در پر تنش‌ترین حوضه‌های آبریز دنیا قرار داریم

عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس با تاکید براینکه در پر تنش ترین حوضه‌های آبریز دنیا قرار داریم، گفت: افغانستان بر خلاف ایران با کشورهای همسایه خود حکم بالادست را داشته و از آب به عنوان یک ابزار سیاسی در دولت‌های مختلف برای توازن قدرت با کشورهای همسایه استفاده کرده است.

حجت میان آبادین در نشست تخصصی بررسی چالش آب در ایران به بررسی چالش‌های هیدروپلیتیک و دیپلماسی آب ایران پرداخت.

به گزارش ایسنا، وی با اشاره به بحث امنیت آب خاطرنشان کرد: مسئله بحران آب نه تنها برای ایران بلکه برای کشورهای همسایه، منطقه و بین الملل نیز مطرح است. در مسئله امنیت آب چندین حوزه مانند؛ انرژی، آب شرب، مسئله غذایی، صنعت، مسائل زیست محیطی و امنیت انسانی و ملی قابل بررسی است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: حوزه امنیت دارای دو بعد؛ مقیاس فرو ملی و مقیاس فرا ملی است.۴۲ درصد جمعت کره زمین در حوضه‌های آبریز فراملی زنگی می‌کنند یا به عبارتی زندگی آنها وابسته به شرایط کشورهای فراملی است.

با بررسی‌های بدست آمده، ۳۱۰ حوضه آبریز فرامرزی و ۶۰۰ حوزه آبخوان زیر زمینی،۱۶۰۰ دریاچه و ۲۳۴ تالاب بین المللی مشترک در میان کشورها وجود دارد که با توجه به ماهیت خود، زمینه مناقشات و همکاری میان کشورها را بوجود می‌آورد.

وی با اشاره به اینکه کشورهای اروپایی و آمریکایی هزینه‌های زیادی را برای مطالعات هیدروپلیتیکی کشورها به ویژه کشورهای آسیای مرکزی انجام می‌دهند خاطر نشان کرد: از سال‌ها پیش کشورهای مختلف مطالعات خود را در حوزه هیدروپلیتیکی کشورها انجام می‌دهند از جمله مطالعات دانشکده نیروی دریایی آمریکا در خصوص مناقشات آب ایران، ترکیه، سوریه و عراق بر روی سد سازی‌های ترکیه بر روی دجله و فرات در سال ۱۳۸۰ و یا پروژه‌های وزارت خارجه فنلاند بر روی منابع آب‌های مشترک آسیای مرکزی تنها نمونه‌هایی از این دست است که می‌توان برشمرد.

میان آبادین ادامه داد: به تازگی نیز دو اندیشکده مطالعات اقلیمی آمریکا به بررسی تغییرات اقلیمی و چگونگی تاثیرات آن بر چالش‌های امنیتی، شورش‌ها و قیام‌های اجتماعی احتمالی در ایران و همچنین اثر آن بر سیاست‌های آمریکا در منطقه غرب آسیا پرداخته که گزارش آن درآبان ماه سال ۱۴۰۲ منتشر شده است. این مطالعه با حضور دو حزب کنگره آمریکا، مقامات وزارت امور خارجه و کارمندان نهادهای غیر دولتی انجام شد.

وی افزود: علاوه بر این پس از اجرای برجام در سال ۲۰۱۵ دو اندیشکده در ترکیه فعالیت خود را بر روی منابع آب‌های مشترک ایران آغاز کردند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس با بیان وضعیت هیدروپلیتیکی ایران تصریح کرد: ایران از نظر تعداد همسایه بعد از چین و روسیه بیشترین تعداد همسایه را دارد.به این ترتیب ما با ۱۵ کشور همسایه هستیم که با همه آنها مرز مشترک آبی داریم.البته کمتر کشوری در دنیا چنین شرایط هیدروپلیتیکی دارد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تربیت مدرس، وی با تاکید بر اینکه آب همواره به عنوان ابزار نظامی در دست گروه‌های تجزیه طلب مانند اسرائیل، داعش و طالبان بوده است، گفت: ما در پر تنش‌ترین حوضه‌های آبریز دنیا قرار داریم آسیای مرکزی که ایران نیز جز آن است از نظر مناقشات آبی بالاترین سطح را دارد.مسئله این موضوع تا آن حد است که بسیاری از کشورها به جز سفارت، دفتر تخصصی آب‌های فرامرزی در آن کشورهای مورد نظر دارند.

عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و آسیای مرکزی که ایران نیز جز آن است از نظر مناقشات آبی بالاترین سطح را دارد.مسئله این موضوع تا آن حد است که بسیاری از کشورها به جز سفارت، دفتر تخصصی آب‌های فرامرزی در آن کشورهای مورد نظر دارند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه به مشکلات آب‌های فرامرزی ایران با افغانستان و سد سازی‌های این کشور بر روی آب‌های مشترک با ایران نیز اشاره کرد و اظهار کرد: افغانستان بر خلاف ایران با کشورهای همسایه خود حکم بالادست را داشته و از آب به عنوان یک ابزار سیاسی در دولت‌های مختلف برای توازن قدرت با کشورهای همسایه استفاده کرده است.

میان آبادی بزرگترین چالش بعد از آب را مسئله گرد و غبار دانست و افزود: بالاترین آمار در زمینه گرد و غبار را اول شمال آفریقا با ۱۱۵۰ میلیون تن و بعدی فلات تبت با جابه جایی ۶۰۰ میلیون تن گرد و غبار در سال را دارد که در مقایسه با ایران، کشور ما در وضعیت بهتری قرار دارد ولی اگر مسئله فرامرزی ایران در بخش گرد و غبار که در سه جبهه خوزستان، تالاب هورالعظیم و شمال شرق کشور وجود دارد، حل نشود تبدیل به بحران بزرگتری خواهد شد.