سکته مغزی، یک موقعیت اورژانس و فوریت پزشکی است. درمان سریع و بدون درنگ، تعیین‌کننده و حیاتی است. با انجام اقدامات سریع و زودهنگام می‌توان آسیب و صدمه مغزی و نیز عوارض و عواقب بالقوه و محتمل‌الوقوع را به حداقل رساند.
اخبار خوش حاکی از آن است که سکته‌ها و حملات مغزی، قابل درمان و قابل پیشگیری می‌باشند، و در حال حاضر تعداد کمتری از افراد آمریکایی نسبت به حتی 15 سال گذشته، از سکته مغزی می‌میرند. این امکان وجود دارد که کنترل بهتر عوامل خطر سکته‌های وسیع و بزرگ، مثل فشار خون بالا، کشیدن سیگار، و کلسترول بالا، در این کاهش نقش داشته باشند.
اگر فکر می‌کنید شما و یا فردی دیگر ممکن است دچار سکته مغزی شده‌اید، مراقب این علائم و نشانه‌ها باشید. دقت کنید تا هنگام آغاز علائم و نشانه‌ها در شما، آنها را یادداشت و ثبت کرده، چراکه طول مدتی که این علائم و نشانه‌ها آشکار و پدیدار گردیده‌اند، ممکن است تصمیمات مربوط به درمان شما را راهنمایی و هدایت گرداند.
این امکان وجود دارد که تلوتلو خورده، و یا سرگیجه‌های ناگهانی، از دست دادن تعادل، و از دست دادن هماهنگی را تجربه نمایید.
ممکن است احساس گیجی، و اغتشاش کنید. این امکان وجود دارد که در صحبت کردن لغاتی را از قلم انداخته و یا نتوانید آنها را خوب ادا کنید، و یا اینکه در فهم و درک سخنان مشکل داشته باشید.
این امکان وجود دارد که کرختی، و بی‌حسی ناگهانی، ضعف و یا فلج صورت، بازو و یا پا، خصوصاً در یک طرف بدن شما، ایجاد گردد. سعی کنید تا هر دو بازوی خود را در یک زمان، بالای سر خود آورید. اگر یک بازو، شروع به افتادن کند، این امکان هست که دچار حمله یا سکته گشته‌اید. به همین نحو، ممکن است هنگامیکه سعی در لبخند زدن دارید، یک طرف دهان شما به پایین بیافتد.
ممکن است به طور ناگهانی دید لکه‌دار، تیره، مه‌آلود، و یا سیاه در یک چشم و یا هر دو چشم داشته باشید، و یا اینکه دوتایی ببینید.
یک سردرد ناگهانی و شدید، که ممکن است با تهوع، سرگیجه، و یا تغییر در هوشیاری، همراه باشد، ممکن است اشاره‌ای باشد در بروز سکته در شما.
ممکن است سکته به علت انسداد یک سرخرگ( سکته ایسکمیک)، به‌وجود آید، و یا به علت رگ خونی که نشت کرده و یا پاره شده و از هم پاشیده شده باشد(سکته هموراژیک). بعضی از افراد نیز ممکن است قطع ناگهانی و زودگذر در جریان خون از سوی مغزشان را تجربه نمایند(حمله ایسکمیک ترانزینت یا حمله گذرای کم‌خونی).
حدود 85 درصد سکته‌های مغزی، سکته‌های ایسکمیک هستند. سکته‌های ایسکمیک، زمانی رخ می‌دهند که سرخرگ‌های مغز شما باریک شده و یا انسداد یابند، که این امر باعث می‌شود جریان خون به شدت کاهش پیدا کند.
( ایسکمیا). شایع‌ترین سکته‌های ایسکمیکی عبارتند از:
سکته ترومبوتیک وقتی رخ می‌دهد که در یکی از سرخرگ‌هایی که خون مغز شما را تامین می‌نماید، یک لخته خون( ترومبوس)، تشکیل گردد. این لخته اغلب ممکن است به خاطر رسوب چربی(پلاک) که در سرخرگ‌ها تجمع می‌یابد، و موجب کاهش جریان خون می‌شود، ایجاد شود( آترواسکلروزیس)، و یا به خاطر سایر عوارض مربوط به سرخرگ.
سکته آمبولیک زمانی رخ می‌دهد که یک لخته خون و یا سایر مواد باقیمانده، در فاصله‌ای دورتر از مغز شما تشکیل گردند( عموماً در قلب شما)، و سپس از طریق جریان خون به سرخرگ‌های مغزی باریکتر انتقال یافته و در آنجا منزل گزینند. این شکل از لخته خون، آمبولی( آمبولوس)، نامیده می‌شود.
سکته هموراژیک وقتی رخ می‌دهد که یک رگ خونی موجود در مغز شما، سوراخ شده و یا پاره شده و تخریب گردد. هموراژی‌های مغزی می‌توانند در نتیجه بسیاری از موقعیت‌ها و وضعیت‌هایی که بر روی عروق خونی شما تاثیر می‌گذارند، ایجاد شوند. مثل فشار خون بالایی که کنترل نشده باشد (هایپرتانسیون)، و یا نقاط کم‌مقاومت و ضعیف موجود در دیواره‌های عروق خونی شما (آنوریسم). یک علت نادرتر هموراژی، ناهنجاری است همراه با پارگی و تخریب شریانی و وریدی (AVM) که یک درهم پیچیدگی غیرطبیعی عروق خونی با دیواره‌های نازک می‌باشد که مادرزادی است.
انواع سکته‌های هموراژیک عبارتند از:
در خونریزی داخل مغزی، رگ خونی داخل مغز، پاره شده و به اطراف و دورادور بافت مغز نشت می‌کند، و به سلول‌های مغزی آسیب می‌رساند. سلول‌های مغزی دورادور این نشت و تراوش، از خون محروم گردیده، و آسیب می‌بینند. فشار خون بالا، تروما(ضربه)، ناهنجاری‌های عروقی، استفاده از داروهای رقیق‌کننده خون، و سایر عوارض و موقعیت‌ها، ممکن است موجب خونریزی داخل مغزی گردند.
