کاهش عوارض جانبی شیمی‌درمانی با سامانه‌های کوانتوم‌دات

گروهی از محققان دانشگاه تهران با استفاده از سامانه‌های کربن کوانتوم دات و نانوذرات مغناطیسی، نانو حامل‌های دارویی برای درمان بیماری سرطان عرضه کردند که به گفته آنها این دارو، عوارض شیمی‌درمانی را کاهش می‌دهد.

نفیسه فرهادیان، مجری طرح، بیماری سرطان را یکی از پر چالش‌ترین بیماری‌هایی دانست که هرساله قربانیان زیادی را در سراسر جهان می‌گیرد، گفت: متداول‌ترین و مؤثرترین روش درمان این بیماری شیمی‌درمانی است، ولی در این روش سلول‌های سرطانی با استفاده از داروهای شیمیایی از بین می‌روند.

به گزارش ایسنا، وی عدم انتخابی‌بودن داروها در مقابل سلول‌های سرطانی و اثرات جانبی آن روی سلول‌های سالم و سایر بافت‌های بدن را چالش‌های داروهای شیمیایی درمانی نام برد.

وی افزود: بر این اساس ما طرح تحقیقاتی را با عنوان «طراحی و سنتز همزمان نانو سامانه کربنی بر پایه کربن کوانتوم دات و نانوذرات مغناطیسی همراه با اصلاح ساختار سطح به منظور اثرگذاری بر رده سلول سرطانی» در دانشگاه تهران اجرایی کردیم.

فرهادیان در این باره توضیح داد: یکی از این روش‌های جدید استفاده از نانوذرات به‌عنوان حامل دارو در یک سیستم دارورسانی است که کارایی درمانی دارو را افزایش می‌دهد.

از جمله این نانوذرات جدید می‌توان به مواد کوانتومی بر پایه کربن یا همان کربن کوانتوم دات اشاره کرد که در سیستم دارورسانی برای درمان سرطان به‌کار گرفته شده است.

وی اضافه کرد: در سال‌های اخیر، کاربرد مواد کوانتومی با خاصیت فوتولومینسانس در تصویربرداری و شیمی‌درمانی از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش‌های زیادی درباره این موضوع و در همین راستا در کشورهای پیشرفته دنیا در حال انجام است که در نتیجه آن موفقیت‌هایی حاصل شده است. لذا بومی‌سازی دانش فنی در این زمینه امری ضروری و مهم است.

این محقق ادامه داد: تهیه نانوذراتی بر پایه کوانتوم دات به گونه‌ای که برخوردار از هر دو خاصیت فوتولومینسانس و فوتوترمال باشند نیز از اهمیتی ویژه برخوردار است.

مطالعات در زمینه طراحی و سنتز یک نانوحامل بر پایه کربن کوانتوم دات که دارای خاصیت فوتوترمال باشد، بسیار محدود است. در حالی که فوتوترمال‌تراپی منجر به حساس‌شدن بیشتر سلول‌های سرطانی به پرتو و همچنین داروهای شیمی‌درمانی می‌شود.

به همین دلیل تلفیق این روش درمانی در کنار طراحی نانوحامل‌های دارویی یکی از موضوعات بدیع و تازه در حوزه دارورسانی هدفمند است.

وی در ادامه بیان کرد: طراحی و سنتز یک سامانه نانو ساختار کربنی با خاصیت فوتولومینسانس بالا و فوتوترمال می‌تواند به شکل قابل ملاحظه‌ای عوارض داروهای ضد سرطانی را کاهش و اثربخشی دارو را افزایش دهد که همین امر یکی از مهم‌ترین اهداف این طرح نیز بود.

به نقل از روابط عمومی بنیاد علم ایران، این محقق خاطر نشان کرد: با کمک این پژوهش می‌توان به بومی‌سازی دانش مربوط به تولید کربن کوانتوم دات‌ها و عوامل مؤثر در افزایش بازده کوانتومی و فوتوترمال آنها پرداخت.

در نهایت این پژوهش به تولید نانوحاملی حاوی داروی ضدسرطان دوکسوروبیسین منجر شد که برای نابودی تومور سرطانی همزمان از دو مکانیسم دارورسانی هدفمند و فوتوترمال‌تراپی بهره می‌برد. این نانوحامل می‌تواند برای سایر داروهای شیمی‌درمانی نیز کاربرد داشته باشد.

علاوه بر این، از دانش فنی بدست آمده در این تحقیق می‌توان برای تولید محصولات با بازده کوانتومی بالا جهت کاربرد در تصویربرداری نیز استفاده کرد.