مطالعهای جدید نشان میدهد پلاستیکهای سیاهرنگی که در ساخت اسباببازیهای کودکان، ظروف غذای بیرونبر (رستورانها یا کافهها)، وسایل آشپزخانه و سینیهای زیر گوشت و سبزیجات استفاده میشوند، ممکن است حاوی سطوح نگرانکنندهای از مواد شیمیایی سمی بازدارنده اشتعال باشند. این مواد شیمیایی سمی معمولا در محصولات الکترونیکی وجود دارند و در فرایند بازیافت، به محیط یا به دیگر مواد نشت میکنند.
به گزارش ایندیپندنت، مگان لیو، نویسنده اصلی این مطالعه و مدیر بخش علم و سیاست گروه حامی محیط زیست «آینده بدون سم»، میگوید: «یکی از محصولات که بالاترین سطح مواد سمی بازدارنده اشتعال را دارد، مهرههای پلاستیکی سیاهرنگ موسوم به سکههای دزدان دریایی است که کودکان در مراسم خاص مانند جشن مردگان یا هالووین دور گردن میاندازند. غلظت مواد شیمیایی سمی جلوگیریکننده از آتش در این محصول خاص ۲۲ هزار و ۸۰۰ واحد در هر یک میلیون است که معادل سه درصد وزن آن است. کودکان معمولا چندین روز با این مهرهها بازی میکنند تا از آنها خسته شوند.»
به گفته او خطرناکترین مواد سمی بازدارنده اشتعال که در محصولات این مطالعه یافت شدند، موادیاند که در محفظه الکترونیکی یا بخش خارجی تلویزیونها و دیگر وسایل الکترونیکی استفاده میشوند. به نظر میرسد پلاستیکهای مورداستفاده در تولید محصولات مصرفی به دلیل اشتباه در بازیافت زبالههای الکترونیکی، به مواد شیمیایی جلوگیریکننده از آتش آلوده شدهاند.
طبق نتایج به دستآمده، سینیهای پلاستیکی سیاهرنگ زیر سوشی حاوی ۱۱ هزار و ۹۰۰ واحد سمی در یک میلیون ماده شیمیایی جلوگیریکننده از آتش دکابرومو دیفنیل اتر است که به اختصار «دیکابیدیئی» (decaBDE) نامیده میشود. این ماده شیمیایی زیرمجموعه دیفنیل اترهای پلیبرومینه یا «پیبیدیئی» (PBDE) و از گروه مواد بازدارنده اشتعال است.
بر اساس مطالعهای در آوریل ۲۰۲۴، افرادی که در خونشان بالاترین سطح پیبیدیئی را داشتند، حدود ۳۰۰ بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از سرطان بودند.
سازمان حفاظت از محیط زیست ایالات متحده در سال ۲۰۲۱، استفاده از ماده دیکابیدیئی را به دلیل ارتباط آن با ابتلا به سرطان، مشکلات غدد درونریز و تیروئید، تاثیر بر رشد جنین و عملکرد عصبیرفتاری کودکان و سمی کردن سیستم ایمنی و تولیدمثل، به طور کامل ممنوع کرد.
با وجود این محدودیتها، دیکابیدیئی همچنان در ۷۰ درصد نمونههای آزمایششده یافت شد و سطح آن از پنج تا یک هزار و ۲۰۰ برابر بیشتر از حد مجاز ۱۰ در یک میلیون اتحادیه اروپا بود.
محققان این مطالعه تخمین زدند که بر اساس مواجهه با پلاستیکهای مشکی آلوده در وسایل آشپزخانه مانند کاردکها، کفگیرها و ملاقه، یک فرد میتواند بهطور میانگین هر روز ۳۴.۷ واحد در یک میلیون در معرض دیکابیدیئی باشد.
استفاده از مواد پیشگیریکننده از اشتعال در ساخت دستگاههای الکترونیکی مثل تلویزیون، گوشی، رایانه، کنسولهای بازی و تبلت ضروری است و نبود آن میتواند خطرات بسیاری به همراه داشته باشد. از طرفی تولید بالای این دستگاهها بازیافت آنها را ضروری میکند.
لیو تاکید میکند که اینک کاملا مشخص است پلاستیکهایی که ممکن است حاوی مواد شیمیایی خطرناک باشند یا در معرض آنها قرار بگیرند، نباید بازیافت شوند. نگرانی جدیدی که در این مطالعه مطرح شده این است که پلاستیکهای مشکی که نباید بازیافت شوند، در تمام انواع محصولات که در مواجهه مستقیم با انساناند، استفاده میشوند.
نتایج مطالعات حاکی از آن است قرار گرفتن در معرض هیچ سطحی از این مواد سمی بیخطر و ایمن نیست و باید بهکلی حذف شوند. بر همین اساس کارشناسان پیشنهاد میکنند با جایگزین کردن ظروف پلاستیکی آشپزخانه با ظروف فلزی ضدزنگ یا انتخاب اقلام غیرپلاستیکی، خطر مواجهه خود با این مواد را کاهش دهید و به سراغ مارکهایی بروید که مواد شیمیایی جلوگیریکننده از آتش را حذف میکنند.
غبارروبی و جاروبرقی کشیدن منظم هم گردوغبار آلوده را حذف میکند و شستن مرتب دستها و تهویه مناسب فضا هم موثر است. توصیه میشود غذاهای آماده را فورا از پلاستیکهای سیاه خارج و در ظروف شیشهای یا فلزی ضدزنگ قرار دهید و از گرم کردن غذا با این ظروف در مایکروویو یا دیگر روشهای حرارتی بپرهیزید.