در این نوع خونریزی، سرخرگ روی سطح مغز شما و یا نزدیک آن ناحیه، ترکیده، پاره شده، و به فضای بین سطح مغز و جمجمه شما، نشت می‌کند. این خونریزی اغلب با علامت سردرد ناگهانی و شدید، مشخص می‌شود. یک خونریزی subarachnoid، عموماً به خاطر پارگی یک آنوریزم ایجاد می‌شود. بعد از خونریزی، ممکن است عروق خونی داخل مغز شما گشاد شده،((vasospasmکه باعث می‌شود به علت محدودیت خونرسانی(جریان خون) به سایر قسمت‌های مغز شما، سلول‌های مغزی آسیب ببینند.
در TIA که مینی استروک (سکته خفیف یا کوچک) نیز نامیده می‌شود، شما تقریباً خلاصه‌ای از علائمی مشابه آنچه که در یک سکته مغزی داشته‌اید، دارید. این حالت به علت کاهش موقتی در تهیه و تامین خون در بخشی از مغز شما به‌وجود می‌آید. TIAاغلب کمتر از 5 دقیقه به طول می‌انجامد.
همانند یک حمله ایسکمیک، TIA نیز زمانی رخ می‌دهد که یک لخته یا تکه‌ای، خونرسانی به بخشی از مغز شما را مسدود نماید. درTIA علائم و نشانه‌ها ثابت، بادوام و همیشگی به جا نمی‌مانند، چراکه انسداد موقتی است.
هرچه سریعتر به دنبال مراقبت اورژانسی و اظطراری باشید، حتی اگر علائم و نشانه‌های شما به ظاهر برطرف گردیده باشند. اگر شما یک حملهTIA را پشت سر گذاشته‌اید، این بدان معنی است که احتمالاً انسداد کوچک و یا سرخرگ تنگ و باریکی به سمت مغز شما وجود دارد که شما را در معرض خطر بیشتری از بروز یک حمله و یا سکته کامل مغزی قرار خواهد داد که ممکن است در آینده باعث آسیب‌های دائمی و همیشگی گردد. این امکان وجود ندارد که تنها بر پایه علائم و نشانه‌های شما، گفته شود که دچارحمله و یا سکته مغزی شده‌اید و یا TIA. بیش از نیمی از افرادی که علائم و نشانه‌های آنها به ظاهر از بین رفته است، عملاً دچار سکته‌ای شده‌اند که موجب بروز آسیب‌های مغزی گردیده است.
بسیاری از عوامل می‌توانند موجب افزایش احتمال خطر بروز سکته مغزی شوند. شماری از این عوامل همچنین می‌توانند احتمال بروز سکته قلبی را نیز افزایش دهند. عوامل خطر بروز سکته مغزی عبارتند از:
• فشار خون بالا- احتمال بروز سکته مغزی با بالا رفتن فشار خون از مقدار 80/120 میلی‌متر مرکوری(mmHg)، شروع به افزایش یافتن می‌کند. پزشک به شما کمک خواهد کرد تا یک فشار خون پایه و هدف بر مبنای سن، و اینکه مبتلا به دیابت و یا سایر عوامل باشید را برایتان در نظر بگیرد.
• کشیدن سیگار و یا در معرض دود آن قرار گرفتن.
• کلسترول بالا- سطح کلسترول تام بالای 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر(mg/dL) و یا 2/5 میلی‌مول در لیتر(mmol/L).
• دیابت
• اضافه‌وزن و یا چاقی
• عدم فعالیت فیزیکی
• آپنه (قطع تنفس) مسدودکننده خواب ( یک نوع اختلال خواب که در آن سطح اکسیژن متناوباً در طول شب افت می‌کند.)
• بیماری قلبی عروقی، شامل نارسایی قلبی، نقص قلبی، عفونت قلبی، و یا آهنگ غیرعادی قلب.
• استفاده از بعضی از انواع قرص‌های پیشگیری از بارداری و یا درمان‌های هورمونی که حاوی استروژن هستند.
• اعتیاد به الکل.
• استفاده از داروهای مخدر غیرمجاز و یا مواد مخدر مثل کوکائین و متامفتامین‌ها.
• سابقه فردی و یا خانوادگی سکته مغزی، حمله قلبی و یا TIA.
• سن 55 سال یا بالاتر از آن.
• نژاد: در نژاد آفرقایی- امریکایی نسبت به سایر افراد در نژادهای دیگر، احتمال خطر بروز سکته مغزی بیشتر است.
• جنسیت: احتمال خطر بروز سکته مغزی در مردان نسبت به زنان بیشتر است. زنان معمولاً در سنین بالاتر دچار سکته مغزی می‌شوند، و احتمال مرگ آنها ناشی از سکته مغزی معمولاً بیشتر است.
سکته مغزی در بعضی مواقع باعث ایجاد ناتوانایی‌های موقتی و بعضاً دائمی و همیشگی می‌شود، البته بسته به اینکه مغز برای چه مدت زمانی دچار کمبود جریان خون گردد و کدام قسمت مغز تحت تاثیر قرار بگیرد.
عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
گاهی اوقات کمبود و یا عدم جریان خون در مغز، می‌تواند باعث فلج شدن یک سمت بدن و یا از دست دادن کنترل ماهیچه‌های مشخصی از بدن مثل ماهیچه‌های یک طرف صورت و یا یک دست گردد. این می‌تواند موجب به‌وجود آمدن مشکلاتی در پاره‌ای از فعالیت‌های روزانه مثل راه رفتن، غذا خوردن و یا لباس پوشیدن شود. این احتمال وجود دارد که با انجام ورزش‌درمانی، شاهد بهبود در حرکت ماهیچه و یا قسمت فلج‌شده باشید.
این احتمال وجود دارد که سکته مغزی باعث شود تا شما کنترل کمتری بر روی حرکت ماهیچه‌های دهان و یا گلوی خود داشته باشید، و این امر صحبت کردن، بلع و یا خوردن را برای شما دشوار سازد. برای مثال، بعضی از افراد ممکن است به خاطر فقدان هماهنگی عضلات داخل دهان،مبهم و نارسا صحبت کنند( Dysarthria ) و یا حتی با خود زبان و کلام مشکل داشته باشند(عدم قدرت تکلم یا آفازی)، که شامل صحبت کردن و یا فهم و ادراک گفتار دیگران، خواندن و یا نوشتن می‌شود. تحت درمان یک آسیب‌شناس زبان قرار گرفتن ممکن است به بهبود و ارتقاء مهارت‌های کلامی و گفتاری کمک نماید.
