فرش‌های دستباف ایرانی دارای شهرت جهانی هستند. با توجه به دستباف بودن فرش‌های ایرانی، این فرش‌ها قیمت بالایی دارند، از این رو این فرش‌ها بیشتر به صورت صادراتی به دیگر کشورهای جهان از جمله اروپا و آمریکا فرستاده می‌شوند. بافنده‌های زیادی در سطح کشور وجود دارند که شغل آن‌ها بافت فرش به‌صورت دستی است. این افراد به‌صورت گروهی به بافت فرش می‌پردازند. دلیل شهرت فرش‌های ایرانی، کیفیت و طرح‌های اصیل آن‌ها است. به همین خاطر در ادامه قصد داریم تا انواع طرح و نقشه فرش‌های ایرانی را به شما معرفی کنیم. با شناخت این طرح‌ها می‌توانید در هنگام خرید فرش، طرح‌های موردعلاقه خود را بهتر شناخته و انتخاب بهتری داشته باشید.

انواع طرح و نقشه فرش‌های ایرانی کدامند؟

در حال حاضر فرش‌های مدرن بازار فرش را به‌ خود اختصاص داده‌اند. انواع فرش 1000 شانه برجسته، فرش اتاق کودک، فرش‌های فاتازی، فرش‌ها وینتیج روی بورس هستند. اما زمانی که هیچکدام از این طرح‌ها وجود نداشتند، فرش‌های ایرانی با طرح‌های متنوع و اصیل به جهان عرضه می‌شد. از این جمله طرح‌های اصیل فرش ایرانی می‌توان موارد زیر را نام برد:

فرش «ترنج‌دار»

فرش ترنج‌دار یک طرح کلی است که بسیاری از طرح‌های دیگر ایرانی نیز آن را در خود دارند. به طوری‌که طرح «ترج» در وسط فرش و «لچک» در گوشه‌های فرش ایرانی دیده می‌شود. ترنج در لغت به «میوه بالنگ» گفته می‌شود. همان نقوشی در هم تنیده‌ای که در وسط بسیاری از فرش‌ها دیده می‌شود، ترنج فرش است. لچک نیز در لغت به معنای «گوشه» است. بنابراین به طرح‌های در هم تنیده‌ای که در گوشه‌های فرش‌ها وجود دارد و طرح آن شبیه به ترنج وسط است نیز همان لچک در نقشه فرش ایرانی است. ترنج و لچک پر سایر طرح‌های فرش ایرانی مانند ماهی، گل فرنگ، تلفیقی و .... نیز وجود دارد و به‌عنوان یکی از المان‌های نقشه‌ اصیل فرش ایرانی شناخته می‌شود.

فرش «محرابی»

فرش محرابی همان‌طور که از نام آن هم مشخص است، به فرش‌هایی گفته می‌شود که در آن‌ها طرح محراب وجود دارد. به طوری‌که برخی از فرش‌ها دارای ستون‌ها و قوس محراب دیده شده و مابقی قسمت‌های فرش یک رنگ دارند. اما در برخی از فرش‌های محرابی، ضمن اینکه طرح محراب در فرش کاملاً مشخص است، سایر قسمت‌های فرش دارای نقش و نگاره‌ هستند. به‌طور کلی از این نوع فرش‌ها در مساجد برای صف نمازگزاران استفاده می‌شود.

فرش «ماهی»

فرش ماهی را می‌توان از ترنج بیضی یا لوزی شکل آن در وسط فرش تشخیص داد. فرش ماهی از فرش‌های بسیار مشهور ایرانی است که در آن می‌توان نقش و نگاره‌های تودرتویی را مشاهده کرد که در امتداد فرش تکرار شده‌اند. طرح لوزی در این فرش تداعی‌گر حوض ماهی است، به همین خاطر به طرح ماهی شهرت دارد و یکی از طرح‌های فرش اصیل ایرانی است. این نوع فرش را در بسیاری از خانه‌های ما وجود دارد و نقشه آن برای ما آشنا است.

فرش «گل فرنگ»

فرش با نقشه گل فرنگ فرشی است که به‌صورت کامل از تصویر گلها در آن استفاده شده است. سعی شده است در این طرح از توصیر واقعی گل‌ها، به‌خصوص گل رُز الهام گرفته شده است. برخی از فرش‌های گل فرنگ دارای لچک و ترنج هستند و برخی دیگر بدون لچک و ترنج یا زمینه‌ای پوشیده از گل بافته می‌شوند.

فرش «شاه عباسی»

فرش شاه عباسی نیز به فرشی مالامال از گل گفته می‌شود که گل‌های نیلوفر آبی، لوتوس و زنبق نشانه آن هستند. از این رو به این فرش «شاه عباسی» گفته می‌شود، چراکه قدمت آن به دوران شاه عباس صفوی و شهر اصفهان برمی‌گردد.

