نکوداشت آتیلا پسیانی بازیگر و کارگردان سینما و تئاتر ایران همزمان با زادروز این هنرمند، یکشنبه ۱۰ اردیبهشت در خانه هنرمندان ایران برگزار شد. در این مراسم هنرمندان کثیری از جامعه تئاتر و سینمای ایران حضور داشتند.
این برنامه که شامگاه ۱۰ اردیبهشت ماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شد با سخنرانی پرویز پرستویی، رضا کیانیان، محمد چرم شیر، محمد صالح علا، نوید محمد زاده، بهرام رادان، محمد رحمانیان، فاطمه نقوی و ... همراه شد.
این مراسم به کوشش انجمن صنفی کارگردانان و در قالب هجدهمین شب کارگردان و با همکاری خانه هنرمندان ایران برپا شد.
در آغاز این برنامه که با اجرای محمد سلوکی برگزار شد، شهرام گیل آبادی، رییس انجمن صنفی کارگردانان تئاتر بیانیه این انجمن را درباره وضعیت تئاتر ارایه کرد.
او در بخشی از این بیانیه عنوان کرد: این برنامه به افتخار زادروز استاد سمندریان هر سال در اردیبهشت ماه برگزار می‌شود.
در بخش دیگری از این بیانیه به شرایط دشوار تئاتر در دوران کرونا و بعد از آن اشاره و یادآوری شده است که تشکل‌ها و صنوف در جامعه پیشرو اهمیتی بسیاری دارند.
گیل آبادی در پایان سخنانش گفت: کانون کارگردانان امشب نشان عالی خود را به دو کارگردان تئاتر، آتیلا پسیانی و حمید پورآذری تقدیم و از بخش اول تاریخچه شفاهی تصویری دکتر رفیعی رونمایی می کند.
سپس پرویز پرستویی در سخنانی با ابراز خوشنودی از برگزاری این برنامه گفت: خوشحالم امروز در خانه ای امن هستم، خانه ای که در آن بزرگ شدم. آخرین کاری که در تئاتر داشتم، نمایش «فنز» بود که خیلی مورد توجه قرار گرفت و بعد از مدتی حسادتها و شایعات آغاز شد. افتخار می کنم که بعد از این همه فیلم و سریال، هنوز تعداد کارهای تئاترم بیشتر است. آخرین کارم هم تئاتر خواهد بود.
او با اشاره به همکاری هایش با آتیلا پسیانی در سریال «زیر تیغ» کار محمدرضا هنرمند و فیلم سینمایی «آب و آتش» ساخته فریدون جیرانی، خاطراتی درباره این دو همکاری روایت کرد و با اشاره به حضور هنرمندان شناخته شده تئاتر در این مراسم افزود: مسئولان بنام کشور باید دست یک یک تئاتری ها را ببوسند که خاک صحنه خورده اند و کنار مردم بوده اند و خانواده تئاتر، جدایی ناپذیر است.
پرستویی با ابراز تاسف از طرح برخی انتقادها از هنرمندان در چند ماه گذشته افزود: در این مدت بسیار ضربه خوردیم و مدام با این نقد مواجه شدم که شما هنرمندان هر چه دارید از مردم است ولی کنارشان نیستید در حالی که منِ نوعی بیش از ۵۰ سال است که برای مردم کار کرده ام و نفس مان به هم گره خورده. الان هم اگر کار نمی کنیم، چون حال مردم خوب نیست. تئاتر شغل ما نیست، زمانی می توانیم کار کنیم که حال خودمان و مردم خوب باشد. با این حال وظیفه ما کار کردن است. به وجود آتیلا افتخار می کنم که همیشه در کنار کارهای تصویری، تئاتر کار کرده و به تئاتر، مومن ترین است که همواره با تفکر و ایده های خودش کار کرده و مخاطب خود را هم داشته است.
پخش فیلم کوتاهی از زندگی، آثار و تجربه های آتیلا پسیانی، بخش دیگر این برنامه بود. در ادامه، محمد صالح علاء، دیگر هنرمند حاضر در برنامه با یادآوری چند خاطره گفت که چند سالی است که خانه نشینی پیشه کرده و اتفاقا از این کار لذت می برد.او ادامه داد: وقتی دانش آموز بودم، برای هم کلاسی های مدرسه که عاشق می شدند، نامه عاشقانه می نوشتم. اوایل این کار برایم دشوار بود ولی وقتی تعریف و تمجید می شدم، راحت می شد اما دشواری آنجا بود که چند نفر عاشق یک نفر می شدند و نوشتن نامه برای آن یک نفر، خیلی سخت بود. حالا هم برایم دشوار است وقتی همه آتیلا را دوست دارند، درباره او چه بگویم.
صالح علاء اضافه کرد: در جوانی کار نمایش می کردم و همه از منتقدان تا هنرمندان بزرگ مان مرا سرزنش می کردند. من هیچوقت کار تئاتر نمی کردم بلکه نمایش مفهومی کار می کردم، در این میان هنرمندان بزرگی بودند که نه تنها نقد نمی کردند بلکه تشویقم می کردند مانند عباس جوانمرد، جمیله شیخی و ...
