مطمئنا تا به حال در خیابان ها و یا میدان های شهر مغازه هایی را دیده اید که در آنها از انواع فراورده های دامی مثل کله، زبان، پاچه، شیردان، قلوه، جگر، سیرابی... به فروش می رسد. حرفه اصلی این فروشنده ها کشتن دام و به فروش رساندن قسمت های مختلف آنها است. شاید هم شما بدون اینکه با این فروشنده ها سروکار داشته باشید به کله پزی رفته و این فراورده ها را به صورت آماده خورده باشید.
به گزارش نمناک، یکی از این فراورده ها که بیشتر در کله پاچه مورد استفاده قرار می گیرد و خاصیت سرد و تری دارد، مغز است. مغز برای جوانسازی پوست صورت و افزایش قوای جنسی مفید است. اما در عین حال برای افرادی که طبع سرد و تری دارند خوب نیست. این فراورده ی خوش طعم به خاطر دیر هضم بودنش بی اشتهایی می آورد و پرخوری در مصرف آن معده را دچار آسیب می کند.
چون این قسمت از گوسفند دیر هضم بوده، باعث می شود خون تقریبا لزج شود و باعث چربی در بدن گردد. برای اینکه این مشکل حل شود بهتر است افرادی که طبع سرد و تری دارند می توانند در کنار آن از ادویه جات گرم استفاده کنند. از جمله ادویه های گرم می توان به خردل یا دارچین همراه کمی سرکه یا آبلیمو اشاره کرد.
یکی از بهترین قسمت های گوشتی گوسفند، قلب یا دل می باشد که بیشتر حجمش گوشت خالص است. این قسمت از بدن گوسفند برای افرادی که سرد مزاج هستند و قوای ضعیفی دارند توصیه می شود چون قلب گوسفند مزاج گرم و خشکی داشته و حرارت و انرژی نسبتا بالایی دارد.
قلب دیر هضم تر از گوشت ماهیچه است در نتیجه جویدن و پاره کردنش به مراتب سختتر است. برای رفع این مشکل قبل از پخت بهتر است به تکه های کوچکی تبدیل کنیم و اجازه دهیم با چربی های اضافی دورش کاملا بپزد و سرو آن اگر همراه با مقداری زیره و فلفل و یا آبلیمو باشد هضم راحتی را خواهید داشت.
به دلیل در دسترس بودن دل مرغ و هضم راحت آن بیشتر از، دل گوسفند مورد استفاده قرار می گیرد. از طرفی قلب گوسفند ممکن است در بدن یبوست ایجاد کند.
پیش از این هم در بخش سلامت تغذیه در نمناک گفته شد که قسمتی دیگر از بدن گوسفند که بسیار خونساز بوده و مزاجی گرم و تر دارد جگر است و برای اشخاصی که دچار بیماری کم خونی هستند، توصیه می شود. این قسمت نیز دیر هضم بوده و از بدن دیرتر دفع می شود. پس برای همه افراد توصیه نمی شود.
حیواناتی که در شهرهای آلوده و صنعتی هستند و از غذاهای آلوده و صنعتی استفاده کرده اند، جگر آلوده ای دارند و اصلا توصیه نمی شود. چون همه مواد زائد موجود در غذاها و سموم در جگر آنها ذخیره می شود.
تکهتکه کردن جگر و دل و قلوه به قسمت های کوچک که از زمان های قدیم هم رسم بوده به دلیل هضم دیر و سخت آنها بوده است. بهتر است قبل از پخت جگر آن را در مقداری نمک و دارچین یا زیره و سرکه آماده کنید بعد کباب کنید چون سرخ کردن آن در روغن مشکل هضم آن را بالا خواهد برد.
قلوه یا همان کلیه، همانند جگر و ریه به همه افراد توصیه نمی شود. چون دیر هضم و سخت هضم بوده و در بدن خونی تولید می کند که مضر می باشد. کلیه دارای طبع معتدل به سمت خشکی را دارد و محل تولید ادرار حیوان می باشد.
