست، سینوس یا کیست تشکیل میشود که اگر این کیست عفونی شود به آبسه پیلونیدال (آبسه زیرپوستی) تبدیل میشود و میتواند بسیار دردناک باشد. در این وضعیت برای تسکین درد میتوان با جراحی و یا ایجاد برش کوچکی در پوست، کیست را تخلیه کرد.
در طول جنگ جهانی دوم، بیش از ۸۰،۰۰۰ سرباز به کیست پیلونیدال یا کیست مویی دچار شدند که عقیده بر این بود که علت آن تحریک شدن دائم پوست ناحیه دنبالچه، ناشی از سوار شدن در جیپ در راههای ناهموار بود. به همین دلیل این بیماری یه نام بیماری رانندگان جیپ، نامیده شد.
پیلونیدال به معنای «لانه مو» است و گاهی اوقات پزشکان درون کیست فولیکولهای مو را پیدا میکنند.
این بیماری پوستی دارای عوارضی مانند عود کیست، عفونت سیستمیک (گسترش عفونت از طریق خون به کل بدن) و سرطان پوست است. عود کیست در ۵۰ تا ۴۰ درصد از کسانی که جراحی انجام دادهاند، اتفاق میافتد.
کیست پیلونیدال یا کیست مویی در مردان و جوانان شیوع بیشتری دارد و احتمال عود نیز در آنها بیشتر است.
کیستهای پیلونیدال اندازههای مختلفی دارند و از یک کیست کوچک تا یک کیست بسیار بزرگ را شامل میشوند. در حالتی که کیست پیلونیدال یا کیست مویی عفونی نباشد، علامتی ایجاد نمیکند اما در صورت بروز عفونت میتواند علائم زیر را ایجاد کند:
اگر متوجه هر کدام از علامت و نشانههای کیست پیلونیدال یا کیست مویی شدید، به دکتر مراجعه کنید تا با بررسی ضایعه، کیست را تشخیص دهد.
به خاطر داشتهباشید که هر کسی میتواند به این بیماری مبتلا شود. زنان هم میتوانند کیست پیلونیدال بگیرند و در صورت ابتلا به کیست مویی باید برای درمان آن به دکتر مراجعه کنند. علائمی که کیست مویی در زنان ایجاد میکند، همان علائمی هستند که در بالاتر هم به آنها اشاره کردیم.
گاهی ممکن است که کیست مویی شما خفیف باشد و یا به کیست مویی سرطانی مبتلا شدهباشید. از کجا این دو را میتوان از هم تشخیص داد؟ حقیقت این است که باید بررسیهای بیشتر در این رابطه انجام شوند. ممکن است که کیست مویی شما علائمی همچون مواردی که در بالاتر به آنها اشاره کردیم از خود نشان دهد و از نوع خفیف باشد. این نوع کیست معمولا به درمان خانگی پاسخ میدهد و سریعا بهبود پیدا میکند. اما کیست مویی که دائما بعد از درمان عود کند، خطرناک است و باید بررسیهای بیشتر بر روی آن انجام شود.
برخی از علائم زیر علائم خطر هستند و باید برای درمان اقدامات سریع انجام دهید:
در تصویر زیر میتوانید کیست مویی در مراحل اولیه را مشاهده کنید:
برای تشخیص و درمان کیست پیلونیدال یا کیست مویی میتوانید به پزشک عمومی، دکتر داخلی، دکتر جراح عمومی، دکتر پوست، متخصص اورژانس پزشکی مراجعه کنید.
علت دقیق بروز کیستهای پیلونیدال مشخص نیست. زمانی تصور میشد کیست پیلونیدال یا کیست مویی مادرزادی است و به علت قرار گیری سلولهای جنینی در محل اشتباه و یا به علت تکرار تروما و ضربه (بیماری رانندگان جیپ) ایجاد میشود. اما به نظر میرسد بیشتر کیستهای پیلونیدال ناشی از نفوذ موی سست به داخل پوست باشند. اصطکاک و فشار باعث برگشت مو به داخل بدن شده و عامل اصلی برای شروع التهاب است. بدن مو را به عنوان جسم خارجی شناسایی میکند و در برابر آن کیست ایجاد میکند.
