تب مالت (بروسلوزیس) نوعی باکتری عفونی است که از حیوان به انسان و بیشتر از طریق شیر، پنیر و سایر لبنیات غیر پاستوریزه منتقل می شود. به طور نادری باکتری عامل تب مالت می تواند از طریق هوا یا تماس مستقیم با حیوانات آلوده انتقال یابد.
علائم تب مالت می تواند شامل تب، درد مفاصل و خستگی باشد. معمولاً عفونت می تواند با آنتی بیوتیک درمان شود. ممکن است درمان چند هفته تا چند ماه به طول بیانجامد با این حال دوره های عود شایع است.
اگرچه تب مالت در ایالات متحده آمریکا شایع نیست، اما این بیماری صدها هزار انسان و حیوان را در سرتاسر جهان درگیر کرده است. پرهیز از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه و احتیاط کردن در برخورد با حیوانات می تواند به پیشگیری از تب مالت کمک کند.
نشانه ها
علائم تب مالت می تواند هر زمانی از چند روز تا چند ماه پس از ابتلا به عفونت بروز نماید. علائم و نشانه ها مشابه آنفولانزا بوده و عبارتست از:
• تب
• لرز
• تعریق
• ضعف
• خستگی
• درد کمر، مفاصل و عضلات
• سردرد
علائم تب مالت می تواند پس از چند هفته تا چند ماه از بین رفته و مجدداً عود کند. در برخی افراد، تب مالت می تواند مزمن باشد و علائم تا چند سال حتی پس از درمان پایدار باقی بماند. علائم و نشانه های بلند مدت شامل خستگی، تب، آرتریت روماتوئید و ورم مهره های ستون فقرات است.
علت
تب مالت بر حیوانات وحشی و اهلی اثر می گذارد. گله های گاو، بزها، گوسفند، خوک، سگ، شتر، گراز، گوزن شمالی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری قرار دارند. نوعی از تب مالت بر پورپوس، سیل بی گوش و نوع خاصی از وال ها اثر می گذارد. باکتری می تواند از حیوان به انسان به سه طریق انتقال یابد:
• محصولات لبنی غیرپاستوریزه. باکتری بروسلا در شیر حیوانات آلوده می تواند از طریق شیر، بستنی، کره و پنیر غیرپاستوریزه به انسان منتقل شود. همچنین باکتری می تواند از طریق گوشت خام یا نیم پز شده حیوانات آلوده به انسان منتقل گردد.
• اسنتشاق. باکتری بروسلا به راحتی در هوا پراکنده می شود. کشاورزان، تکنسین های آزمایشگاه و کارگران کشتارگاه ها می توانند این باکتری را استنشاق کنند.
• تماس مستقیم. باکتری در خون، مایع منی یا جفت حیوانات آلوده می تواند از طریق زخم وارد جریان خون شود. از آنجایی که تماس معمول با حیوانات – لمس کردن، شانه کردن موی حیوانات و بازی کردن با آنها – سبب آلودگی نمی شود، به ندرت افراد از طریق حیوانات اهلی خود آلوده می شوند. همچنین افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند هم باید از تماس با حیوانات آلوده پرهیز نمایند.
معمولاً تب مالت از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود، اما در موارد نادر زنان از طریق بارداری یا شیردهی می توانند بیماری را به نوزادان خود منتقل کنند. به طور نادری تب مالت از طریق تماس جنسی یا انتقال خون آلوده یا پیوند مغز استخوان انتقال می یابد.
عوامل خطر
تب مالت در ایالات متحده آمریکا نادر است. سایر مناطق جهان شیوع بالاتری از این بیماری دارند، به ویژه:
• مناطق اطراف دریای مدیترانه
• اروپای شرقی
• آمریکای لاتین
• آسیا
• آفریقا
• سرخپوستان
• خاورمیانه
در افرادی که در این مناطق زندگی کرده و یا به آنجا سفر می کنند، احتمال مصرف پنیر بز غیرپاستوریزه وجود دارد که به آن پنیر محلی نیز می گویند. پنیر غیرپاستوریزه از مکزیک وارد می شود و با بسیاری از انواع تب مالت در آمریکا در ارتباط است.
