ایران و عربستان سعودی در طول تاریخ 90 ساله روابط خود هیچگاه دوستان نزدیکی نبودند اما هیچ وقت نیز همانند 5 سال گذشته در موضع دشمنی و خصومت نبوده اند؛ وضعیتی که برای هر دو کشور هزینه های زیادی داشته است.
به گزارش عصرایران، از بهار امسال با میانجیگری دولت بغداد چند دور مذاکره بین ایران و عربستان در عراق به منظور عادی سازی روابط و کاهش تنش برگزار شده است؛ نتیجه این چند دور مذاکرات از نظر مقامات هر دو کشور مثبت بوده و مقامات هر دو کشور از احتمال عادی سازی روابط در آینده نزدیک خبر می دهند.
وب سایت "مدرن دیپلماسی" در مقاله ای به بررسی مزیت های عادی سازی روابط ریاض- تهران پرداخته و بهبود روابط را برای هر دو کشور دارای مزیت های زیادی دانسته است.
بر اساس این گزارش: دلیل اول دولت ریاض از ورود به روند مذاکرات برای عادی سازی رابطه با ایران، این است که عربستان سعودی می خواهد وابستگی خود به اقتصاد نفتی را کاهش دهد. شاهزاده "محمد بن سلمان" چشم انداز 2030 این کشور را اعلام کرده است. برای اجرای این چشم انداز و خروج از اقتصاد وابسته به نفت، دولت ریاض باید روابط خوبی با همسایگان خود داشته باشد. بن سلمان گفته که دستیابی به اهداف چشم انداز 2030 بدون ثبات منطقه ای ممکن نخواهد بود و به همین خاطر ریاض در صدد بهبود رابطه با ایران برآمده است.
مدرن دیپلماسی در ادامه نوشت: عربستان سعودی همچنین خواهان خروج از جنگ نیابتی با ایران در عراق، سوریه، یمن و لبنان است. ادامه جنگ به ویژه در یمن اکنون تبدیل به استخوانی در گلوی عربستان سعودی است. سعودی ها نه می توانند از این جنگ خارج شوند و نه می توانند به اهداف مورد نظر خود از آغاز این جنگ برسند.
ایران می تواند راه خروج آبرومندانه عربستان از باتلاق یمن را تسهیل کند. عربستان سعودی اگر می خواهد از جنگ یمن خارج شود، باید روابط خود با ایران را عادی کند.
ادامه جنگ و تنش همچنین می تواند بر روند صادرات روزانه میلیون ها بشکه نفت عربستان سعودی تاثیرات سویی داشته باشد و آن را با تهدید مواجه کند. عربستان از تکرار حملاتی مشابه حمله ماه سپتامبر 2019 به تاسیسات نفتی آرامکو که صادرات نفت این کشور را به نصف کاهش داد، نگران است. یکی از دلایل حضور عربستان در پای میز مذاکره حمله 2 سال پیش به آرامکو بود، چون مقامات عربستان سعودی دیدند که علی رغم رابطه نزدیک آنها با دولت ترامپ، ایالات متحده آمریکا هیچ کاری برای دفاع از این کشور در برابر چنین حملات پهپادی و موشکی انجام نداد و دولت ریاض تنها ماند.
سعودی ها نمی خواهند تنش منطقه ای به قدری تشدید شود که تاسیسات نفتی آرامکو دوباره مورد حملات مشابه قرار گیرد. همچنین از آنجایی که به نظر می رسد دولت بایدن علاقه ای برای ورود به مناقشات خاورمیانه ندارد، عاقلانه است که دولت ریاض روابط خود با ایران را بهبود بخشد.
نفع عادی سازی تنها در جیب عربستان نخواهد بود و ایران نیز از کاهش تنش و عادی سازی روابط با عربستان، منفعت های اقتصادی فراوانی کسب خواهد کرد. کشوری که زیر فشار تحریمی کمرشکن مشکلات اقتصادی فراوانی دارد.
اقتصاد ایران به دلیل تحریم های طولانی مدت آمریکا علیه ایران متزلزل شده است. از آنجایی که عربستان سعودی بزرگ‌ترین و قدرتمندترین اقتصاد خاورمیانه است، ایران می تواند با بهبود رابطه با سعودی از فشار تحریمی آمریکا کم کرده و منفعت اقتصادی زیادی کسب کند.
بهبود رابطه تهران- ریاض منحصر به این دو پایتخت نخواهد بود و در صورت عادی سازی رابطه آنها، متحدان عرب دولت سعودی نیز رابطه خود با ایران را بهبود خواهند بخشید و یک دومینوی منطقه ای رفع تنش شکل خواهد گرفت.
در نتیجه روابط سیاسی و تجاری ایران با همه کشورهای ائتلاف سعودی بهتر خواهد شد. این به ایران فرصتی می دهد تا جانی دوباره به اقتصاد بحران زده خود ببخشد.
بهبود و توسعه روابط ایران و عربستان سعودی پیام مثبتی نیز برای دولت بایدن خواهد داشت. این امر می تواند منجر به تسهیل روند احیای برجام و لغو تحریم های ایران شود.
نکته دیگر اینکه وقتی عربستان سعودی روابط خود را با ایران عادی کند، قدرت ایران در خاورمیانه به رسمیت شناخته شده و این پیام مخابره خواهد شد که بدون حضور ایران هیچ گونه ترتیبات امنیتی در این منطقه پایدار نخواهد بود.
مدرن دیپلماسی در ادامه نوشت: تنها مانع عمده در عادی سازی رابطه ایران و سعودی اسراییل و دولت امارات متحده عربی خواهد بود؛ دو دولتی که از روند بهبود رابطه عربستان و ایران احساس خطر می کنند. دولت امارات در حال حاضر بیشتر به اسراییل متکی است. همچنین برخی تضاد منافع بین عربستان سعودی و امارات وجود دارد. بن سلمان می خواهد عربستان را به یک مرکز کامل گردشگری و تجاری تبدیل کند که می تواند تهدیدی بزرگ برای اقتصاد امارات باشد و دو کشور را به رقابت بیندازد.
و در نهایت اینکه عادی سازی رابطه ایران و عربستان سعودی، خبر بدی برای دلالان و شرکت های فروشنده تسلیحات به کشورهای خاورمیانه خواهد بود. در طول جنگ سرد، دلالان اسلحه از ترس اتحاد جماهیر شوروی، متحدان ناتو را مجبور به خرید مقادیر زیادی سلاح می کردند. در خاورمیانه هم طی دهه های گذشته ترس از ایران یکی از عوامل و محرک های فروش سلاح به کشورهای ثروتمند و نفتی عربی بوده است. اما اگر رابطه ایران و عربستان عادی شود، دلیلی برای خریدهای کلان تسلیحاتی کشورهای عربی منطقه باقی نخواهد ماند و این مساله به نفع منطقه و جهان اسلام خواهد بود.