بسیاری از افرادی که سکته مغزی را از سر گذرانده‌اند، مواردی از فقدان حافظه را تجربه می‌کنند. سایرین ممکن است مشکلاتی در زمینه‌های فکرکردن، تصمیم‌گیری، و موارد تفهیمی و استدلالی داشته باشند. این عوارض و مشکلات ممکن است با درمان‌های توانبخشی بهبود یابند.
افرادی که سکته مغزی را تجربه کرده‌اند، ممکن است مشکلات بیشتری در زمینه کنترل احساسات و عواطف خود داشته باشند، و یا اینکه دچار افسردگی گردند.
ممکن است بعضی از افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند، درد، بی‌حسی، کرختی و یا سایر احساسات عجیب و غریب در بخش‌هایی از بدن خود که تحت تاثیر سکته قرار گرفته است، داشته باشند. برای مثال اگر سکته باعث شود که شما حس دست چپ خود را از دست بدهید، ممکن است یک احساس خارش یا سوزش ناخوشایندی را در آن دست داشته باشید. بعضی از افراد نیز ممکن است نسبت به تغییرات دما حساس شوند، به خصوص به سرمای زیاد. این امر درد سکته مرکزی و یا سندرم درد مرکزی نامیده می‌شود(CPS). این عارضه عموماً چند هفته بعد از بروز سکته به‌وجود می‌آید و ممکن است با گذشت زمان بهبود یابد. از آنجائیکه درد، به‌خاطر وجود مشکلی در مغز شما به وجود می‌آید، نه به خاطر یک صدمه بدنی، داروها کمی جهت درمان CPS وجود دارد.
این امکان وجود دارد که افرادی که سکته مغزی داشته‌اند، گوشه‌گیر شده، کمتر در اجتماع حضور پیدا کرده و یا تحریک‌پذیرتر گردند. ممکن است توانایی مراقبت از خود را از دست داده و حتی نیاز به سرپرست و یا پرستاری برای برآورده کردن نیازهای روزانه و یا انجام کارهای روزمره خود پیدا کنند.
در مورد هر گونه ضایعات و صدمات مغزی، موفقیت در درمان عوارض آن، از فردی به فردی دیگر، متفاوت است.
سکته مغزی در حال پیشرفت معمولاً در بیمارستان تشخیص داده می‌شود. اگر شما دچار سکته مغزی شده‌اید، کانون توجه و تمرکز مراحل مراقبتی و درمانی، بر کاهش هرچه بیشتر صدمات و آسیب‌های مغزی و کمک به شما جهت بهبودی و جلوگیری از بروز سکته مغزی بعدی در آینده خواهد بود.
اگر هنوز دچار عارضه سکته مغزی نشده‌اید، اما نگران احتمال وقوع آن در آینده هستید، می‌توانید با پزشک در اتاق فوریت‌های پزشکی، ممکن است شما ملاقاتی با متخصص طب اورژانس، یا پزشک متخصص عوارض و بیماری‌های مغزی (نورولوژیست)، و همینطور پرستاران و تکنسین‌های پزشکی داشته باشید.
اولویت اول تیم اورژانس و فوریت‌ها، تثبیت و به موازنه درآوردن علائم و نشانه‌ها و نیز وضعیت کلی پزشکی شما می‌باشد. سپس این ارزیابی انجام خواهد شد که آیا شما دچار سکته مغزی شده‌اید، و سپس پیدا کردن علت بروز سکته مغزی در شما، جهت تصمیم‌گیری در مورد انتخاب بهترین و مناسب‌ترین روش درمان جهت موقعیت شما انجام خواهد گرفت.
اگر شما در یک جلسه تنظیم شده با پزشک خود به دنبال شنیدن نصایح او می‌باشید، پزشک در این جلسه عوامل خطر احتمالی جهت بروز سکته مغزی و بیماری قلبی در شما را ارزیابی خواهد کرد. تمرکز و کانون اصلی گفتگوی شما، برروی اجتناب از عوامل خطر سکته مغزی، مثل نکشیدن سیگار، و عدم استفاده از داروهای مخدر خواهد بود.
همچنین پزشک استراتژی‌های تغییر سبک زندگی، و یا استفاده از داروهایی جهت کنترل فشار خون بالا، کلسترول، و سایر عوامل خطر سکته مغزی را برای شما توضیح خواهد داد.
در بعضی از موارد، ممکن است پزشک انجام آزمایشات مشخص و یا روش‌ها و اقداماتی را توصیه نماید جهت تشخیص بهتر احتمال خطر بروز سکته مغزی در شما و یا درمان شرایط و موقعیت‌های اساسی که احتمال بروز سکته مغزی را در شما افزایش می‌دهد، خود درمورد نگرانی‌های خود و سوالاتی که دارید، صحبت نمایید.
اگر متوجه هرگونه علامت و یا نشانه‌ای از سکته مغزی در خود شدید، حتی اگر این علامات بی‌ثبات ، زودگذر، و یا دارای نوسان به‌نظر رسند، و یا ناپدید گشته و از بین روند، به‌دنبال رسیدگی و مراقبت فوری پزشکی باشید. فوراً با شماره اورژانس تماس گرفته، و بدانید که هر دقیقه برای شما باارزش و بااهمیت است.
در مورد یک سکته مغزی، هر چه برای مدت طولانی‌تری، به‌آن رسیدگی نشود و یا درمانی صورت نگیرد، احتمال بیشتری جهت آسیب مغزی، ناتوانی و ازکارافتادگی وجود دارد. جهت بالاتر بردن اثربخشی و کارایی هر چه بیشتر ارزیابی و درمان، ظرف مدت 3 ساعت پس از آشکارشدن و بروز اولین علائم و نشانه‌ها، نیاز خواهد بود که در یک بیمارستان مورد درمان قرار گیرید. اگر همراه فردی هستید که به نظر مشکوک به این می‌رسد که دچار سکته مغزی گشته، در طول مدت زمانی‌که منتظر رسیدن اورژانس و کمک می‌باشید، به دقت مراقب وی باشید.
