زبان مخفی جوانان

خبرگزاری مهر: جعل واژگان در نزد جوانان ایرانی و رسیدن به ادبیاتی مخصوص خود به معنای راه یافتن به ساحت معنایی برتر و متفاوت نبوده بلکه این ادبیات برای بیان سطحی ترین خواسته ها و نیازها یا پنهان ساختن رفتار زبانی از "دیگران" به کار می رود.

"خیلی خفنه"، "بچه مایه ای"،  "دمت جیز"، "پیچوندمش"، "ته جواتی"، "زیگیل نباش"  و واژهایی از این دست را به احتمال فراوان در ادبیات جوانان امروزی شنیدید. واژه هایی که هنوز سر را زمین نگذاشته اید برای آغاز صبحی دیگر تغییر خواهد کرد. با گشتی در خیابانهای تهران به واژه هایی برخورد می کنید که شاید معنای آنها را متوجه نشوید. امروزه جوانان ایرانی زبانی ساخته اند که شرط دانستنش جوان بودن است.

محمد جوانی است که با این الفاظ دوستش را صدا می زند "اشکول تپه ما رو دو دره نکن". وقتی به سراغش می روم ادبیاتش به کلی رسمی می شود و می گوید: بفرمایید.  از او می پرسم این جمله بیان شده را برایم معنی کند اول تعجب می کند و می خندد بعد می گوید: " یعنی این که آدم ناحسابی به من دروغ نگو".

محمد سال دوم دبیرستان است و در مدرسه غیر انتفاعی درس می خواند از او می پرسم چرا همین جمله دوم را بکار نمی بری؟ پاسخ می دهد: این جوری "باحال تره".

از او می خواهم چند تا از این واژه ها را با معنی برایم بگوید: "دوخی" و "کینگ کونگ" رو به دخترها می گیم."آمار گرفتن" و "آنتن" یعنی بحث اطلاعات و امنیت. "لاو نترکون" یعنی دوستت ندارم. "گیر سه پیچ"، "سریش" و "آویزون" یعنی مزاحم. "منیجه" و "فول جواد سیستم" یعنی به روز نشده. "شلوار خانواده" یعنی بد تیپ. "قاط نزن" یعنی عصبانی نشو.

بنا بر گفته کارشناسان جامعه شناسی زبان یک رفتار اجتماعی است. هر جامعه که به زبانی واحد تکلم می کند ملزم به رعایت این رفتار است. گروههای اجتماعی موجود در هر جامعه نیز تابع قواعد کلی زبان آن جامعه هستند. اما چون دارای هنجارهای گروهی خاص خود نیز هستند در زبان جامعه تغییراتی متناسب با هنجارهای گروهی خود می دهند و این یکی از راههای به وجود آمدن گونه های اجتماعی زبان است.

به عقیده آنان جامعه مفروض بسته به تمایلات و سلایق و اعتقادات گروههای اجتماعی رفته رقته همگنی اش از دست می رود و گونه هایی تا حدی متفاوت با آن زبان به وجود می آید.

دکتر سید مهدی سمائی نویسنده کتاب فرهنگ لغات زبان مخفی در خصوص زبان رایج میان جوانان توضیح داده که زبان مخفی یا ''''آرگو'''' یکی از گونه های اجتماعی زبان است و نخستین بار سارقان و راهزنان و افرادی که رفتار خلاف قانون داشتند چنین زبانی را فراهم آوردند.

لفظ آرگو ریشه فرانسوی دارد و اولین بار آن را در قرن پانزدهم به کار برده اند. زبان مخفی معاصر را دو گروه ابداع می کنند و به کار می برند. نخست قانونگریزان، چون به زبانی نیاز دارند که حافظ افکار و مقاصدشان باشد و نامحرمان نتوانند از آن راه به دنیای آنان وارد شوند. دومین گروه کسانی هستند که خلاف هنجارهای جامعه رفتار می کنند.هنجارهایی که رعایت نکردنشان باعث شماتت و یا انگشت نما شدن می شود.

 زبان مخفی در اصل یک زبان مستقل نیست و یکی از شکل ها و گونه های هر زبان معیار است. زبان مخفی عمدتا در حوزه واژگان و تا حدی اصطلاحات و عبارت های فعلی ابداع و زائده هر زبان می شود

سید مهدی سمائی
مولف می افزاید: ''''زبان مخفی در اصل یک زبان مستقل نیست و یکی از شکل ها و گونه های هر زبان معیار است. زبان مخفی عمدتا در حوزه واژگان و تا حدی اصطلاحات و عبارتهای فعلی ابداع و زائده هر زبان می شود. بخشی از این واژه ها به سبب کثرت استعمال به زبان مردم کوچه و بازار راه پیدا می کند و جزیی از زبان معیار می شود.''''سمائی در سابقه بررسی زبان مخفی آن را دارای مشابهتهای زیاد با زبان عامیانه می داند و معتقد است زبان عامیانه راهی برای رسیدن به زبان مخفی است.

حسام یکی دیگر از سوژه های خبری ماست او نیز لباس پوشیدنش به مانند دیگر جوانان امروزی است سئوالم را از او اینگونه می پرسم که این واژه ها چگونه تولید می شود؟ می گوید: نمی دونم که! خودش میاد.

او ادامه می دهد: "بچه ها وقتی با هم جمع می شند و در حال حرف زدنن. به این کلمه ها می رسن". "بادمجون واکس کن" علاف و بیکاره، "خیار شور" آدم بی مزه، "دستمالیسم" رفیق، "سازمان گوشت" آدم چاق و چله، "سوراخ جورابتیم" نهایت مخلصی و فروتنی این واژه هایی که حسام به من هم یاد می دهد.

هم اکنون و بنا بر گفته کارشناسان مسوولان کمتر در فائق آمدن بر مشکلات ادبیات گفتاری جوانان موفق بوده اند. زیرا ذهن آنها را بی ارزش و کودکانه می دانند، به احساسات و نگریشهای آنها بی توجهی می کنند و این مسایل سبب بروز ناهنجاری گفتاری در آنها می شود. حال هر کس مدعی حل ادبیات گفتاری جوانان است این گوی و این میدان.



گزارش زینب کریمیان