بن‌بست تل آویو برای خروج از غزه/ حماس، اسرائیل را به دام انداخت

چرا اسرائیل و ایالات متحده فقط گزینه های مکرر بد دارند؟

جاست‌هیلترمن مدیر «برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا» در «گروه بین‌المللی بحران» طی یادداشتی در نشریه امریکایی «فارن‌افرز» به ارزیابی مسیرهای احتمالی اسرائیل برای خروج از جنگ غزه پرداخته است.

به گزارش خبرآنلاین، به نظر او نه اسرائیل و نه حماس نتوانسته‌اند بن‌بست جنگ را بگشایند. به تعبیر هیلترمن، حماس هنوز نتوانسته «حل مسأله فلسطین را در دستور کار قدرت‌های جهانی قرار دهد». اسرائیل نیز طی این مدت قادر به «نابودی حماس» نبوده است.

هیلترمن اذعان دارد که حاکمان تل‌آویو گمان داشتند می‌توانند با گسترش شهرک‌ها در کرانه باختری، «مسأله فلسطین را محو یا آن را بر اساس شرایط خود حل‌وفصل کنند». اما «حماس، اسرائیل را به دام انداخت». زیرا ارتش اسرائیل تدبیری برای پایان جنگ ندارد و «ابتکار عمل برای پایان نبرد را به متحدان غربی‌اش واگذار کرده است».

نویسنده معتقد است که دولت‌های عربی تمایلی به پذیرش مسئولیت حکومت غزه ندارند، زیرا ضمن اختلافات ایدئولوژیک با حماس اخوانی، ترجیح می‌دهند در جایگاهی قرار نگیرند که به عنوان نایب و جانشین اسرائیل در غزه، قلمداد شوند. آ

مریکا تمایل دارد که تشکیلات خودگردان، جانشین حماس در غزه شود. هیلترمن درباره این ایده نیز بیان داشته که اولاً این حکومت در کرانه باختری نیز اعتبارش را از دست داده و توان نمایندگی فلسطینیان برای تشکیل کشور مستقل فلسطینی را ندارد.

ثانیاً بخشی از جامعه فلسطین، این حکومت را «اگر نه بازوی اشغالگران اسرائیل، ولی تسهیل‌کننده» فعالیت رژیم در کرانه می‌دانند. «وقتی تشکیلات خودگردان به سختی می‌تواند بر کرانه باختری حکومت کند، چگونه می‌تواند انتظار عملکرد بهتری در غزه داشته باشد؟»

نویسنده، پیشنهاد دیگر را این می‌بیند که تشکیلات خودگردان صرفاً به صورت «اسمی» بر غزه حکومت کند و اداره امور اداری و مالی به طبقه تکنوکرات فلسطین واگذار شود.

اما ایرادی که به آن وارد می‌داند این است که بدون حذف قابلیت‌های نظامی حماس در غزه، چنین سناریویی ممکن نخواهد بود. امری که اسرائیل تاکنون نشان داده از تحقق آن ناتوان است. به نظر هیلترمن، ایجاد منطقه حائل در شمال غزه و اشغال مجدد نوار غزه تنها سناریویی است که فعلاً روی میز قرار دارد.

سناریویی که بدون اخراج و کوچ اجباری بخش قابل توجهی از مردم غزه، حداقل ساکنان شمال، ممکن نخواهد بود و عملاً به یک جنگ فرسایشی و طولانی‌مدت و حتی تشدید نبرد در سایر جبهه‌ها خواهد انجامید.

در این سناریو، سازمان ملل و آژانس‌های آن، صرفاً در وقفه‌هایی کوتاه‌مدت به ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه خواهند پرداخت ولی نبرد در این محدوده به پایان نخواهد رسید.

پیشنهاد هیلترمن، تداوم وقفه‌ها از طریق مبادله تدریجی اسیران است تا بتوان فضایی برای گشایش دیپلماتیک و نهایتاً خروج نظامیان اسرائیلی از غزه یافت. راه‌حلی که به اقرار نویسنده، با وجود نتانیاهو بعید است عملی شود.

او معتقد است که بایدن برای حفظ پایگاه رأی خود در بین آمریکایی‌های عرب‌تبار و مسلمان و حتی جوانان غیرمسلمان باید به اسرائیل فشار بیاورد تا این راه را بپذیرد هرچند که «هزینه‌ای در کاهش حمایت جریان اصلی حامی اسرائیل» برای او در پی داشته باشد.