او با اشاره به حضور هنرمندانی چون آتیلا پسیانی، خسرو شکیبایی، رضا رویگری و ... در این نمایش های تلویزیونی افزود: آتیلا از من جوان تر است ولی عقلش بزرگتر است. ما با هم همکاری های شورمندانه ای داشتیم و با هم ترانه های لئونارد کوهن گوش می کردیم.
صالح علا خاطراتی طنز آمیز از همکاری های مشترک با آتیلا پسیانی و نیز فرامرز صدیقی در یک پروژه تصویری بیان کرد. او در ادامه جمله ای از ولتر بیان کرد که هیچ مادری فرزندی بزرگتر از خود نزاده و ادامه داد: خانم شیخی خیلی بزرگ بودند ولی آتیلا جان بزرگتر هستند.
رضا کیانیان، دیگر هنرمند و دوست نزدیک پسیانی نیز گفت: همبستگی هنرمندان تئاتر اتفاق بسیار خوبی است که امیدوارم ادامه یابد. او با اشاره به حضور پسیانی در تئاتر ایران ادامه داد: آتیلا حلقه مفقوده در تئاتر ما را پر و دو نسل را به هم وصل کرد. اگر او نبود، شاید این تئاتر امروز چنین نبود.
این بازیگر با اشاره به جریان های گوناگون در تئاتر یادآور شد: تئاتر تجربی با کوشش های آتیلا شکل گرفت. او هرگز و با وجود موانع بسیار، از رو نرفت با اینکه خیلی فحش خورده، به کارش ادامه داده است. آتیلا در تئاتر ما یک پدرخوانده است و باید قدرش را دانست. اگر بگوییم او پدر تئاتر تجربی است، ادعایی پرت و پلا نیست.
کیانیان به کانون کارگردانان پیشنهاد کرد برای شناسایی تاثیرات هنرمندان تئاتر، نشست هایی برای آشنایی بگذارد. او اضافه کرد: ما در ایران یکدیگر را نمی شناسیم و برای یکدیگر هورا می کشیم.
کیانیان در پایان سخنانش گفت: در سینمای ما سه چیز مفقود شده؛ قهرمانی که در زندگی شخصی اش موفق می شود. به همین دلیل شخصا از فیلم تلخ خوشم نمی آید. از طرف دیگر در سینمای مان شادی و رویا نداریم. به همین دلیل ما تئاتری ها مجبوریم شادی و رویا داشته باشیم و در زندگی خودمان قهرمان باشیم.
محمد چرم شیر، نمایشنامه نویس و دوست و همکار نزدیک آتیلا پسیانی هم دیگر سخنران برنامه بود که با اشاره به شروع همکاری خود با پسیانی از دهه ۷۰، گفت: می خواهم شرح حالی از ناعدالتی ها درباره آتیلا پسیانی ارایه کنم. او با بیان خاطره ای از خودش و پسیانی افزود: هر وقت ظاهرا همه چیز برای ما خیلی خوب بود، با تعجب می گفتیم یک جای کار می لنگد و این در بین ما به یک شوخی تبدیل شده بود. حالا کانون کارگردانان برای آتیلا نکوداشت گرفته. اگر این موضوع به معنای پذیرش نگاه آتیلاست، ۴۰ سال زمان برای این پذیرش، بسیار طولانی است.
او با اشاره به علاقه پسیانی به جوانان ادامه داد: آتیلا عاشق جوانان است. او فقط حلقه مفقوده تئاتر ما نبود بلکه چیزی به آن افزود. اتیلا برای جوانان زیادی پدری کرد هرچند آنان پدرکشی کردند ولی آنان را پروراند. آتیلا فقط تاثیر گذار نبود. او به تئاتر ایران، ایران را افزود که یکدیگر را بپذیریم و فارغ از هر نوع نگاهی، در کنار یکدیگر زندگی کنیم. ما شعارش داده ایم اما یک جای کار می لنگد.
بهرام رادان، دیگر سخنران برنامه بود که به عنوان نماینده ای از جوانان روی صحنه رفت و گفت: وقتی قرار است از بزرگی صحبت کنیم، گاه می گوییم شناختن زوایای پنهان او ساده نیست ولی آتیلا جزو معدود کسانی است که ظاهر و باطنش یکی است. در بیست و اندی سال گذشته افتخار شاگردی، همکاری و رفاقت با او را داشته ام. امیدوارم سالهای سال کنار خانواده ات بمانی. تولدت مبارک!
نوید محمد زاده که در چند نمایش با پسیانی همکای داشته است، با صدایی لرزان و با بیان اینکه دچار اضطراب شده است، خطاب به آتیلا پسیانی گفت: برای من حکم پدر داری، رفیق عزیز، برادر بزرگتر، معلم، کسی که در مسیر کار و تمرین هایمان می گفتی از اشتباه هات آدمها تئاتر می سازی. سعی کردم اشتباه های زیادی کنم. در چهار نمایش افتخار همکاری با تو را داشتم و به این دلیل می گویم بچه تئاترم.
در ادامه، رحمانیان با تایید سخن چرم شیر مبنی بر دیر بودن پذیرش نگاه آتیلا در تئاتر، از فاطمه نقوی برای صحبت کردن دعوت کرد. نقوی در سخنانی با یادآوری آشنایی خود با پسیانی افزود: ۴۵ سال باهم زندگی کردیم. ۴۶ سال همدیگر را می شناختیم. همچنانکه مادر آتیلا می گفت ما با هم بزرگ شدیم و زندگی را تجربه کردیم.
او افزود: آتیلا عاشق جوانان است و همیشه دوست داشته جایی برای برگزاری کارگاه و انتقال تجربه هایش به جوانان داشته باشد. او عاشق کار و زندگی است و کودک درونش خیلی زنده و فعال است.
صدرالدین زاهد، هنرمند با سابقه تئاتر که از سال های دور پسیانی را می شناسد، با تبریک تولد این هنرمند به تعطیلی کارگاه نمایش در اواخر دهه ۵۰ اشاره کرد و افزود: برای زنده نگه داشتن کارگاه، نمایشی کار کردم و آتیلا و فاطمه نقوی هم در این نمایش بودند که خوشبختانه این نمایش با موفقیت زیادی روی صحنه آمد و خوشحالم آتیلا در تمام این سال ها به فعالیت خود ادامه داده است. خوشحالم او را در تئاتر جهان هم دیده ام و خوشحالم تئاتر تجربی را ادامه داده است.
این بازیگر و کارگردان از برپایی این برنامه ابراز خرسندی کرد و گفت: این برنامه ها زمینه گفتگو را فراهم می کند و اساس تئاتر دیالوگ است و دموکراسی حاصل دیالوگ است.
سپس رحمانیان متن مدالیوم انجمن کارگردانان را خواند که در بخشی از آن آمده بود: مدالیوم تئاتر ایران به پاس نیم قرن عشق و شوریدگی به بازی‌ساز بزرگ تئاتر ایران، آتیلا پسیانی تقدیم می شود.
در بخش پایانی برنامه آتیلا پسیانی در میان تشویق حاضران روی صحنه رفت و در سخنانی گفت: با وجود تمام سخنان دوستان که خیلی صادقانه و دوستانه، درباره من گفتند، مرا عمیقا به فکر فرو برد که انگار یک جای کار می لنگد!
او ادامه داد: اتفاقی که در این ۵ دهه افتاد، خیلی عجیب و مختلف بود که می توانست برای دیگران هم رخ بدهد. ما خیلی دوست داشتیم جوانانی مانند خودمان پرورش بدهیم و گروه هایی مانند گروه تئاتر بازی ایجاد کنیم. وقتی گروه تئاتر بازی در سال ۶۸ کار تجربی انجام دادیم، خیلی فحش خوردیم ولی ما پای آن ایستادیم. خوشحالم الان بیش از ۲۰ گروه تجربی داریم که فعالیت می کنند.
مدالیوم اتیلا پسیانی با همراهی اکبر زنجان پور، محمد چرم شیر، ابراهیم حقیقی، شهرام گیل ابادی، محمد صالح علا، سیروس الوند، فاطمه نقوی، صدرالدین زاهد، محمد مهدی عسگرپور و رضا حداد اهدا شد.
رضا حداد در جمله ای کوتاه و با لحنی طنزآمیز گفت: تنها ایراد آتیلا این است که استقلالی است.
سپس ستاره پسیانی کیک تولد پدرش را روی صحنه آورد و در جملات کوتاهی گفت: ۳۷ سال افتخار داشتم دخترش باشم و ۳۲ سال افتخار داشتم که در نمایش هایش بازی کنم و در تئاتر و سینما کیف کنم.
در پایان، مریم رحیمی، سبد گلی را از طرف سفیر مهربانی خانه تئاتر به آتیلا پسیانی اهدا کرد و جمله ای از جانب علیرضا مجلل برای زادروز او گفت.
محمد مهدی عسگرپور مدیر عامل خانه هنرمندان هم درخت سروی را که هدیه خانه هنرمندان به چهره های ماندگار فرهنگی است، به آتیلا پسیانی اهدا کرد.
فردین خلعتبری، نیکی کریمی، تهمینه میلانی، محمدرضا فروتن، بهمن فرمان آرا، ستاره اسکندری، بهاره رهنما، حبیب رضایی، فرشته صدر عرفایی، شهره سلطانی، کاظم بلوچی، سجاد افشاریان، رضا ثروتی، رضا حداد، علی دهکردی، پوریا پورسرخ، لیندا کیانی، مریم مومن، مهوش وقاری، اتابک نادری، آرش دادگر و ... از جمله هنرمندان حاضر در این برنامه بودند.