جهت تصمیم‌گیری بهترین و مناسب‌ترین درمان برای سکته مغزی شما، تیم فوریت‌های پزشکی نیاز به ارزیابی نوع سکته‌ای که داشته‌اید و اینکه چه مناطقی از مغز شما تحت تاثیر این سکته قرار گرفته‌است، دارند. همینطور باید سایر عوامل احتمالی که ممکن است باعث بروز این علائم و نشانه‌ها شوند، را نیز غیر محتمل شمرد و آنها را مردود دانست، مثل تومور مغزی و یا حساسیت‌های دارویی.
ممکن است پزشک از آزمایشاتی جهت تصمیم‌گیری ریسک و احتمال خطر بروز سکته مغزی شما استفاده نماید که عبارتند از:
• معاینه بدنی: پزشک از شما و یا اعضاء خانواده شما در مورد علائم و نشانه‌هایی که هنگام شروع حمله داشته‌اید و اینکه در حال انجام چه کاری بوده‌اید، سوال خواهد کرد. سپس ارزیابی خواهد کرد که آیا این علائم و نشانه‌ها هنوز ثابت و پابرجا هستند یا خیر. همچنین در مورد اینکه چه داروهایی استفاده می‌کنید و آیا تا به حال هرگونه ضایعه و یا صدمه‌ای به سر را داشته‌اید یا خیر، از شما سوال خواهد شد. در مورد سابقه فردی یا خانوادگی بیماری قلبی، TIA، و یا سکته مغزی نیز از شما پرسیده می‌شود.
پزشک فشار خون شما را اندازه‌گیری کرده و از یک گوشی پزشکی جهت سمع قلب شما و یا شنیدن صدای whooshing، و یا bruit بر روی عروق گردنی(کاروتید)، استفاده خواهد کرد که می‌تواند مشخص‌کننده آترواسکلروزیس باشد. همچنین ممکن است از یک افتالموسکوپ جهت بررسی علائم و نشانه‌هایی از وجود کریستال‌های ریز کلسترول و یا لخته‌هایی در عروق خونی پشت چشم شما استفاده نماید.
• آزمایشات خون: این امکان وجود دارد که چندین مورد آزمایش انجام دهید، جهت ارائه اطلاعات مهمی به اعضاء تیم درمانی شما در مورد سرعت انعقاد و لخته شدن خون، بالا یا پایین بودن غیر طبیعی قند خون، و اینکه آیا شاخص‌های مهم شیمیایی خون شما طبیعی است یا خیر و نیز احتمال وجود عفونت در شما. زمان انعقاد خون، سطح قند خون و نیز شاخص‌های کلیدی شیمیایی خون، به عنوان بخشی از برنامه مراقبتی و درمانی سکته شما، باید در نظر گرفته شود . همچنین عفونت نیز باید درمان گردد.
• سی‌تی‌اسکن توموگرافی کامپیوتری: تصاویر مغزی، نقش کلیدی و مهمی در تشخیص اینکه آیا شما دچار سکته مغزی شده‌اید و یا اینکه چه نوعی از سکته مغزی را تجربه کرده‌اید، ایفا می‌نماید. در یک سی‌تی‌اسکن، از یک سری پرتوهای اشعه ایکس جهت خلق تصاویر دقیق و واضح از مغز شما، استفاده می‌شود. سی‌تی‌اسکن می‌تواند خونریزی مغزی، تومورهای مغزی، سکته‌های مغزی، و یا سایر عوارض را نشان دهد. ممکن است پزشک ماده حاجبی به عروق خونی شما تزریق نماید جهت نمایش عروق خونی گردن و مغز شما با جزئیات بیشتر و دقیق‌تر( آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری).
• MRI. در MRI از امواج رادیویی و مغناطیسی پرقدرتی جهت خلق تصاویر دقیق و واضحی از مغز شما استفاده می‌شود. MRI می‌تواند آسیب و صدمات بافت مغزی را که به واسطه سکته مغزی ایسکمیک و هموراژی(خونریزی) مغزی ایجاد شده، مشخص نماید. گاهی اوقات این امکان وجود دارد که پزشک ماده حاجبی به داخل عروق خونی تزریق نماید برای مشاهده سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها و نیز مشخص نمودن جریان خون(آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی یا ونوگرافی رزونانس مغناطیسی).
• اولتراسوند کاروتیدی: در این آزمایش، امواج صوتی تصاویر دقیق و واضحی از داخل سرخرگ‌های کاروتیدی موجود در گردن شما ارائه می‌دهد. این آزمایش تجمع و ساخته شدن ذخائر و رسوبات چربی(پلاک‌ها) و جریان خون در سرخرگ‌های کاروتیدی شما را نشان می‌دهد.
• آنژیوگرام مغزی: در این آزمایش، پزشک لوله نازک قابل ارتجاعی(کاتاتر)، را از میان بریدگی کوچکی، معمولاً از محل کشاله ران، به داخل جاسازی می‌نماید و آن را از میان سرخرگ‌های بزرگتر به سمت سرخرگ کاروتید(شاهرگی) و یا استخوان‌های مهره، هدایت می‌کند. سپس پزشک ماده حاجبی به داخل عروق خونی شما تزریق می‌کند، تا به‌وسیله تصویربرداری اشعه ایکس، قابل رویت باشند. این روش تصویر واضح و دقیقی از سرخرگ‌های داخل مغز و گردن شما را ارائه می‌دهد.