با توجه به اینکه مصرف گوشت گوسفند کمتر از گوشت بره و بزغاله توصیه می شود، بقیه قسمت های بدن گوسفند نیز کمتر توصیه می شود. به این صورت که اجزای بدن بزغاله مثل دل و قلوه و کله پاچه زیان کمتر و فواید بیشتری دارند. قلوه گوسفند برای اشخاصی که طبع سرد دارند و یا معده ضعیف تری دارند ضرر دارد چون زود فاسد و خراب می شود. بهتر است که با پیه ی خود و روغن کنجد، فلفل، نمک و دارچین یا سرکه طبخ شود.
قسمتی از بدن گوسفند که سیاه رنگ بوده و نزدیک معده است و معمولا استفاده نمی شود. چون حرام است مصرف نمی شود. عوارض بسیار زیادی دارد، اگر مصرف شود باعث زیاد شدن خون غلیظ و کثیفی می شود. اگر مصرف آن ادامه پیدا کند باعث اختلالات عصبی، زیاد شدن موهای زائد، لک های تیره در بدن و انواع توده ها و سرطان می شود.
پاچه یکی از قسمت های بدن گوسفند است که برای افرادی که تب بالایی دارند و یا می خواهند اندام های سفت و سختی داشته باشند، مانند استخوان و تاندون، مورد استفاده قرار می گیرد. مصرف آن بعد از شکستگی برای بدن مفید است. مزاج معتدلی دارد.
خون را به سمت لزجی می برد و همین امر باعث می شود که پاچه به عنوان ملین برای کسانی که رژیم های لاغری و یا غذای کمی دارند مورد استفاده قرار گیرد.
ریه حیوان که به نام شش یا (جگر سفید)، پفی است. دیر هضم بوده و خاصیت کمی دارد. این قسمت را به عنوان دارو برای افراد خاصی تجویز می کنند. ریه را به جای گوشت برای کسانی که رژیم لاغری دارند توصیه می کنند. چون باعث چاقی نمی شود و سیری برای شخص دارد. ناف ریه را بهتر است جدا کنید و دور بیاندازید، چون دارای غدد لنفاوی مسموم بوده. فقط به صورت کبابی مصرف شود.
حیواناتی که چرای سالم دارند با همان شرطی که برای جگر داشتیم برای ریه هم داریم، چون ریه محل تجمع آلودگی و سم ها است.
شیردان و سیرابی خاصیت چاق کننده نداشته و مزاج سردی داشته و دیر هضم است و بیشتر در رژیم های لاغری به عنوان جایگزینی برای گوشت داخل سوپ و آش ها بکار می رود. بنابراین نباید افرادی که مزاج رطوبتی و سرد دارند آن را مصرف کنند و یا در صورت استفاده، بایستی در کنار آن از گرمیجاتی مثل آویشن، گردو، زیره و نمک بکار برد. ناگفته نماند این خوراک باید پیش از پخته شدن کاملا شسته و ضدعفونی شود.
خوئک یا همان لوزالمعده حیوان، بافتی است که شباهت بسیاری به چربی دارد و مسئول تنظیم قند و ترشح انسولین می باشد. البته جالب است بدانید بعضی مواقع تیموس، تیروئید و ابتدای روده دام را به اسم خوئک می فروشند.
معمولا غده های تولید کننده هورمون، در تغذیه نقش چندانی ندارد و اصولا باید از گوشت جدا شده و معدوم کنند. همانطور که در بعضی گزارشها دانشگاه های علوم پزشکی خوردن آن توصیه نشده است، ولی درباره بیماری احتمالی فعلا چیزی مطرح نشده است.
پرچرب بودن خوئک باعث شده در بین آقایان طرفدار زیادی پیدا کند، چرا که بسیار لذیذ و خوشمزه است و علاوه بر اینکه دارای کالری و چربی زیادی است پتاسیم نیز دارد و موجب می شود کلسترول به شدت بالا رود. از این رو خوردن آن از سوی متخصصان توصیه نمی شود.
گوشت بناگوش، گوشت سر گوسفند و چشم، مزاج گرم و تر داشته و بسیار لطیف است و هضم راحت و مفیدی دارد و مصرف آن برای اشخاصی که قدرت هاضمه خوب و قوی ندارند پیشنهاد می شود.
منبع ویتامین های B مخصوصا ویتامین B12 در زبان گوسفند می باشد که همچنین چربی فراوانی نیز دارد. کباب کردن زبان مشکلی مثل هضم را ایجاد می کند اما عوارض زیادی برای معده ندارد.