واکنش محسن حاجی میرزایی به سخنان وزیر آموزش و پرورش: بی‌اعتمادی به «معلمان» جفا در حق آنان است

محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش دولت دوازدهم در گفتگو با وبگاه «نواندیش» درخصوص اظهارنظر وزیر آموزش و پرورش مبنی بر «مدیریت معلمان در فضای مجازی» اظهار داشت: من به طور کامل صحبت‌های آقای صحرایی را نشنیده ام. بر اساس آنچه در خبرها آمده است نکاتی را عرض می کنم. یکی از چالش های مهم اجتماعی در همه دنیا نحوه مواجهه با ظرفیت های گسترده و متنوع در فضای مجازی است.

او افزود: از یک‌سو نمی توان از قابلیت‌های فراوان این فضا و ظرفیت های عظیم آن چشم پوشید و از یک سو نگرانی‌هایی از بهره گیری بی رویه و آسیب های احتمالی وجود دارد. راهبردهای مورد استفاده در دنیا یا بر توسعه توانائی ها و تقویت قدرت تشخیص و تمیز و داشتن مهارت تفکر انتقادی تاکید می کند یا بر اعمال محدودیت و ممنوعیت یا ترکیبی از این دو راهبرد.

وی در ادامه گفت: در این میان آموزش و پرورش به دلیل اینکه ماموریت دارد تا شایستگی های کودکان و نوجوانان را پرورش دهد و آنان را برای یک زیستن شرافتمند، عزتمند، مستقل و فعال آماده کند، بیشترین بار این چالش عظیم را بر دوش می کشد. به همین دلیل در بسیاری از کشور ها از جمله کشور ما مهارت سواد رسانه به عنوان یکی از مهارت‌های پایه و عمومی مورد شناسایی و تاکید قرار گرفته و در سند تحول بنیادین نیز بر بهره گیری بهینه از ظرفیت فناوری های اطلاعات و ارتباطات تاکید شده است.

وزیر اسبق آموزش و پرورش افزود: این فناوری امروزه منشا جابجایی های بسیاری در قدرت و ثروت و تغییر فضای کسب و کار است و ظرفیت های حیات اجتماعی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است و در عرصه آموزش از طریق این بستر است که می توان فضاهای یادگیری جدیدی ایجاد کرد که فرصت های عادلانه تری را برای آموزش ارائه کند، به سهولت بیشتر و هزینه کمتر به جبران کاهش شکاف ها و نابرابری های بسیار در برخورداری از فرصت های یادگیری با کیفیت اهتمام کرد، راه های جدیدی برای حمایت از تجربه یادگیری مشارکتی و افزایش نقش یادگیرنده در فرآیند یادگیری که می تواند به توسعه مهارتهای بین فردی و اجتماعی و همچنین توانمندی های فنی و خلاق منجر شود، ایجاد کرد. فناوری های خلاق را در خدمت بهبود کیفی آموزش قرار داد و پاسخ مناسبتری به تفاوت استعداد دانش آموزان، نیازهای متفاوت آنان و اقتضائات نوپدید داد.

وی توضیح داد: آنچه در مواضع جناب آقای وزیر مایه شگفتی بسیار است این نکته است که ایشان از جایگاه مدیریت نظام آموزش و پرورش به جای تاکید بر ارتقای توانمندی های ذهنی و عملی دانش آموزان در قدرت تجزیه و تحلیل، درک انتقادی و تشخیص سره از ناسره و پرورش کامل شخصیت و استعداد آنان و آماده کردن برای زندگی سالم و فعال در بزرگسالی، بر تدوین پروتکل هایی برای چگونگی استفاده معلمان از فضای مجازی صحبت می کنند. در حقیقت ماموریت ارتقای شایستگی دانش آموزان به عهده معلمان است، براین اساس، راهبردهای محدود کننده برای معلمان، جفا در حق معلمان، دانش آموزان و آموزش و پرورش است.