• اکوکاردیوگرام: در روش اکوکاردیوگرام، از امواج صوتی جهت خلق تصاویر دقیق و واضحی از قلب شما استفاده می‌شود. اکوکاردیوگرام می‌تواند منبع ایجاد لخته‌هایی را که ممکن است از سمت قلب شما به مغزتان حرکت کند و باعث ایجاد سکته مغزی شود ، پیدا کند. گاهی اوقات ممکن است از اکوکاردیوگرام ترانسوفاژیال استفاده نمایید. در این آزمایش، پزشک لوله قابل ارتجاعی که قطعه کوچکی به آن متصل است(مبدل)، را از گلوی شما به سمت پایین به داخل مری شما وارد می‌کند. از آنجاییکه مری درست پشت قلب شما قرار گرفته، اکوکاردیوگرام می‌تواند تصاویر اولتراسوند دقیق و روشنی از قلب و هرگونه لخته خونی را نشان دهد.
درمان فوریتی و اضطراری برای سکته مغزی بستگی به این دارد که آیا شما سکته ایسکمیک مسدودکننده سرخرگی، که شایع‌ترین نوع آن است، را پشت سر گذاشته‌اید یا یک سکته هموراژیک داشته‌اید که مسئول خونریزی داخل مغز شما می‌باشد.
جهت درمان سکته ایسکمیک، پزشک باید به‌سرعت جریان خون به سوی مغز شما را به حال اول برگرداند.
درمان با داروهای از بین برنده و منهدم کننده لخته (ترومبولیتیک‌ها)، باید در عرض 4 تا 5 ساعت بعد از سکته، در صورتیکه از را ورید داده شود، شروع گردد، و البته اگر هر چه زودتر و سریعتر انجام گردد بهتر است. انجام درمان سریع نه‌تنها شانس زنده ماندن شما را بیشتر می‌کند، بلکه ممکن است عوارض ناشی از بروز سکته مغزی را نیز کاهش دهد. این امکان وجود دارد که داروهای زیر نیز برای شما تجویز گردد:
آسپرین یک داروی آنتی‌ترومبولیتیک (ضد انعقاد خون)، است که درمانی فوری و سریع پس از بروز سکته ایسکمیک جهت کاهش احتمال بروز سکته بعدی، محسوب می‌شود. آسپرین از تشکیل لخته‌های خون جلوگیری می‌کند. در اتاق فوریت‌ها، ممکن است یک دوز آسپرین به شما داده شود. این دوز، ممکن است متفاوت باشد، اما اگر شما قبلاً به خاطر تاثیر رقیق‌کنندگی خون، یک دوز روزانه آسپرین دریافت کرده‌اید، بهتر است آن را به پزشک خود بگویید. سایر داروهای رقیق‌کننده خون مثل هپارین، نیز ممکن است برای شما تجویز گردد، هرچند که استفاده از این دارو در درمان فوریتی خیلی سودمند به نظر نمی‌رسد، بنابراین کمتر استفاده می‌گردد.
CLOPIDOGREL (پلاویکس)، وارفارین(کومادین)، یا آسپرین همراه با AGGRENOX نیز ممکن است استفاده شود، هرچند معمولاً این موارد در درمان‌های فوریتی اتاق اورژانس به کار نمی‌روند.
بعضی از افرادی که سکته ایسکمیک را پشت سر گذاشته‌اند می‌توانند از این روش درمانی بهره ببرند، که همچنین ALTEPLASE نیز نامیده می‌شود، و معمولاً از طریق ورید داخل بازو انجام می‌شود. این دارو باید ظرف 4 تا 5 ساعت پس از بروز علائم و نشانه‌های سکته مغزی، از طریق ورید، داده شود. این داروی قوی بازکننده و از بین برنده لخته‌ها، با حل کردن و از بین بردن لخته‌هایی که موجب بروز سکته مغزی شده، جریان خون را به حالت اول خود برمی‌گرداند، و می‌تواند به افرادی که سکته کرده‌اند کمک کند تا هر چه سریعتر بهبود یابند. هرچند پزشک خطرات احتمالی، مثل احتمال خونریزی بالقوه در مغز را در نظر خواهد گرفت، جهت تصمیم‌گیری در این مورد که آیا این روش درمانی برای شما مناسب است یا خیر.
اقدامات و روش‌های فوریتی و اورژانسی: گاهی اوقات پزشکان سکته‌های ایسکمیک را با روش‌ها و اقداماتی که باید هر چه سریعتر انجام گیرند، درمان می‌نمایند.
ممکن است پزشک از لوله نازک بلندی(کاتاتر)، استفاده نماید و آن را از میان سرخرگی واقع در کشاله ران، وارد کرده به سمت مغز هدایت کند، و سپس TPA را مستقیماً به ناحیه و منطقه‌ای که سکته مغزی در آنجا اتفاق افتاده، رها سازد. زمان انجام این درمان قدری از درمان TPA داخل وریدی طولانی‌تر است، ولی همچنان محدود می‌باشد.
این امکان وجود دارد که پزشک از یک کاتاتر استفاده نماید جهت حرکت دادن قطعه بسیار کوچکی به داخل مغز، تا به طور فیزیکی لخته خون را گرفته و آن را حرکت دهد.
جهت کاهش احتمال خطر بروز سکته مغزی مجدد یا TIA، ممکن است پزشک روشی را جهت بازکردن سرخرگی که به طور خفیف و یا شدید، به‌وسیله پلاک باریک و مسدود گشته، توصیه نماید. پزشک اغلب این اقدامات را جهت جلوگیری و پیشگیری از بروز سکته توصیه می‌کند. گزینه‌ها شامل موارد زیر است:
در این روش، جراح ذخائر و رسوبات چربی(پلاک‌ها) را از سرخرگ‌های کاروتیدی که در هر طرف گردن و مغز شما امتداد دارد، پاکسازی می‌کند. در این روش، جراح یک بریدگی کوچک در جلوی گردن شما ایجاد کرده، و رگ کاروتیدی شما را باز کرده و پلاک‌های چربی که سرخرگ کاروتیدی شما را مسدود کرده است، پاکسازی می‌نماید. سپس جراح سرخرگ را با زدن بخیه‌هایی یا تکه‌ای از یک ورید و یا پیوند بافت(گرافت)، بازسازی و ترمیم می‌نماید. این احتمال وجود دارد که با این روش احتمال خطر بروز سکته مغزی در شما کاهش یابد. هرچند، اندارترکتومی کاروتیدی خود نیز خطراتی به دنبال دارد، خصوصاً برای افرادی که دچار بیماری‌قلبی و یا سایر عوارض و مشکلات پزشکی هستند.
