پولشویی چیست؟

عصر ایران - پولشویی (Money Laundering) عبارت است از فرایند تبدیل مبلغی پول که منشأ غیرقانونی دارد به دارایی یا پولی که دارای وجهۀ قانونی است.

 این پول معمولا از طریق قاچاق مواد مخدر و مشروبات الکلی، فعالیت‌های تروریستی، ارتشا و راه‌های نامشروعی از این قبیل به دست می‌آید. مشکل تطهیر پول زمانی بوجود می‌آید که این‌گونه پول‌ها وارد اقتصاد و نهادهای مالی کشورها می‌شوند.

ظاهرا منشأ اصطلاح پولشویی به مالکیت مافیا بر شبکه‌ای از لباسشویی‌های ماشینی آمریکا در دهۀ 1930 برمی‌گردد. در آن سال‌ها گانگسترهایی مثل آل‌کاپون، پول‌های کلانی را که از راه اخاذی و باج‌گیری، قمار، جنایت، فحشا و قاچاق مشروبات الکلی به چنگ آورده‌ بودند، از طریق به کار انداختن در شبکه‌های رخت‌شوی‌خانه‌ای تطهیر می‌کردند تا منشأ پول به چنگ آمده گم شود و قابل ردیابی نباشد.

آل‌کاپون و دار و دستۀ او صاحب بیش از صد‌ها رخت‌شوی‌خانه در داخل و اطراف شیکاگو بودند. در آن دوره، افراد اندکی به آب لوله‌کشی شده دسترسی داشتند و از این افراد هم تعداد محدودتری دارای ماشین لباسشویی بودند. در نتیجه، استفاده از رخت‌شوی‌خانه‌های تجاری بسیار رایج بود. آن‌ها پول بدست آمده از فروش نوشیدنی الکلی را مخفی کرده و آن‌را به عنوان پول بدست آمده از اداره رختشویخانه‌ها معرفی می‌کردند.

آل‌کاپون و افراد هم‌صنف او، پول غیرقانونی بوجود آمده از انواع مختلف فعالیت‌های مجرمانه را با پول تمیز در کسب‌و‌کار‌های برپایۀ پول نقد، مانند خشک‌شویی‌ها و رستوران‌ها ترکیب می‌کردند. به عبارت دیگر، آن‌ها "پول کثیف" (Dirty Money) خود را می‌شستند و تلاش می‌کردند که ظاهر آن، تمیز و قانونی به نظر برسد.

پولشویی، سود حاصل از خلافکاری و فساد را به دارایی‌های ظاهرا مشروع تبدیل می‌کند. این عمل اگرچه از سوی گانگسترهای آمریکایی آغاز شد یا دست کم با عملکرد آن‌ها شهرت جهانی یافت، ولی راه ارتزاق و تامین مخارج بسیاری از گروه‌های چریکی و مبارز در گوشه و کنار دنیا طی صد سال اخیر بوده است.

گروه‌های کمونیست قائل به مبارزۀ مسلحانه، چه در روسیۀ تزاری و چه در سایر کشورهای دنیا، و نیز گروه‌های مسلح غیرکمونیست، چه در قرن بیستم چه در قرن بیست‌ویکم، ید طولایی در پولشویی دارند و جزو پولشویان حرفه‌ای جهان سیاست و اقتصاد محسوب می‌شوند.

دلیل این امر عمدتا این است که مبارزۀ مسلحانه هزینه‌هایی به مراتب فراتر از مبارزۀ مدنی دارد. ضرورت تامین این هزینه‌های هنگفت، به تدریج از گروهی که با ادعای تحقق سیاست عادلانه یا اخلاقی پا به عرصۀ مبارزۀ سیاسی نهاده، یک گروه تبهکار و فاسد درست می‌کند که با پولشویی، می‌کوشد درآمد ناشی از اقدامات نامشروعی مثل قاچاق مواد مخدر را مشروع و موجه جلوه دهد.

فرار مالیاتی هم یکی دیگر از دلایل پولشویی است. پولشویی در کل یک جرم فرعی برای گم کردن رد درآمد حاصل از جرم اصلی است. مجازات جرم پولشویی هم تا حد زیادی در گرو مجازات همان جرم اصلی است.

با این حال نباید چنین پنداشت که پولشویی پدیده‌ای مدرن است. سابقۀ پولشویی به دوران باستان بازمی‌گردد. پولشویی نخستین بار با پنهان کردن اموال و دارایی‌های شخصی از مأموران ایالتی برای امتناع از پرداخت مالیات یا مصادرۀ اموال دیده شده است.

 در چین، در حدود دوهزار سال قبل از میلاد مسیح، تجار ممکن بود اموالشان را از فرمانروایانی که اموالشان را از آن‌ها می‌گرفتند و آن‌ها را تبعید می‌کردند، پنهان کنند. علاوه بر پنهان کردن اموال ممکن بود این اموال را به ایالتی دور دست در چین منتقل کنند و در کسب و کاری سرمایه‌گذاری کنند.

در طول جشن‌هایی که همه‌ساله در کشورهای مختلف انجام می‌شد، بسیاری از فرمانروایان و حکمرانان ایالتی قوانینی را تحمیل کردند که ممکن بود دارایی شهروندان را از آن‌ها بگیرد و این کار منجر به گسترش و رشد مالیات گریزی شد.

انریکه پنیا نیتو، رئیس جمهور سابق مکزیک، پولشویی همانند رساندن اکسیژن به جرایم سازمان‌یافته است. در سطحی کلان، پولشویی می‌تواند اعتماد شهروندان یک جامعه را نسبت به نظام مالی و موسسه‌های زیرمجموعه آن از بین ببرد.

ایالات متحدۀ آمریکا اولین کشور وضع‌کننده مقررات پولشویی بوده است اما آمریکایی‌ها نیز تحقیقات دربارۀ پولشویی را در دهه‌های پایانی قرن بیستم آغاز کردند.در دهۀ ۱۹۷۰ و اوایل دهۀ ۱۹۸۰ میلادی، فلوریدای جنوبی به علت نزدیک بودن به منبع کوکائين به قطب پولشویی در جهان تبدیل شد. در مجموع مبارزۀ نظام‌مند و دقیق با پدیدۀ پولشویی، خودش پدیده‌ای متأخر است و سابقۀ چندانی در تاریخ سیاست و دولت ندارد.

تماشاخانه

جکی و جیل در مازندران/ خرس‌های قهوه‌ای ایران: ستاره‌های جدید اینستاگرام! (فیلم)

رازهای ناگفته بزرگترین آتش‌سوزی ایران: چه کسانی در فاجعه بازار امامزاده ابراهیم نقش داشتند؟ (فیلم)

فیلم های دیگر