مشاغل در معرض خطر
افرادی که با حیوانات کار می کنند یا با خون آلوده تماس دارند، در معرض خطر بیشتری برای تب مالت قرار دارند، از جمله:
• دامپزشکان
• کارگران مزارع دامداری
• گاوچرانان
• کارگران کشتارگاه ها
• شکارچیان
• میکروبیولوژیست ها
عوارض
تب مالت می تواند بر هر عضوی از بدن از جمله سیستم باروری، کبد، قلب و سیستم اعصاب مرکزی اثر بگذارد. تب مالت مزمن می تواند سبب ایجاد عارضه در یک عضو یا در کل بدن شود. عارضه ممکن این بیماری عبارتست از:
• عفونت لایه درونی قلب (اندوکاردیت). این مشکل یکی از جدی ترین عوارض تب مالت است. اندوکاردیت درمان نشده می تواند به دریچه های قلب آسیب زده و یا آنها را تخریب کند که مهمترین عامل مرگ و میر مرتبط با تب مال است.
• آرتریت. عفونت مفاصل با درد، سفتی و تورم در مفاصل به ویژه در زانو، لگن، قوزک، مچ و کمر مشخص می گردد. درمان عفونت مفاصل بین مهره های کمری یا لگنی می تواند مشکل تر باشد و منجر به آسیب های دائمی گردد.
• التهاب و عفونت بیضه ها. باکتری هایی که سبب تب مالت می شوند می توانند منجر به عفونت بیضه ها و کلاف پیچیده ای شود که مجرای وابران را به بیضه ها متصل می کند. از این مسیر، عفونت به بیضه ها رسیده و سبب درد و تورم شود که گاهی شدید است.
• التهاب و عفونت کبد و طحال. تب مالت می تواند سبب آسیب به کبد و طحال گردد و سبب بزرگتر شدن آنها نسبت به اندازه نرمال گردد.
• عفونت سیستم اعصاب مرکزی. این مشکل شامل بیماری های تهدید کننده زندگی از جمله مننژیت (التهاب پرده اطراف مغز و نخاع) و انسفالیت (التهاب مغز) است.
آمادگی برای ویزیت پزشک
اگر احتمال می دهید که تب مالت دارید ابتدا به پزشک خانواده خود و یا یک پزشک عمومی مراجعه نمایید. ممکن است به متخصص بیماری های عفونی ارجاع داده شوید.
تشخیص تب مالت به فهمیدن زمان و چگونگی مواجهه با باکتری عامل بیماری بستگی دارد. شما می توانید با آمادگی برای پاسخگویی به اطلاعات مورد نیاز به پزشک کمک نمایید.
آنچه می تواند انجام دهید
پیش از ملاقات با پزشک، ممکن است از شما خواسته شود به چنین سؤالاتی پاسخ دهید:
• چه زمانی برای اولین بار متوجه علائم خود شدید؟
• آیا لبنیات غیرپاستوریزه از جمله پنیرهای محلی مصرف کرده اید؟
• آیا شغل شما به گونه ای است که با حیوانات یا امعاء و احشاء حیوانی در ارتباط هستید؟
• آیا طی سال گذشته به کشورهای خارجی سفر کرده اید؟
• آیا در آزمایشگاهی کار می کنید که ارگانیسم های عفونی وجود دارد؟
• آیا اخیراً به شکار رفته اید؟
آنچه از پزشک خود انتظار دارید
طی معاینات بالینی ممکن است پزشک چنین سؤالاتی بپرسد:
• از شما بخواهد مفاصل خود را تکان داده تا درد و سفتی را بررسی نماید.
• شکم شما را فشار می دهد تا بررسی کند آیا ارگان های شما بزرگ شده یا احساس درد دارید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
تشخیص تب مالت به ویژه در مراحل اولیه می تواند مشکل باشد، چرا که علائم آن مشابه بیماری های دیگر از جمله آنفولانزا است. اگر تب به شدت بالا رفت، درد یا ضعف عضلانی یا سایر عوامل خطر بیماری را داشتید یا تب شما پایدار بود به پزشک مراجعه نمایید.
