.png "عصر ایران")
۰۲ دی ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۲ دی ۱۴۰۳ - ۱۵:۰۰
پروین، از آتش سوزی تا زندگی دوباره / معلولیت این زن را خانه‌نشین نکرد! (فیلم) «محمدیه» مخوف ترین میدان تهران در دوره ناصری / چوبه دار همیشه برپا بود و ستون « قاپوق » خون آلود (+عکس)
در وسط این میدان خاکی سکویی گرد از آجر ساخته بودند که در مرکزش تیر بلند چوبی نصب شده بود. میر غضب محکومین به مرگ را در حضور تهرانیانی که برای تماشا گرد آمده بودند، با طناب از این چوب (دار) حلق‌آویز می‌کردند.
عصر ایران- میدانی که امروز به نام میدان محمدیه میشناسیم و در میانه خیابان شوش و تقاطع خیابان امام خمینی واقع است تا اوایل دوره رضاشاه محل اعدام مجمینی بود که باید برای درس عبرت دیگران شدن در مکانی عمومی به دار کشیده می شدند. از همین جهت بود که این میدان به میدان اعدام مشهور شد. میدانی که از اوایل دوره سلطنت ناصرالدین شاه جایگزین سبزه میدان برای مجازات محکومان شد.
میدان محمدیه اکنونی با ایستگاه مترو، شبانگاهان تا بامداد همچنان میدانی رقت انگیز است. میدانی که وقتی شبانگاهان به آن قدم می گذاری با انبوه معتادان بیخانمانها و شبگردهای بیماری مواجه می شوی که از پناهگاه های روزانه خود در محله محمدیه، دروازه غار و لب خط بییسرون آمده و دنبال دوا و همدم و قرص میگردند.
در ادامه با جزئیات بیشتری از تاریخ این میدان مخوف آشنا می شوید.
میدان اعدام یکی از ۵میدان قدیمی تهران است که در زمان قجرها ساخته شد و پیش از آن که به میدان اعدام معروف باشد، آن را به نام «پاقاپوق» می شناختند. میدانی که در زمان قاجار در حاشیه جنوبی شهر قرار داشت و بعدها، جایگزین سبزه میدان در اعدام گاه مجرمان شد.
گراوری از میدان اعدام در دوره ناصرالدین شاه
میدان اعدام فقط قتلگاه قاتل ها نبوده است. حکم شلاق مجرمان هم در کنار دیگر احکام قضایی در این میدان اجرا می شد. آن روزها میان این میدان تپه‌ای خاکی قرار داشته که بر روی آن ستون گرد آجری کوتاهی را ساخته بودند که بر روی این ستون “قاپوق”* قرار داده می‌شد، تخته‌بَند یا قاپوق وسیله‌ای بود در قدیم که برای تنبیه و شکنجه و یا ثابت نگه داشتن فرد قبل از سر بریدن به کار برده می‌شد و مجرمان را در آن سر می‌بریدند و مردم هم برای دیدن در پای آن جمع می شدند همین امر سبب شده بود تا این میدان را از ابتدا “پاقاپق “نامگذاری کنند.
سبزه میدان محل اجرای اعدام تا قبل از دوره سلطنت ناصرالدین شاه
زمان تاسیس میدان اعدام
این میدان در دوره سلطنت ناصرالدین شاه تاسیس شد. حصار صفوی را به سبب توسعه شهر و به فرمان شاه خراب کردند. از پر شدن خندق و سطح اشغال ضلع جنوبی خیابان قبرستان (مولوی) پدید آمد و در محل تقاطع آن خیابان و خیابان دروازه غار میدانگاهی وسیع سر بر آورد که امروز میدان محمدیه می‌نامند.
عکسی از میدان اعدام در اوایل سلطنت ناصرالدین شاه
وجه تسمیه
پس از موقوف شدن انجام مراسم اعدام در سبزه میدان، اجرای اعدام‌ها در تهران به نقطه‌ای بیرون دروازه نو (عباس‌آباد) انتقال یافت و مدت‌ها مراسم اعدام در این نقطه انجام می‌گرفت. این محل که در جنوب غربی دروازه مزبور قرار داشت، به میدان "پاقاپق" یا میدان اعدام شهرت یافت و از آنجا که دروازه نو در زمان محمد شاه ساخته شد و گاهی منسوب با نام ایشان «محمدیه» می‌خواندند، این میدان را «محمدیه» هم گفته‌اند.
محکومی در قاپوق /عکس مربوط به ایران نیست
در وسط این میدان خاکی سکویی گرد از آجر ساخته بودند که در مرکزش تیر بلند چوبی [یا همان چوبه دار] نصب شده بود. میر غضب و عواملش محکومین به مرگ را در حضور تهرانیانی که در میدان گرد آمده بودند، با طناب از این چوب (دار) حلق‌آویز می‌کردند.
