عصر ایران؛ سجاد بهزادی- "شینزو آبه"، نخست‌وزیر سابق ژاپن که در یک کمپین انتخاباتی سخنرانی می کرد ترور شد. اتفاقی نادر در سرزمین آفتاب تابان. اما پرسش اساسی اینست که آیا ترور یکی از محبوب ترین چهره های سیاسی در ژاپن، می تواند سرعت قطار توسعه و پیشرفت این کشور را کند؟
برای پاسخ به این پرسش توجه خوانندگان را به موضوع فیلمی معطوف می کنم که به تازگی در شبکه های اجتماعی به صورت گسترده منتشر شد و عذرخواهی شرکت ژاپنی به خاطر افزایش قیمت محصولاتش را نشان می داد.
در این فیلم ۶۰ ثانیه ای، یک شرکت ژاپنی به دلیل افزایش ۰/۰۸۷ دلاری محصولاتش بعد از ۲۵ سال، از مردم رسماً عذرخواهی کرد. به عبارتی ساده تر، یک شرکت ژاپنی که پس از ۲۵ سال مجبور شد برای اولین بار قیمت محصولات خود را ۱۰ ین (حدود دو هزار و ۶۰۰ تومان) گران کند، با انتشار آگهی رسماً از مردم عذرخواهی کرد.
در این ویدئو که در رسانه‌های سراسر جهان هم منتشر شد، شرکت ژاپنی به طرز مبتکرانه‌ای احساس ناراحتی خود را نسبت به این افزایش اجباری و تاثیرات آن بر مصرف‌کنندگان ابراز کرد.
شرکت نام این تیزرِ حدوداً یک‌دقیقه‌ای را "آگهی غمگین" گذاشته و در آن مساله افزایش قیمت را اعلام و بابت آن عذرخواهی کرد.
به عمق داستان این فیلم ۶۰ ثانیه ای که دقت کنیم به این نتیجه خواهیم رسید، یک کشور باید صاحب چه سطحی از اخلاق و اقتصاد باشد که کارمندان یک شرکتش، بابت دو هزار و ۶۰۰ تومان افزایش قیمتی که محصولات آن شرکت پس از ۲۵ سال داشته است رسماً از مصرف‌کنندگان عذرخواهی کند.
بدون شک افکار واندیشه هزاران هزار مدیر و نخست وزیرانی چون " آبه" در سراسر کشور ژاپن پخش است و این سطح از اخلاق و تعقل سبب می شود، ترور ومرگ افراد (حتی اگر نخست وزیر باشد) کمترین خللی به توسعه و پیشرفت این کشور وارد شود.
شما این داستان را مقایسه کنید با کشور ایران که در یک قلم کالا، به تازگی اعلام شد، هر بسته ۵۰۰ گرمی ماکارونی که در خرداد سال گذشته به‌طور متوسط حدود ۶۴۰۰ تومان قیمت داشته که به ۱۱ هزار تومان در اردیبهشت امسال رسیده و تا بیش از ۱۸ هزار تومان در خرداد افزایش قیمت داشته است. یعنی گرانی ۱۷۰ درصدی ماکارونی در یک سال.
به عبارتی ساده تر در یک گوشه ای از جهان؛ مدیران، مسئولان وشرکت هایی وجود دارند که محصولات آنها در طی ۲۵ سال حدود ۲ هزار و ۶۰۰ تومان افزایش قیمت داده می شود؛ اما در گوشه ای دیگر از همین جهان، کشور دیگری وجود دارد که در طی تنها یکسال، معمولی ترین نوع کالای آن ۱۷۰ درصد رشد قیمت را نشان می دهد. این در حالی است که کشور ژاپن دارای منابع طبیعی خیلی محدودی است و اکثر جزایر و خاک آن کوهستانی و آتشفشانی است؛ در عوض کشور ایران که تنها یک درصد مساحت خشکی‌های دنیا و یک درصد جمعیت دنیا را دارد، ۱۱ درصد منابع نفتی ثابت‌شده دنیا را نیز در اختیار دارد و ۱۷ درصد از ذخایر گازی جهان نیز متعلق به کشور ایران است.
نخست وزیر آبه، باسابقه‌ترین نخست‌وزیر در تاریخ دموکراتیک ژاپن بود و محبوب‌ترین سیاستمدار این کشور به شمار می‌رفت. اما شیوه حکم رانی در کشور ژاپن به گونه ای است که ترور یک شخصیت محبوب، هرگز برای توسعه و آزادی بازدارنده نخواهد بود. ژاپنی ها همواره با اتکا به عقل جمعی کنفوسیوسی برای رشد و پیشرفت خود تصمیم سازی می کنند و سیستم در آن جا بر اشخاص مقدم است. سیستم یعنی رویه، قاعده، قانون، عقل ورزی و منطق. وقتی در یک کشور سیستم و قانون حاکم است روح شایسته سالاری در آن جامعه تقویت می شود و نهادها هستند که کشور را اداره می کنند و نه اشخاص، مدیران یا سیاستمداران.
اساسا در کشورهای صنعتی جهان بنگاه های بخش خصوصی جریان سازی می کنند و دولت ها تنها بخش کوچکی از مسئولیت تحول و توسعه بر دوششان است.
به قول دکتر محمود سریع القلم، "چرا ما نمی توانیم چند مسئول یا سیاستمدار کشورهای توسعه یافته را نام ببریم. زیرا که در این کشورها سیستم و قانون حکم رانی می کند، نه اشخاص.
ژاپن و کره جنوبی یک سیستم هستند. چرا دولت جدید کانادا، دو مهاجر که تبعۀ کانادا شده اند را در کابینه عضو می کند. شهروند کانادایی که از فرقۀ سیک هندی است به وزارت اقتصاد منصوب نشده بلکه به وزارت دفاع منصوب شده که از امنیتی ترین نهادهای یک کشور است. دلیل: کانادا یک سیستم است. شخص سیک هندی برای یک سیستم کار خواهد کرد و ویژگی های شخصی و سوابق او نقشی در تصمیم گیری او ندارد".
اگر چه هدف بلندپروازانه "شینزو آبه" برای افزایش تولید ناخالص داخلی به ۶۰۰ تریلیون ین تا سال ۲۰۲۰ محقق نشد؛ اما "آبه" یک فرد بود و وجود سیستم، نهادها و قوانین در کشور ژاپن اجازه نخواهند داد رویاهای سرزمین آفتاب تابان، با مرگ وترور یک شخصیت خاموش گردد.