سلبریتی‌ها و سندروم فتوشاپ سازی/ در حاشیۀ بیماری ترانه علیدوستی

در یکی از این جعل‌های فتوشاپی، سر ترانه علیدوستی را به جای الناز شاکردوست گذاشتند و سر حمید علیدوستی پدر ترانه را به جای مهران مدیری. این جعل آنقدر ناشیانه بود که حتی موهای مهران مدیری را بر صورت پدر ترانه علیدوستی گذاشته بودند.

عصر ایران؛ رضا صائمی- طی چند روز گذشته که خبر بیماری ترانه علیدوستی در شبکه‌های اجتماعی به اصطلاح ترند و وایرال شده شاهد انتشار انواع و اَشکال عکس‌هایی بوده‌ایم که از طریق فوت‌و‌فن فتوشاپ یا تمهیدات هوش مصنوعی، او را بر تخت بیمارستان نشان می‌دهد که هر بار یکی از بازیگران یا چهره های سرشناس در کنارش ایستاده است.

یکی از مهم‌ترین عکس‌هایی که دست‌مایۀ این جعل‌های فتوشاپی قرار گرفته است مربوط به بستری شدن «الناز شاکردوست» است که ظاهرا سر صحنه یکی از فیلم‌ها مصدوم و به بیمارستان منتقل شده بود و برخی از بازیگران در آن زمان به عیادتش رفته بودند.

در یکی از این جعل‌های فتوشاپی، سر ترانه علیدوستی را به جای الناز شاکردوست گذاشته‌اند و سر حمید علیدوستی پدر ترانه را به جای مهران مدیری! جالب این‌که آن‌قدر این جعل ناشیانه است که حتی موهای مهران مدیری را بر صورت پدر ترانه علیدوستی ( که خود نیز به عنوان ستارۀ پیشین فوتبال شهرت و محبوبیت دارد) گذاشته بودند یا به این فکر نمی‌کردند حمید علیدوستی لباس زمستانی به تن دارد که با هوای بهاری اکنون همخوانی ندارد.

سمت چپ: واقعی: مهران مدیری و الناز شاکر دوست/ سمت راست: جعلی: حمید علیدوستی و دخترش ترانه

آنچه بر تاسف این سندرم فتوشاپ‌سازی می‌افراید، استفاده برخی از صفحات سینمایی و خبری در اینستاگرام و تلگرام از همین عکس‌ها و اخبار جعلی است که حتی به اخلاق حرفه‌ای خود هم پای‌بند نیستند و بدون آزمودن صحت خبر به انتشار آن دست می‌زنند.

این حجم بالای تولید اخبار و تصاویر جعلی، صرفا برای جذب فالوئر بیشتر و منافع مالی و کاری برآمده از آن صورت گرفته و مصداقی از بی اخلاقی رسانه‌ای است و یا بی اطلاعی و ساده‌انگاری.

البته زندگی سلبریتی‌ها و کنج‌کاوی برای کشف رخدادهای آن، در همه جای دنیا وجود دارد اما جعل عکس و خبر برای جلب فالوئر و دنبال‌کننده بیشتر را نمی‌توان ذیل فرهنگ هواداری قرار داد.

به نظر می‌رسد این سندروم ناشی از نوعی اختلال عاطفی در بخشی از جامعه ماست که نیازمند توجه‌اند. ‌توجهی افراطی که برای جلب نظر دیگران به خود، به جعل خبر دست زده و با خبرسازی‌های کذب، کمبود توجه خود را جبران و ارضا می‌کند. ظهور و گسترش هوش مصنوعی و کاربرد عمومی آن هم بر شدت این سندرم افزوده و شاهد جعل انواع و اقسام عکس و ویدئوهایی هستیم که اغلب با تصویری از سلبریتی‌ها گره می‌خورد و به تولید محتواهای کاذب و جعلی می‌انجامد که صرفا به مثابه تمهیدات سودجویانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

واقعیت این است که پاپاراتزی‌ها هم در جهان رسانه‌ای، قواعد و قوانین خود را دارند و در دایره اخلاق حرفه‌ای فعالیت می‌کنند. آنچه در شبکه‌های اجتماعی ما به واسطه فناوری‌های نوین دیجیتالی صورت می‌گیرد نوعی دست‌کاری در واقعیت است و می‌تواند مصداق فریب افکار عمومی به مثابه جرم هم تعریف شود. این جعل‌سازی‌ها نه نتها به اعتماد عمومی خدشه وارد می‌کند بلکه زیست فردی سلبریتی‌ها را هم دچار مخاطراتی می‌سازد.

اگر بخواهیم این رخداد را در یک خوانش کلی تر جامعه‌شناسانه مورد تحلیل قرار دهیم باید آن را مصداقی از گفتمان ابتذال بدانیم که متاسفانه بر زیست-مجازی ما حاکم شده و سلامت روایت و سلامت روانی را تهدید می کند.

گاه برخی از این محتواهای ساختگی مصداق شوخی و کمدی است که صرفا برای خنده و سرگرمی تولید می‌شوند و همه کارکرد آن را می‌دانند مثل شوخی تصویری که چند سال پیش با عباس جدیدی در گرفتن عکس سلفی شده بود اما جعل عکسی که در ارتباط با خبر بیماری ترانه علیدوستی صورت گرفته نه شوخی کردن با خبر که شوخی گرفتن خبر و اطلاع رسانی بود و می‌تواند آسیب‌های اجتماعی گزنده‌ای در پی داشته باشد و اخلاق عمومی را در سراشیب سقوط قرار دهد. سوء استفاده از شهرت فقط توسط افراد مشهور صورت نمی گیرد بلکه گاهی با شهرت آنها صورت می‌گیرد و این هشداری است تا بفهمیم در جهان رسانه‌ای امروز، رعایت اخلاق رسانه‌ای ضرورت بیشتری دارد.