سرقت کتیبه‌های آجری چغازنبیل صحت دارد؟/ ۶۰۰ هکتار وسعت و تنها یک نگهبان

مجتبی گهستونی فعال میراث فرهنگی خوزستان گفت: تخریب و سرقت چند کتیبه ایلامی چغازنبیل در خوزستان صحت دارد. وقتی اولین اثر ثبت جهانی ایران، با ۶۰۰ هکتار وسعت فقط یک نفر نیروی یگان حفاظت دارد و نگهبان آن بدون امکانات و تجهیرات لازم از بنا حفاظت می‌کند، در نبود رده حفاظتی و حصار در اطراف بنا، بروز این مشکلات قابل پیش‌بینی است.

اعتماد نوشت: هفتم اسفندماه ۱۳۹۶ بود که سردار امیر رحمت‌اللهی فرمانده وقت یگان حفاظت میراث‌فرهنگی، نشستی با اهالی رسانه داشت تا چالش‌های مرتبط با این حوزه را بررسی و در خصوص مشکلات موجود پاسخ‌هایی ارایه دهد.

در همین جلسه بود که مجتبی گهستونی، خبرنگار و فعال میراث‌فرهنگی خوزستان در خصوص وضعیت حفاظت از آثار ارزشمند تاریخی در استان خوزستان هشدار داد و گفت: «استان خوزستان از لحاظ امکانات و تجهیزات حفاظت از آثار و محوطه‌های تاریخی، با توجه به گستردگی آثار تاریخی در این استان، در محرومیت است. کمبود تجهیزات، کمبود نیروی انسانی، وسایل نقلیه و خودرو و موارد بسیار زیادی وجود دارد که باید رسیدگی شود».

گهستونی آن‌روز هشدار داده بود که نیرو‌های یگان حفاظت حتی یک موتوسیکلت ساده در اختیار ندارند تا در مواقع ضروری خود را به محدوده محل ماموریت خود برسانند. همان سال بود که کارکنان پایگاه جهانی چغازنبیل اعتصاب کردند و خواهان رسیدگی به وضعیت پرداخت حقوق معوقه‌شان شدند.

رحمت‌اللهی در پاسخ به این سخنان گفته بود: «تجهیزات خوبی برای ماموران یگان تامین شده است که در اختیار قرار خواهد گرفت البته همین مقدار نیز کافی نیست و باید در این حوزه اقدامات بیشتری صورت گیرد، استخدام در یگان حفاظت از ۱۱ سال پیش وجود نداشته است ممکن است به دلیل دلسوزی همکاران ما از افرادی برای همکاری در برخی مقاطع زمانی استفاده کرده باشند، ما موظف هستیم ملزومات اجرای ماموریت را برای همکاران فراهم کنیم.»

حالا پس از سال‌ها نه مشکل پرداخت حقوق کارکنان پایگاه‌های میراث ملی و جهانی حل شده و نه مساله حفاظت در آثار جهانی خوزستان. چند سال از این هشدار‌ها در مورد وضعیت حفاظت آثار در خوزستان می‌گذرد و بدون هیچ اقدامی برای حل این مسائل خبر به سرقت رفتن کتیبه‌های آجری چغازنبیل دست به دست می‌شود.

مجتبی گهستونی فعال میراث فرهنگی خوزستان در خصوص این خبر که نخستین‌بار از سوی او منتشر شد ضمن اعلام اینکه روز گذشته مدیرکل میراث استان بازدیدی از چغازنبیل داشته، می‌گوید: «برخلاف اظهارات برخی که می‌خواهند این اتفاق را تکذیب یا به تخریب جزیی تقلیل دهند، باید بگویم تخریب و سرقت چند کتیبه ایلامی چغازنبیل در خوزستان صحت دارد. وقتی اولین اثر ثبت جهانی ایران، با ۶۰۰ هکتار وسعت فقط یک نفر نیروی یگان حفاظت دارد و نگهبان آن بدون امکانات و تجهیرات لازم از بنا حفاظت می‌کند، در نبود رده حفاظتی و حصار در اطراف بنا، بروز این مشکلات قابل پیش‌بینی است. پیش از این هم مشابه چنین اتفاقاتی رخ داده است.»

گهستونی در خصوص تکذیب این خبر از سوی برخی افراد هم می‌گوید: «متاسفم که برخی به دنبال تکذیب این خبر هستند در حالی که خودشان می‌دانند موضوع صحت دارد و اگر بخواهم تمام واقعیت را بگویم ممکن است منجر به اخراج چند نفر از محل کارشان شود، اما چنین قصدی را ندارم.

کافی است به گزارش‌های دی‌ماه مجموعه چغازنبیل در این باره مراجعه کنند. بنده با مطالعه مستندات متوجه این موضوع شدم و هفته قبل بعد از بازدیدی که داشتم گزارش آن را منتشر کردم. اما سوال اینجاست که متولیان امر در اداره کل میراث که مدتی پیش از این موضوع مطلع شده‌اند چه اقداماتی انجام دادند و چند نفر به نیرو‌های یگان حفاظت اضافه کردند؟ هیچ. چرا بعد از بروز این اتفاق با نیروی انتظامی برای استقرار پلیس در مجموعه هماهنگی نشد؟

چرا فرمانده یگان خوزستان تا لحظه انتشار خبر به چغازنبیل نرفت؟ مسوول تامین امنیت این اثر جهانی کیست؟ از یک کارگر که حتی حقوقش هم به موقع پرداخت نمی‌شود و بدون رده حفاظتی است چه کاری بر می‌آید؟ اداره کل استان خوزستان که کفیل پایگاه‌ها شده از ابتدای سال تاکنون چه هزینه‌ای به پایگاه‌ها پرداخت کرده است؟ چقدر از این پایگاه‌ها پشتیبانی کرده؟ آیا از تاسیسات زیرساختی چغازنبیل و بقیه پایگاه‌ها پشتیبانی می‌شود؟ اساسا در سال جاری برای این موضوع و ارتقای امنیت مجموعه‌های با اهمیتی مثل چغازنبیل اعتباری در نظر گرفته شده است؟»

گهستونی در خصوص شرایط موجود پایگاه میراث جهانی چغازنبیل هم می‌گوید: «پایگاه نه رده حقوقی دارد و نه رده حفاطتی و نه نیروی مرتبط با این موضوع. چند روز قبل در چغازنبیل باران زیادی بارید. اما نمی‌دانیم مسوولان استان برای حفاظت پیش از باران و پس از باران در مجموعه چقدر هزینه کرده‌اند. آن‌ها باید اعلام کنند که در اعتبارات در نظر گرفته شده برای سال ۱۴۰۲ چه میزان اعتبار جهت حفاظت و نگهداری از مجموعه چغازنبیل در نظر گرفته‌اند. البته این پرسش‌ها علاوه بر چغازنبیل در مورد آثار و محوطه‌های تاریخی شوش و شوشتر هم می‌شود.»

گهستونی در پایان به بازدید روز گذشته مدیرکل و هیات همراه از چغازنبیل اشاره کرده و آن را نوشدارویی بعد از مرگ سهراب می‌داند و باز هم تاکید می‌کند خبر سرقت و تخریب کتیبه‌ها صد درصد صحت دارد.