زنگ خطر آلودگی هوا چند سالی است که به صدا در آمده و ۲۹ دی ماه به نام روز هوای پاک نامگذاری شده است، اما آیا این روز و این پاکی هوا واقعیت دارد؟
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، ۲۹ دی ماه در تقویم به نام روز ملی هوای پاک نامگذاری شده است، روزی که شاید هوا آنچنان هم که می‌گویند پاک نباشد. متاسفانه در کشور ،بخصوص در شهر تهران و سایر کلانشهر‌های دیگر با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند و ریه میلیون ها نفر که در این کلانشهر‌ها زندگی می‌کنند با دود و آلاینده پر شده است.
آلودگی هوا بیش از حد سبب شد تا مسئولان محیط زیستی، شهری و حتی کشوری به فکر تدابیری باشند، بر همین اساس قانون هوای پاک تدوین و تصویب شد، قانونی که پس از گذشت چند سال هنوز آنچنان که باید به صورت جدی به مفاد آن عمل نشده است و به دنبال این سهل انگاری هوای کلانشهر‌ها به ویژه تهران هر سال آلوده تر از سال گذشته خواهد بود. به عنوان نمونه هوای تهران از ابتدای فصل زمستان تا به امروز (۲۹ دی ماه) دارای ۲۷ روز آلوده و بیشتر اوقات در شرایط ناسالم برای تمامی گروه‌ها بوده است.
همانطور که در قانون هوای پاک نوشته شده است آلودگی هوا عبارت است از انتشار یک یا چند آلاینده به مقداری که کیفیت هوا را به گونه‌ای تغییر دهد که برای سلامتی انسان، موجودات زنده زیان آور باشد و یا سبب از بین رفتن یا کاهش سطح رفاه عمومی شود. حالا این آلودگی هر ساله در فصول سرد به دلیل مصرف بیش از حد سوخت بدون استاندارد به ویژه در سال جاری ایجاد شده است که نه تنها به قوانین هوای پاک عمل نشده است، بلکه مسئولان مربوط به این امر نیز این موضوع را جدی نگرفته اند و همچنان منتظر آن هستند تا باد و باران شهروندان تهرانی را از دود و آلودگی نجات دهد.
مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست درباره وزش باد و رفع کاهش آلودگی هوا در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: تهران در شرایطی قرار دارد که اگر باد نوزد، آلوده می‌شود و این یک واقعیت علمی، اگرچه خنده‌دار است. هنگامی که برف روی ارتفاعات می‌نشیند، وارونگی دما اتفاق می‌افتد که اگر باد بیاید به سرعت این آلودگی هوا برطرف می‌شود.
او با اشاره به آلودگی بلند مدت طی چند روز اخیر گفت: در چند روز اخیر که شاهد افزایش آلودگی هوا بودیم قدرت و سرعت باد به شدت کاهش یافته بود و حتی گاهی اوقات سرعت آن به صفر می‌رسید، تهران همانند خانه‌ای است که هوا در آن رد و بدل نمی‌شود.
همچنین پیش از این مسئولان محیط زیست پیش بینی کرده بودند که امسال در مقایسه با سال‌های قبل آلودگی هوای بیشتری خواهیم داشت، اما آیا این پیش بینی که امروز به واقعیت تبدیل شد نیاز به گرفتن تصمیماتی از جمله عدم مصرف سوخت مازوت در نیروگاه‌ها و پالایشگاه نداشت؟!
محمد میرزایی قمی مدیر مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در آذرماه سال جاری در این باره گفت: با توجه به شرایط خاصی که امسال با آن روبرو هستیم؛ آلودگی بیشتری خواهیم داشت و امسال سخت‌تر خواهد بود و علی رغم اینکه پارسال آلودگی هوا کاهش یافت، امسال شاهد چنین اتفاقی نخواهیم بود.
او افزود: علی رغم اینکه ما در سال ۹۹ دستورالعمل‌های جهانی شاخص‌ها را سخت گیرانه‌تر کردیم، روز‌های آلوده بیشتری را شاهد بودیم، اما در مقایسه با همان استاندارد‌های قبلی وضعیت بهتری را تجربه کردیم.
میرزایی قمی تصریح کرد: برنامه‌های کلی ما مانند گذشته در دستور کار است، اما امسال برنامه‌های کوتاه مدتی تدوین شد و آن‌ها را به ستاد ملی کرونا ارائه دادیم؛ جلوگیری از تردد خودرو‌های دیزلی، استفاده نکردن از سوخت مازوت، نظارت کافی بر معاینه فنی و نظارت مکانیز بر تردد خودرو‌ها و نظارت بر معاینه فنی خودرو‌ها توسط دوربین‌های مشخص از این موارد است.
جالب است بدانید که در شهر تهران ۱۸ درصد انتشار ذرات معلق که سبب آلودگی هوا می‌شود متعلق به کارخانه‌ها و صنایع است و ۱۲ درصد آن سهم نیروگاه هاست، بنابراین برای مقابله و کنترل آلودگی در مرحله اول باید سوخت این صنایع و نیروگاه‌ها اصلاح شود و وسایل حمل و نقل سبک سهم اندکی در ایجاد آلودگی هوا دارند.
حالا با تمام وجود این مشکلات در کلانشهری، چون تهران، تمامی نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها به دلیل کمبود گاز طبیعی در حال استفاده از سوخت مازوت هستند، سوختی که ارزان‌ترین سوخت فسیلی است و جایگزین آن می‌تواند انرژی خورشیدی که پاک و رایگان است قرار گیرد، اما در واقعیت این گونه نیست.
از طرف دیگر عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور پیشنهاد قطعی موقتی دوساعته برق را در هر روز می‌دهد تا با این روش از سوخت مازوت استفاده نشود، این درحالی است که محمدرضا محبوب فر کارشناس محیط زیست در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تاثیر قطعی برق بر کاهش آلودگی هوا اظهار کرد: سازمان محیط زیست قصد دارد مردم ایران به ویژه کلانشهر‌های آلوده را مجبور به قطعی برق کند تا از مازوت استفاده نشود، اما این اظهار نظر صحت ندارد.
او با بیان اینکه قطع برق برای کنترل آلودگی هوا یک اظهار نظر بدون معنی و مفهوم است، گفت: من به عنوان یک کارشناس محیط زیست نمی‌توانم این را بپذیرم که هیچکدام از نیروگاه‌ها از مازوت استفاده نمی‌کنند.
این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: با این اظهار نظر‌ها نمی‌توان آلودگی هوا را کنترل کرد، بار‌ها سازمان محیط زیست اعلام کرده است که از مازوت استفاده نمی‌شود، اما به تازگی می‌گویند که نیروگاه‌ها در حال استفاده از مازوت هستند.
محبوب فر تشریح کرد: نیروگاه‌ها و صنایعی در کشور ایجاد شده است که به دلیل زیرساخت هایشان تنها می‌توانند از گازوئیل و مازوت استفاده کنند.
او با اشاره به اینکه قطعی برق‌ها حداکثر ۲۰ درصد در کاهش آلودگی هوا تاثیر دارد، گفت: در کشورمان ایران کم و کاستی در زمینه برق ندارد و با این خاموشی‌ها نمی‌توان آلودگی هوا را کنترل کرد.
قطع موقت برق در کنار ترخیص هزاران موتور سیکلت فرسوده در اواخر پاییز سال جاری که هر یک موتور سیکلت فرسوده برابر ۷ پیکان آلودگی ایجاد می‌کند و مصرف سوخت مازوت نیروگاه‌های اطراف شهر تهران هیچ کمکی به کاهش آلودگی هوا و قانون هوای پاک نخواهد کرد، بنابراین انتظار می‌رود تا مسئولان محیط زیستی راه حلی دقیق‌تر در این باره داشته باشند.