حاجی میرزایی ادامه داد: همه قدرت فضای مجازی در تغذیه چشم، گوش و اندیشه کودکان و نوجوانان است. همه این ظرفیت بی نظیر برای دوازده سال با حمایت دولت، خانواده ها و با مشروعیت کامل در بهترین سن فراگیری در اختیار آموزش و پرورش است. فضای مجازی که مجهز به نیروی نظامی و ابزارهای اعمال قدرت فیزیکی نیست او تنها یک دعوت کننده و ارائه کننده است. بهتر آن است که لااقل از موضع وزیر آموزش و پرورش راهبرد مرجح، راهبرد توانمند سازی و مصونیت بخشی دعوت شده ها و دریافت کننده ها باشد. تجربه های متنوعی ناکارآمدی راهبرد محدودیت و ممنوعیت را اثبات کرده است . چنین راهبردی واقع بینانه و عملی نیست. در شرایط کنونی علیرغم اعمال محدودیت و ممنوعیت های گسترده همچنان فضای مجازی می تازد و ما به جای آنکه توانمندی های بهره گیری مناسب و مفید را ایجاد کنیم بر قاعده گذاری های محدود کننده تاکید می کنیم. من چنین نگرشی را مصداق روشن فرصت سوزی می دانم. در زمان و جایگاهی که باید توجه بیشتری داشته باشیم غفلت می کنیم و در زمان و جایگاه دیگری آب در هاون می کوبیم.

وی توضیح داد: از ظرفیت بی نظیری که در دوازده سال تحصیل در اختیار این نهاد تاثیر گذار و اینده ساز است غفلت کرده ایم. تاکید اصلی و لااقل از موضع نظام تعلیم و تربیت باید راهبرد مواجهه سنجیده و هوشمندانه با فضای مجازی و ارتقای صلاحیت‌ها و ظرفیت‌ها آن باشد. یعنی افراد به جایی برسند که سره را از ناسره تشخیص بدهند تا بتوانند از ظرفیت‌های فضای مجازی برای رشد و پیشرفت و تعالی استفاده کنند.بسیار تلخ است که ما نگران ورود کسانی به فضای مجازی هستیم که وظیفه شان این است دانش آموزان را باید برای مواجهه با این پدیده همه گیر توانمند کنند.
حاجی میرزایی ادامه داد: ما باید در آموزش و پرورش و البته به خصوص از منظر دستگاهی فرهنگی صلاحیت ها، توانمندی ها، قدرت تشخیص و تمیز، درک انتقادی و فهم پدیده‌ها و نتیجه گیری از آن‌ها را به دانش آموزان آموزش بدهیم و طبیعی است که این وظیفه مهم به عهده معلم‌ها است. حالا اگر به خودِ معلمین اطمینان نداریم، جفای آشکار در حق شان است. به همین دلیل تجدیدنظر در این رویکرد لازم و ضروری است.

او در واکنش به این سئوال که «چنین اظهارنظر‌هایی در سطح بالای ساختار تصمیم گیری و اجرایی نشانه چیست؟» تصریح می‌کند: باید خودشان درباره این اظهارات توضیح بدهند، به نظر من چنین نگرشی ناشی از درک نادرست از ماموریت آموزش و پرورش است که اگر واقعیت داشته باشد نشانه شکست نظام آموزشی در پیگیری ماموریت ذاتی خود است.

محسن حاجی میرزایی در پایان گفت: نظام تعلیم و تربیت ماموریت دارد نسل نو را به حدی از قابلیت و توانمندی برساند که بتواند در مواجهه با همه تحول‌های دنیای نو فعالیتی تاًثیرگذار داشته باشد، مشارکتی فعال و مفید در حیات اجتماعی داشته باشد، بتواند کارآفرین و خلاق باشد، در برابر پدیده‌های جدید منفعل، مستاصل و درمانده نشود، برساند و اگر معلم‌های ما که بیشترین بار این رسالت را بر دوش می کشند خودشان نیازمند به مراقبت هستند و واجد چنین صلاحیتی نیستند، نوعی اعتراف به شکست نظام آموزشی است.