آزمایش های تشخیصی
معمولاً پزشک تشخیص تب مالت را با استفاده از نمونه های خون یا مغز استخوان برای بررسی باکتری بروسلا تأیید می کند و یا با استفاده از آزمایشات خون آنتی بادی باکتری را بررسی می نماید. برای کمک به تشخیص عوارض تب مالت، ممکن است تست هایی از این قبیل لازم شود:
• اشعه ایکس. اشعه ایکس می تواند تغییرات مفاصل و استخوان ها را مشخص نماید.
• سی تی اسکن یا MRI. این روش های تصویربرداری به تعیین التهاب یا آبسه های در مغز یا سایر بافت ها کمک می کند.
• کشت مایع مغزی نخاعی. در این تست نمونه کوچکی از مایع اطراف مغز و نخاع برداشته می شود تا عفونت هایی از جمله مننژیت یا انسفالیت بررسی شود.
• اکوکاردیوگرافی. در این تست از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از قلب استفاده می شود تا نشانه های عفونت یا آسیب قلبی بررسی شود.
درمان دارویی
درمان با هدف تسکین علائم، پیشگیری از عود بیماری و عوارض انجام می گیرد. احتمالاً لازم است بیمار برای حداقل 6 هفته آنتی بیوتیک دریافت نماید و علائم پس از چند ماه از بین می رود. البته ممکن است این بیماری پس از مدتی برگشته و مزمن شود.
پیشگیری
برای کاهش خطر ابتلا به تب مالت، به این نکات توجه نمایید:
• از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه خودداری نمایید. در سالهای اخیر در آمریکا، تعداد اندکی بیمار مبتلا به تب مالت شناسایی شد که با محصولات لبنی غیرپاستوریزه در ارتباط بود. هنوز بهترین راه پیشگیری از این بیماری پرهیز از مصرف شیر، پنیر و بستنی غیرپاستوریزه است. اگر به کشورهای خارجی سفر کرده اید از مصرف لبنیات پرهیز نمایید.
• گوشت ها را به طور کامل طبخ نمایید. تمام گوشت ها را تا زمانی حرارت دهید تا دمای درونی آن به 165-145 درجه فارنهایت (74-63 درجه سانتی گراد) برسد. در زمانی که بیرون غذا میل می کنید گوشت هایی را سفارش دهید که بخوبی پخته شده باشد. بعید است که گوشت حیوانات اهلی در آمریکا آلوده به باکتری بروسلا باشد اما طبخ صحیح سبب می شود باکتری های مضر مثل سالمونلا و اشریشیاکلی از بین برود. در زمانی که به کشورهای خارجی سفر می کنید از خرید گوشت از بقالی ها پرهیز نموده و گوشت هایی را سفارش دهید که بخوبی پخته شده باشد.
• دستکش بپوشید. اگر دامپزشک، کشاورز، شکارچی یا کارگر کشتارگاه هستید باید در زمان کار با حیوانات مرده یا بیمار و یا بافت حیوانات و همچنین در زمان کمک به تولد نوزاد حیوانات از دستکش های پلاستیکی استفاده نمایید.
• به نکات ایمنی در مکان های پرخطر دقت نمایید. اگر در آزمایشگاه هستید در شرایط ایمنی مناسب با نمونه ها کار کنید. تمام کارگرانی که با آلودگی مواجهه داشته اند را فوراً درمان نمایید. کشتارگاه ها نیز باید از اقدامات پیشگیرانه مثل جداسازی محل کشتار از سایر نواحی و استفاده از لباس محافظ پیروی نمایند.
• واکسیناسیون حیوانات اهلی. در آمریکا، برنامه های واکسیناسیون برای ریشه کنی تب مالت در گله ها انجام می شود. از آنجایی که واکسن تب مالت، باکتری زنده استفاده شده است می تواند سبب ایجاد بیماری در افراد شود. اگر شخصی به طور اتفاقی در زمان واکسیناسیون حیوانات با سوزن واکسن آلوده شود باید فوراً تحت درمان قرار گیرد.