افرادی که لباسهای تنگ میپوشند، دوچرخه سواران، کسانی که مدت زمان طولانی مینشینند مانند رانندگان کامیون، افراد با آسیب و تحریک در ناحیه دنبالچه و مالش پوست در برابر پوست، افراد دارای اضافه وزن و کمتحرک و افرادی که موی بدن فراوانی دارند در معرض خطر بالای ابتلا به کیست پیلونیدال یا کیست مویی هستند. در موارد نادر کیستهای پیلونیدال در قسمتهایی به غیر از نزدیک دنبالچه ایجاد میشوند.
به عنوان مثال، آرایشگران و افرادی که پشم و موی حیوانات را کوتاه میکنند، دچار کیستهای پیلونیدال در پوست بین انگشتان میشوند. برخی نوزادان در بدو تولد در قسمت بالای شکاف باسن دارای یک گودی یا چال هستند که اگر این گودی عفونی شود میتواند منجر به کیست پیلونیدال یا کیست مویی شود.
عوامل خاصی، فرد را در معرض خطر بالای ابتلا به کیست پیلونیدال یا کیست مویی قرار میدهند که عبارتند از:
تشخیص کیست پیلونیدال یا کیست مویی توسط پزشک از طریق معاینه فیزیکی صورت میگیرد. کیست پیلونیدال یا کیست مویی در معاینه، یک آبسه یا توده متورم در بالای شکاف باسن است که در هنگام لمس حساس و دردناک است و ممکن است دارای تخلیه چرک یا خونریزی باشد. وجود کیست در بالای خط باسن (دنبالچه)، ویژگی اختصاصی کیست پیلونیدال یا کیست مویی است.
اگر عفونت شدید باشد، آزمایش خون نیز باید انجام شود. معمولا برای تشخیص کیستهای پیلونیدال، به آزمایشهای تصویربرداری نیازی نیست.
پرسشهایی از قبیل آنچه در زیر آورده شده اند، میتوانند پزشک را به تشخیص نزدیک کند:
اگر کیست پیلونیدال یا کیست مویی آلوده به طور کامل درمان نشود، خطر ابتلا به سرطان پوستی به نام کارسینوم سلول سنگفرشی افزایش مییابد. کیست پیلونیدال یا کیست مویی، آبسه یا جوشی است که درمان آن شامل مصرف آنتیبیوتیک، کمپرس گرم و درمان موضعی با کرم مو بر است. در موارد شدیدتر که دیگر کیست به آنتیبیوتیک پاسخ نمیدهد، به تخلیه و جراحی نیاز است.
درمان دارویی کیست مویی میتواند توسط آنتی بیوتیک انجام شود. چرا که این کیست آبسهای پر از چرک و خون است که ممکن است عفونی هم باشد. بنابراین برای درمان آن میتوان از داروهای ضدباکتری استفاده کرد.
به نقل از adlermicromed، عموماً از آنتی بیوتیک مترونیدازول در درمان کیست پیلونیدال استفاده میشود. این قرص از زیاد شدن باکتریها و رشد آنها در این کیست پیشگیری میکند و عفونت را محدود میکند. در بیشتر موارد کیست مویی با مترونیدازول درمان میشود.
گاهی لازم است که برای بهبود کیست مویی، چرک آن تخلیه شود. این کار با یک تیغ جراحی انجام میشود و با استفاده از یک برش کوچک چرکها و خونابه موجود در کیست تخلیه میشود.
معمولا کیست مجددا عود میکند که در این موارد باید برای درمان گزینه جراحی را در نظر گرفت. برای آگاهی از روشهای درمانی میتوانید با دکتر عمومی مشورت کنید.
برخی درمانهای خانگی با هدف کاهش درد و تورم نیز قابل انجام هستند که به بررسی آنها میپردازیم.
واجبی نوعی پودر موبر است که برای درمان کیست مویی مورد استفاده قرار میگیرد. کرم موبر انتخاب دیگری است که برای رفع کیست پیلونیدال از آن استفاده میکنند. برای استفاده از این روش باید با جراح عمومی مشورت کنید.
یکی از درمانهای علامتی که برای کیست مویی مورد استفاده قرار میگیرد، استفاده از نمک است. شاید برای شما هم عجیب باشد. اما طبق مطالعاتی که انجام شده است، قرار دادن نمک بر روی کیست مویی میتواند به طرز معجزه آسایی موثر باشد.