در عصر قاجاریه بسیاری از لغات ترکی در زبان تهرانی‌ها رایج بود و استعمال می‌شد. از آن جمله به این میدان هم «پای قاپوق» می‌گفتند، که بعدها با حذف «یا» به سبب کثرت استعمال «پا قاپوق» گردید.
تصویری به روش حکاکی از میدان اعدام
این میدان وحشت هم که زمانی مرکز سرگرمی برای مردم تماشاچی تهران بود به مرور زمان با گسترش خانه‌ها و مغازه‌های شهر و به خصوص وسیع شدن بازار تهران از اواخر دوران قاجار در داخل شهر قرار گرفت و انجام حکم اعدام و وسایل اجرای حکم آن مثل چوبه دار کم‌کم از این میدان برچیده شد و به محل باغشاه تقاطع خیابان سپه منتقل شد تا به امروز که دیگر مگر در مواقعی خاص هیج اعدامی در ملاء عام و در بین تماشاچی ها نمی افتد و در خفاء مجرمی را بالای دار می برند.
میدان اعدام و انبوه تماشاچیان تهرانی در دوره متأخر
--------------------------
پانویس
* قاپوق (pillory) در مجازاتِ ادوار پیشین، ابزاری برای در بند نگه داشتن مجرم تا فرار نکند و مرکب از یک تخته چوب نصب‌شده بر یک ستون، با سوراخ‌هایی برای قرار دادن سر و دستان زندانی. هرگاه مجرم را در انظار عموم برای اجرای حکم می‌بردند، تماشاچیان درحالی‌که زندانی در این ابزار چوبی بسته شده بود، هرآنچه در دسترس داشتند به سوی او پرتاب می‌کردند. [در اجرای انواع مجازات ها از جمله سر بریدن، شلاق زدن، داغ کردن و ... متهم در قاپوق گذاشته می شد] /ویکی پدیا
* قاپوق (pillory) در مجازاتِ ادوار پیشین، ابزاری برای در بند نگه داشتن مجرم تا فرار نکند و مرکب از یک تخته چوب نصب‌شده بر یک ستون، با سوراخ‌هایی برای قرار دادن سر و دستان زندانی. هرگاه مجرم را در انظار عموم برای اجرای حکم می‌بردند، تماشاچیان درحالی‌که زندانی در این ابزار چوبی بسته شده بود، هرآنچه در دسترس داشتند به سوی او پرتاب می‌کردند. [در اجرای انواع مجازات ها از جمله سر بریدن، شلاق زدن، داغ کردن و ... متهم در قاپوق گذاشته می شد] /ویکی پدیا
منبع : سایت داریوش شهبازی؛ محقق و تاریخ نگار
نظرات کاربران
لینک کوتاه: کپی لینک
کشف ۹ تُن غذای حیوانات قاچاق در جنوب تهران نوشته کریستوفر نولان در ستایش ریدلی اسکات ماجرای تزریق آب مقطر به جای داروی شیمی درمانی صدور هشدار نارنجی رنگ هواشناسی برای این ۹ شهر طرز تهیه قیمه لاپلوی مجلسی به روش یک آشپز باتجربه (فیلم) نوشیدنی‌های گازدار رژیمی، سالم هستند یا ناسالم؟ انتصاب در وزارت میراث فرهنگی ؛ سعید خال مدیرکل پشتیبانی و رفاه شد پزشکیان: زمانی که ما دانشجو بودیم بحث حجاب و بی‌حجاب مطرح نبود تمام دعوا سر نحوه حل مشکلات مردم بود (فیلم) پروین، از آتش سوزی تا زندگی دوباره / معلولیت این زن را خانه‌نشین نکرد! (فیلم) زمین‌تخت‌گرای مشهور پس از مشاهده خورشید نیمه‌شب در جنوبگان، کروی‌بودن زمین را پذیرفت ترامپ برای تصرف مجدد کانال پاناما دندان تیز کرد! قتل یک شهروند روس در ایران ؛ بیانیه سفارت روسیه فاطمه راکعی، معاون زنان ستاد انتخاباتی پزشکیان: امروز مسئله زنان ایران نه حجاب اجباری و نه «برهنگی» است/ زنان فرهیخته مسلمان به اجباری بودن حجاب نه گفته‌اند (فیلم) سه‌شنبه؛ بررسی افزایش قیمت ارز در جلسه غیر علنی مجلس با همتی و فرزین لحظه عجیب بیرون آوردن ماهی زنده از شکم ماهی مرده (فیلم)
اخبار و تحلیل های ترکیه