در آنژیوپلاستی، جراح از کاتاتری که از یک لوله منفذدار(استنت)و بالونی در انتهای آن تشکیل شده، استفاده کرده و آن را در داخل سرخرگ کشاله ران جاسازی کرده و به طرف سرخرگ کاروتیدی واقع در گردن که مسدود گردیده، هدایت می‌نماید. جراح بالون را در سرخرگ مسدود شده باد کرده و یک استنت در آن قسمت که باز شده قرار می‌دهد برای‌اینکه سرخرگ شما بعد از انجام این روش مجدداً بسته نگردد.
تمرکز اصلی درمان اضطراری و فوریتی در مورد سکته مغزی هموراژیک، بر کنترل خونریزی و کاهش فشار داخل مغزی شما می‌باشد. همچنین جراح ممکن است در کاهش بروز خطرات احتمالی در آینده نیز بتواند کمک نماید.
اگر شما جهت جلوگیری از انعقاد خون، وارفارین(کومادین) و یا سایر داروهای ضدانعقاد خون مثل پلاویکس مصرف می‌کنید، ممکن است داروهایی جهت خنثی سازی این اثر به شما داده شود. همچنین ممکن است داروهایی جهت کاهش فشار داخل مغزی(فشار درون جمجمه‌ای)، کاهش فشار خون، یا جلوگیری از صرع و حمله ناگهانی به شما داده شود. به افرادی که سکته مغزی هموراژیک را پشت سر گذاشته‌اند، نمی‌توان داروهایی مثل آسپرین و یا TPA را تجویز کرد، چراکه مصرف این داروها ممکن است خونریزی را تشدید نماید.
درست وقتی که خونریزی داخل مغزی متوقف گردید، ادامه درمان به صورت استراحت کامل بیمار به همراه مراقبت پزشکی همه‌جانبه خواهد بود. روند بهبود مشابه آنچه است که در یک کبودشدگی و یا خون‌مردگی بسیار شدید، اتفاق می‌افتد. در صورتیکه منطقه خونریزی وسیع باشد، ممکن است انجام عمل جراحی، جهت پاکسازی خون و برطرف ساختن فشار داخل مغزی نیاز باشد.
ترمیم و بازسازی عروق خونی به‌وسیله عمل جراحی: ممکن است جهت بازسازی و ترمیم برخی از ناهنجاری‌های عروق خونی که در ارتباط با سکته هموراژیک است، نیاز به عمل جراحی باشد. این امکان وجود دارد که پزشک یکی از روش‌های زیر را برای فردی که سکته مغزی را از سر گذرانده و یا در معرض خطر آنوریزم خودبه‌خودی و یا AVM قرار دارد، به کار برد.
جراح جهت توقف و جلوگیری از جریان خون، یک گیره و یا بند نازک در محل آنوریزم قرار می‌دهد. این عمل می‌تواند جلوی پارگی آنوریزم را بگیرد، و یا از خونریزی مجدد آنوریزم جلوگیری نماید.
در این روش جراح از یک کاتاتر استفاده کرده و آن را در سرخرگ ناحیه کشاله ران وارد کرده، و سپس با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس آن را به سمت مغز هدایت می‌کند. سپس جراح فنرهای قابل تفکیک کوچکی را به محل آنوریزم هدایت می‌کند. فنرها آنوریزم را پر کرده، که باعث انسداد جریان خون در منطقه آنوریزم شده و در نهایت موجب می‌شود که خون منعقد گردد.
این امکان وجود دارد که جراح جهت برطرف کردن احتمال خطر پارگی و نیز کاهش احتمال خطر بروز سکته هموراژیک؛ اقدام به برداشت کوچکترینAVM که در قابل دسترس‌ترین منطقه مغز شما وجود دارد، بکند. هرچند همیشه این امکان وجود ندارد که بتوان AVMرا برداشت کرد، چراکه ممکن است اندازه آن بسیار بزرگ بوده و یا در عمق مغز شما واقع شده باشد.
به دنبال درمان‌های فوریتی، تمرکز و هدف اساسی درمان و مراقبت‌های مربوط به سکته مغزی، کمک به شما جهت بازیابی توان از دست رفته، بهبود هرچه بهتر عملکرد، و بازگشت به زندگی مستقل می‌باشد. شدت سکته مغزی بستگی به منطقه‌ای که درگیر شده و مقدار بافت آسیب دیده و تخریب شده دارد. اگر سکته مغزی قسمت راست مغز شما را تحت تاثیر خود قرار داده باشد، ممکن است حرکت واحساس قسمت چپ بدن شما مختل گردد. اگر سکته مغزی، بافت مغزی قسمت چپ مغز شما را تخریب کرده باشد، حرکت و احساس قسمت راست بدن شما ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد. آسیب مغزی به قسمت چپ مغز شما؛ ممکن است باعث اختلالات زبانی و گفتاری شود. علاوه بر این، اگر دچار سکته مغزی شده‌اید، ممکن است مشکلاتی با تنفس، بلع، تعادل، و بینایی داشته باشید.
بیشتر بازماندگان سکته مغزی، درمان خود را در قالب یک برنامه بازتوانی دریافت می‌نمایند. پزشک به شما شدیدترین و کامل‌ترین برنامه درمانی را که از عهده آن برخواهید آمد، با توجه به سن ، سلامتی کلی، و درجه ناتوانی شما از سکته مغزی، توصیه خواهد کرد. البته پزشک در این میان شیوه زندگی، علایق و اولویت‌های شما را نیز در نظر خواهد گرفت.
این امکان وجود دارد که برنامه بازتوانی شما قبل از مرخص شدن شما از بیمارستان انجام گیرد. تداوم این برنامه می‌تواند در واحد توانبخشی همان بیمارستان، یا سایر واحدهای توانبخشی، یا مراکز خدمات پرستاری باتجربه، و یا حتی در خانه شما نیز صورت گیرد.
بهبود فردی که دچار عارضه سکته مغزی گردیده، با فرد دیگری که دچار همین عارضه شده است، با یکدیگر متفاوت است. بسته به وضعیت و شرایط شما، اعضاء تیم درمانی ممکن است شامل افراد زیر باشند:
• پزشک متخصص مغز و اعصاب(نورولوژیست)
• پزشک متخصص بازتوانی(فیزیاتریست)
• پرستار
• رژیم‌شناس
• فیزیوتراپ
• کاردرمان
• گفتاردرمان
• مددکاراجتماعی
• روانپزشک یا روانشناس
• متخصص امور مدهبی و دینی
سکته مغزی واقعه‌ای است که زندگی شما را تغییر می‌دهد، و همانگونه که عملکرد جسمانی و فیزیکی شما را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد، جنبه‌های احساسی و روانی زندگی شما را نیز تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. ممکن است احساس بیچارگی، درماندگی، ناامیدی، افسردگی، و بی‌علاقگی بکنید. همچنین ممکن است اختلالات خلقی و عدم میل جنسی را نیز تجربه کنید.
حفظ عزت نفس خود، ارتباط با دیگران و عشق و علاقه به زندگی و ادامه آن، از بخش‌های اساسی روند بهبود شما به شمار می‌روند. خط‌مشی‌های زیربه شما و مراقبین شما کمک می‌کند:
• به خود سخت نگیرید: بپذیرید که پروسه بهبود جسمانی و احساسی شما زمان و کار زیادی می‌طلبد. هدف شما یک "فرد طبیعی جدید" باشد و پیشرفت خود را جشن بگیرید. برای استراحت نیز وقت بگذارید.
• حتی اگر برایتان سخت است، از خانه بیرون بروید: از اینکه برای بیرون رفتن از خانه نیاز به عصا، واکر، صندلی چرخدار دارید و یا آرام آرام و آهسته راه می‌روید، احساس دلسردی و یا کمرویی نکنید. بیرون رفتن از خانه برای شما خوب است.
• عضو گروه‌های حمایتی شوید: ملاقات با افراد دیگری که از عهده سکته مغزی برآمده‌اند، به شما کمک می‌نماید تا تجارب خود را با یکدیگر در میان گذاشته، تبادل اطلاعات کرده، و دوست‌های جدید بیابید.
• اجازه دهید که اعضاء خانواده و دوستانتا ن بدانند که به چه نیاز دارید: ممکن است افراد بخواهند به شما کمک کنند اما ندانند چگونه. اجازه دهید آنها بدانند که دوست دارید مثلاً شما را برای غذا خوردن ، شرکت در مناسبت‌های اجتماعی، فعالیت‌های مذهبی و یا صحبت کردن همراهی کنند.
• بدانید که تنها نیستید: تقریبا 800000 آمریکایی سالانه دچار سکته مغزی می‌شوند. حدودا هر 40 ثانیه یک نفر در ایالات متحده امریکا، دچار سکته مغزی می‌شود.
یکی از اساسی‌ترین و ناامیدکننده‌ترین تاثیرات سکته مغزی، تاثیری است که بر قدرت تکلم و زبان فرد می‌گذارد. در اینجا نکاتی برای کمک به بازماندگان سکته مغزی و مراقبین آنها، و غلبه بر این چالش‌های ارتباطی آمده است.
• تمرین کمک خواهد کرد: سعی کنید حداقل یک بار در روز، مکالمه‌ای داشته باشید. این امر به شما کمک خواهد کرد که یاد بگیرید بهترین کار ممکن برای شما چیست. این‌گونه احساس موفقیت و دلگرمی می‌کنید.
• آرام باشید، استراحت کنید و زمان خود را پیدا کنید: صحبت کردن در یک موقعیت آرام ساده‌تر و لذت بخش‌تر می‌شود به‌خصوص هنگامیکه وقت زیادی نیز برای تمرین کردن داشته باشید. بعضی از بازماندگان سکته مغزی، زمان بعد از ناهار را زمان مناسبی تشخیص می‌دهند.
• با روش خود صحبت کنید: وقتی شما در حال گذراندن دوران بهبودی سکته مغزی می‌باشید، ممکن است نیاز به استفاده از لغات کمتری داشته باشید، و به اشارات و حرکات خود در موقع سخن گفتن و تن صدای خود تکیه کنید.
• از وسایل و ابزار ارتباطی استفاده کنید: استفاده از کارت‌های اشاره برای نشان دادن لغاتی که مکررا در طول روز استفاده می‌شود، مثل برنامه محبوب تلویزیونی،حمام و یا فعالیت‌های روزمره، و نیز عکس دوستان نزدیک و یا اعضاء خانواده می‌تواند کمک‌کننده باشد
شناخت و آگاهی از عوامل خطر بروز سکته مغزی، پیگیری دستورات و توصیه‌های پزشک و نیز رعایت یک شیوه زندگی سالم، بهترین اقداماتی هستند که جهت جلوگیری از بروز سکته مغزی می‌توانید انجام دهید. اگر دچار سکته مغزی و یا TIA شدید، اقدامات زیر جهت جلوگیری از بروز سکته‌های بعدی، می‌تواند مفید و کمک‌کننده باشند. بسیاری از اقدامات پیشگیری کننده از سکته مغزی، همانند اقدامات مربوط به جلوگیری از بروز بیماری‌های قلبی است.
روی‌هم‌رفته، دستورات و توصیه‌های مربوط به شیوه زندگی سالم عبارتند از:
• کنترل فشار خون بالا(هایپرتانسیون): یکی از مهمترین اقداماتی که جهت کاهش بروز احتمال خطر سکته مغزی می‌توانید انجام دهید، کنترل فشار خونتان است. اگر سکته مغزی را پشت سر گذاشته‌اید، با پایین آوردن فشار خون خود می‌توانید از بروز سکته‌های مغزی یا TIA در آینده جلوگیری نمایید. ورزش و فعالیت بدنی، کنترل و مدیریت استرس، حفظ وزن در محدوده سلامت؛ و محدودیت دریافت سدیم و الکل، راه‌هایی جهت کنترل فشار خون شما می‌باشند. استفاده بیشتر از مواد حاوی پتاسیم در رژیم غذایی نیز می‌تواند مفید و کمک‌کننده باشد. علاوه بر توصیه‌هایی مبنی بر تغییر در شیوه زندگی، این امکان نیز وجود دارد که پزشک جهت درمان فشار خون بالای شما، داروهایی تجویز نماید.