درمان غیرجراحی زمانی کاربرد دارد که کیست کوچک و علائم خفیف باشد. درمان اولیه کیست پیلونیدال یا کیست مویی شامل روشی است که در مطب پزشک جراح عمومی قابل انجام است.
در این روش ابتدا ناحیه درگیر به صورت موضعی بیحس میگردد و سپس برشی در محل داده میشود تا کیست تخلیه شود. در صورت عود مجدد کیست که امری شایع است، باید کل کیست سینوسهایی که تا سطح پوست راه دارند را با جراحی خارج کرد. پس از پایان جراحی، پزشک دو انتخاب دارد که مدت زمان بستری و نقاهت به آن بستگی دارد:
به یاد داشتهباشید در صورت انجام جراحی، احتمال عود کیست پیلونیدال یا کیست مویی وجود دارد. به طور کلی التهاب ناشی از جراحی ۶ روز ادامه دارد و ترمیم بافتی ۲ ماه زمان لازم دارد. در هر دو روش نگهداری از زخم بسیار مهم است. از مواردی که باید رعایت شوند میتوان به نکات زیر اشاره کرد:
برای آگاهی از هزینه عمل کیست مویی باید با دکتر جراح عمومی مشورت کنید. البته که این جراحی از انواع عملهایی است که تحت پوشش بیمه قرار میگیرد. بنابراین اگر بیمه دارید، نگران هزینه آن نباشید.
یکی از روشهای کمتهاجمی و موثر در درمانهای غیرجراحی کیست پیلونیدال که با روشهای خانگی درمان نمیشود، استفاده از لیزر (SiLaC) است. در این روش با استفاده از لیزر، کیست مویی سوزانده میشود و از بین میرود. همچنین یک برش در آبسه ایجاد میشود و مواد موجود در آن درناژ میشوند (بیرون میآیند). هزینه انجام این روش به مرکزی که آن را انجام میدهد بستگی دارد.
درمان کیست مویی چندان پیچیده نیست و نیاز به تیم درمانی ندارد. شما میتوانید به هر یک از دکترهای زیر مراجعه کنید و برای درمان این مشکل اقدام کنید:
کیست مویی میتواند سرطانی و یا خفیف باشد. این کیست همچنین میتواند در محلهای مختلفی از بدن ایجاد شود. با اینکه این کیست انواع مختلفی ندارد، ما بر حسب مکان ایجاد کیست، آن را به سه بخش مختلف تقسیم کرده و به شما معرفی میکنیم:
در مواقع نادر ممکن است که کیست مویی در مکانهایی مانند زیر بغل هم ایجاد شود. چندان شایع نیست که شما کیست مویی را در این ناحیه ببینید. اما اگر با علائم کیست مویی در این نقطه مواجه شدید، به دکتر مراجعه کنید.
از شایعترین نقاطی که ممکن است کیست مویی را ببینید، میتوان به کمر و یا دنبالچه اشاره کرد. مخصوصا در مردان این نقطه با کیست مویی مواجه میشود.
کیست مویی ممکن است که در نزدیکی مقعد هم ایجاد شود. احتمال ایجاد این کیست در نزدیکی مقعد و در دنبالچه بیشتر از سایر نقاط بدن است.
یکی از عوارضی که ممکن است در اثر کیست مویی به آن دچار شوید سرطان پوست است. درصورتی که این بیماری درمان نشود، ممکن است که سلولهای پوستی سرطانی شوند.
در بعضی موارد ممکن است که کیست مویی به خودی خود بترکد. در این موارد، اگر کیست مویی چرکی باشد برای درمان آن باید از آنتی بیوتیکها استفاده کنید.
در مواردی ممکن است که کیست مویی آبسه کند. اگر کیست مویی آبسه کند و آبسه چرکی باشد، ابتدا باید عفونت درمان شود و سپس کیست مویی تخلیه شود.
در صورتی که درمان کیست مویی جراحی باشد و از این درمان سرباز بزنید، ممکن است که کیست مویی درماننشده باقیبماند و ایجاد سرطان بکند. برای جراحی کیست مویی بهتر است که با جراح عمومی مشورت کنید.
برای کمک به جلوگیری از کیستهای پیلونیدال، موارد زیر میتوانند مفید باشند: