واکسن‌سازی از درخت صابون بی‌نیاز شد!

پژوهشگران می‌گویند دستیابی به یک مولکول جدید که تاکنون تنها از درخت صابون به دست می‌آمد، می‌تواند به ساخت واکسن کمک کند.

بر اساس مطالعه به تازگی منتشر شده در مجله Nature Chemical Biology(26 ژانویه)، یک گروه تحقیقاتی به مولکول ارزشمندی موسوم به QS-21 دست یافته‌اند که تاکنون فقط از درخت صابون قابل استحصال بود و می‌تواند برای صنعت واکسن‌سازی ارزشمند باشد، زیرا این مولکول، یک عنصر کلیدی در ایجاد واکسن است.

به گزارش ایسنا، این تیم تحقیقاتی از مرکز پژوهشی جان اینس(John Innes) از توالی‌یابی ژنوم درخت صابون که بومی کشور شیلی است، استفاده کرد که به توالی‌یابی پیچیده‌ای برای ایجاد این مولکول‌ها نیاز دارد.

دهه‌هاست که دانشمندان آزمایش‌های متعددی را با هدف تولید این مولکول در یک سیستم بیان جایگزین مانند مخمر انجام داده‌اند. با این حال، به دلیل ساختار پیچیده این مولکول و دانش اندک در مورد مسیر بیولوژیکی آن، هیچ کدام نتوانسته‌اند این کار را با موفقیت انجام دهند.

خوشبختانه این تیم تحقیقاتی برای اولین بار این مسیر شیمیایی را در یک کارخانه تنباکو بازسازی کردند. این تیم از تکنیک‌های بیان گذرا استفاده کرد و با تولید این مولکول از درخت صابون، این ترکیب بسیار ارزشمند را بدست آورد.

پروفسور آن آزبورن سرپرست این گروه تحقیقاتی در مرکز جان اینس اظهار داشت: اکنون می‌توانیم این ترکیبات را برای تقویت پاسخ ایمنی انسان به واکسن‌ها و تولید QS-21 به روشی که به استخراج از درخت صابون بستگی ندارد، بررسی کنیم و بهبود دهیم.

این ترکیبات اجزای حیاتی در ساخت بسیاری از واکسن‌های انسانی از جمله مالاریا و زونا هستند. آنها اساساً محرک‌های ایمنی هستند که پاسخ بدن به واکسن را آغاز می‌کنند.

مولکول QS-21 مورد اشاره پروفسور آزبورن یک ترکیب کمکی است که مستقیماً از پوست درخت صابون به دست می‌آید که این موضوع، نگرانی‌هایی را در مورد تأثیرات آن بر محیط زیست ایجاد کرده است. از همین رو زیست‌شناسان به دنبال جایگزینی آن هستند.

این گروه تحقیقاتی به رهبری پروفسور آزبورن قبلاً نیز تلاش کرده بود تا یک جایگزین ایجاد کند. با این حال، نتوانسته بود «زنجیره آسیل» را که بخش مهمی از این مولکول را تشکیل می‌دهد و سلول‌های ایمنی را تحریک می‌کند، پیدا کند.

پژوهشگران در مرکز جان اینس در یک مطالعه جدید که در مجله Nature Chemical Biology منتشر شده است، از چندین روش کشف ژن برای شناسایی ژن‌های کاندید استفاده کردند.

این تیم حدود 70 ژن کاندید را شناسایی و سپس آنها را به گیاهان تنباکو برای حصول هدف این مطالعه منتقل کردند. پس از تجزیه و تحلیل همه 70 ژن کاندید، جستجوی خود را به 20 نامزد نهایی که مسیر QS-21 را تشکیل می‌دادند، محدود کردند.

دکتر لیتیتیا مارتین نویسنده ارشد این مطالعه جدید خاطرنشان کرد که تلاش آنها برای اولین بار بود که مسیر QS-21 در یک سیستم بیان غیر انسانی تولید شد. این نشان دهنده پیشرفت است، زیرا به این معنی است که این تیم درک بیشتری از نحوه عملکرد مولکول به دست آورده و امکان رسیدگی به مقیاس و سمیت به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

وی افزود: چیزی که بسیار ارزشمند است این است که از این مولکول در واکسن‌ها استفاده می‌شود و اگر بتوانیم آن را پایدارتر کنیم، بر زندگی مردم تأثیر مثبتی می‌گذارد.