• کاهش مقدار کلسترول و چربی اشباع در رژیم غذایی: خوردن مقادیر کمتر کلسترول و چربی، خصوصاً چربی‌های اشباع و ترانس، به کاهش ساخت و تجمع پلاک‌های چربی در سرخرگ‌های شما کمک می‌نماید. اگر شما فقط از طریق ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی خود قادر به کنترل کلسترول خود نباشید، این امکان وجود دارد که پزشک داروهای کاهنده کلسترول را برای شما تجویز نماید.
• ترک سیگار و یا قطع استفاده از تنباکو: سیگار کشیدن احتمال خطر بروز سکته مغزی را هم برای افراد سیگاری و هم برای افراد غیرسیگاری که در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند، بالا می‌برد. ترک سیگار و یا قطع استفاده از تنباکو، احتمال خطر بروز سکته مغزی را کاهش می‌دهد.
• کنترل بیماری دیابت(قند خون): شما می‌توانید بیماری دیابت خود را با استفاده از رژیم غذایی صحیح، ورزش و فعالیت بدنی، کنترل وزن و استفاده از دارو، مدیریت و درمان نمایید.
• حفظ وزن در محدوده سلامت و طبیعی: اضافه وزن با سایر عوامل خطر بروز سکته مغزی، مثل فشار خون بالا، بیماری قلبی عروقی، و دیابت می‌تواند همراه باشد. کاهش وزن، حتی به مقدار 10 پوند، می‌تواند فشار خون شما را کاهش داده، و سطح کلسترول خون شما را بهبود بخشد.
• استفاده زیاد از سبزی‌ها و میو‌ها در رژیم غذایی: رژیمی که روزانه حاوی پنج سروینگ یا بیشتر میوه و یا سبزی باشد، می‌تواند شانس ابتلاء به سرطان مغزی را کاهش دهد.
• ورزش منظم: این احتمال وجود دارد که ورزش ایروبیک احتمال خطر بروز سکته مغزی را از طرق مختلف کاهش دهد. ورزش منظم می‌تواند فشار خون را کاهش دهد، سطح HDL خون یا همان کلسترول خوب را افزایش دهد، و سلامت کلی عروق خونی و قلب شما را بهبود بخشد. همچنین ورزش می‌تواند به کاهش وزن، کنترل قند، و کاهش استرس در شما کمک نماید. فعالیت بدنی خود را به‌تدریج تا30 دقیقه و در بیشتر روزهای هفته افزایش دهید، مثل پیاده‌روی، دو درجا، شنا یا دوچرخه‌سواری.
• بهتر است هرگز الکل مصرف نکنید.
• پرهیز و اجتناب از مصرف داروهای غیرمجاز و ممنوع: برخی از داروهای مخدر مثل کوکائین و متامفتامین‌ها، از عوامل خطر بروز سکته مغزی شناخته شده‌اند. کوکائین جریان خون را کاهش داده و باعث باریک شدن سرخرگ‌ها می‌گردد.
• درمان آپنه (قطع تنفس) خواب مسدودکننده: این امکان وجود دارد که پزشک جهت غربالگری آپنه خواب مسدودکننده (OSA)، توصیه بر ارزیابی اکسیژن شبانه داشته باشد. اگر OSA تشخیص داده شود، این امکان وجود دارد که تنفس اکسیژن شبانه تجویز شود.
درمان‌های پیشگیرانه (داروهای پیشگیری کننده):
اگر سکته مغزی ایسکمیک و یاTIA را پشت سر گذرانده‌اید، این احتمال وجود دارد که پزشکتان داروهایی را جهت کاهش احتمال خطر بروز سکته مغزی دوباره توصیه نماید که این موارد عبارتند از:
• داروهای ضدپلاکت: پلاکت‌ها سلول‌هایی در خون شما هستند که موجب لخته گردیدن خون شما می‌باشند. داروهای ضدپلاکت، باعث می‌شوند که این سلول‌ها عملکرد لخته نمودن خون را کمتر انجام دهند. شایع‌ترین و بیشترین داروی مورد استفاده ضدپلاکت، آسپرین است. پزشک می‌تواند جهت تصمیم‌گیری دوز صحیح و مورد نیاز آسپرین به شما کمک نماید.
این احتمال وجود دارد که پزشکتان Aggrenox برای شما تجویز نماید که ترکیبی است از آسپرین با دوز پایین و داروی ضد پلاکت دی‌پیرادامول، که جهت کاهش احتمال خطر لخته شدن خون به کار می‌رود. اگر آسپرین از بروز TIA یا سکته مغزی در شما جلوگیری ننماید، و با اگر نمی‌توانید آسپرین مصرف نمایید، این امکان وجود دارد که پزشکتان داروی ضدپلاکت دیگری مثل CLOPIDOGREL یا PLAVIX برایتان تجویز نماید.
• داروهای ضدانعقاد خون: این داروها که شامل هپارین و وارفارین(کومادین)، می‌باشند، انعقاد خون را کاهش می‌دهند. هپارین سریع‌الاثراست و ممکن است در یک دوره کوتاه‌مدت زمانی در بیمارستان استفاده شود. وارفارین که کند اثرتر است در یک مدت زمان طولانی‌تری استفاده می‌شود.
وارفارین یک داروی رقیق‌کننده خون قوی می‌باشد، بنابراین باید دقیقاً طبق دستور آن را استفاده کرد، و مراقب عوارض جانبی آن بود. این احتمال وجود دارد که در صورت ابتلاء به برخی اختلالات مربوط به انعقاد خون، یا ناهنجاری‌های عروقی، ریتم غیرطبیعی قلب و یا سایر مشکلات قلبی، پزشکتان این داروها را برایتان تجویز نماید.
ممکن است سایر رقیق‌کننده‌های خون که جدید می‌باشند زمانی استفاده شوند که TIA یا سکته مغزی در شما به علت ریتم غیرطبیعی قلبی ایجاد شده باشد.