فرش «شکارگاه»

فرش شکارگاه یا شکارگاهی نیز همان‌طور که از نام آن پیداست به فرش‌هایی گفته می‌شود که در آن‌ها از طبیعت الهام گرفته شده است. این فرش لچک و ترنج ندارد؛ بلکه در تمام زمینه فرش تصاویری از شکارچیان سوار بر اسب، درختان، گوزن‌ها، شیر، پلنگ و .... دیده می‌شود. این فرش اگرچه یک قاب در حاشیه دارد، اما قرینگی در آن مطرح نیست و معمولاً فرش‌های شکارگاهی شبیه تابلو هستند و قرینگی ندارند.

فرش «اقتباسی»

فرش اقتباسی همان‌طور که از نامش مشخص است، از ترکیب طرح فرش‌های غیرایرانی مانند فرش تاجیکی، افغانی و .... اقتباس شده است. این فرش‌ها دارای مدل‌های متنوعی هستند که طرح‌ها «قفقازی» و «گوبلنی» از مشهورترین طرح‌های اقتباسی در فرش هستند.

فرش «واگیره‌ای»

فرش واگیره‌ای یا فرش «بندی» به فرش‌هایی گفته می‌شود که در آن از یک الگوی ثابت در تمام طول فرش در میان قاب فرش استفاده می‌شود. این نوع فرش نیز فاقد لچک و ترنج است و صرفاً یک قاب در حاشیه دارد و در زمینه فرش، همان طرح اصلی که معمولاً به‌صورت لوزی یا بیضی است تکرار شده است.

فرش «قلمدانی»

فرش قلمدانی که به آن «فرش محرمات» هم گفته می‌شود، فرشی است که طرح آن راه‌راه است؛ یعنی طرح زمینه آن که در میانه قاب حاشیه قرار دارد، به‌صورت موازی و راه‌راه دیده می‌شود. در میانه خط‌های موازی و راه‌راه‌های فرش، نقش و نگاره‌هایی همچون بته‌جقه، سرو، ختامی و.... قرار دارد.

فرش «گلدانی»

فرش گلدانی نیز از نام آن مشخص است که به یک طرح شبیه یک گلدان بزرگ در طرح زمینه فرش اشاره دارد. به طوری‌که یک گلدان وجود داشته و گل داخل گلدان تمام بافت فرش را فرا گرفته است. در برخی از این فرش‌ها ترنج با بافت گلدان یکی می‌شود و گل‌های گلدان حول ترنج بافته می‌شوند؛ اما بیشتر فرش‌های گلدانی فاقد لچک یا ترنج هستند.

موارد فوق برخی از طرح‌ها و نقشه‌های فرش اصیل ایرانی هستند که می‌توان گفت که بیشتر ما آن را در خانه خود یا در خانه دوست و آشنایان از قدیم تا به امروز دیده‌ایم و بیشتر آن‌ها برای ما آشنا هستند. اما امروزه فرش‌هایی با طرح‌های فانتزی به بازار آمده‌اند که طرفداران زیادی دارند (مانند فرش 1500 شانه برجسته). اما در میان طرفداران زیاد فرش‌های مدرن، هنوز هم فرش‌های سنتی جایگاه خاص و ویژه‌ی خود را دارند و ارز ارزش، اعتبار و کیفیت آن‌ها کم نشده است. به طوری‌که در برخی از طرح‌های مدرن نیز از نقشه‌های اصیل فرش ایرانی بهره می‌گیرند!!

آیا می‌توان از فرش‌های اصیل ایرانی برای آشپزخانه یا فرش اتاق کودک استفاده کرد؟

انتخاب طرح فرش بیشتر از هر چیز به سلیقه شخص بستگی دارد. کسی که به طرح‌های سنتی و نقشه‌های اصیل علاقه دارد، می‌تواند برای خرید فرش آشپزخانه یا حتی فرش اتاق کودک نیز از فرش‌های سنتی با طرح‌های نامبرده استفاده کند. اما گاهی افراد برای قسمت‌های مختلف خانه، فرش‌های متفاوتی انتخاب می‌کنند. برای مثال، برای خرید فرش آشپزخانه یا فرش اتاق کودک از طرح‌های فانتزی بهره می‌گیرند؛ اما برای بخش پذیرایی از فرش‌های مدرن مانند فرش 1500 شانه برجسته استفاده می‌کنند!!

فرش با نقش اصیل ایرانی را از کجا خریداری کنیم؟

برای خرید فرش اصیل ایرانی و با کیفیت باید به فروشگاه‌های معتبر مراجعه کرد. این فروشگاه‌ها در سطح اینترنت دارای تنوع بالاتری هستند و معمولاً فرش‌های اصیل و مدرن را در کنار هم عرضه می‌کنند تا هرکس بسته به سلیقه خود بتواند فرش موردعلاقه‌اش را سفارش دهد. یکی از فروشگاه‌های شناخته شده برای این منظور، «فروشگاه آنلاین فرش ملکشاه» است. شما می‌توانید انواع فرش 1500 شانه برجسته، فرش‌هایی 1000 و 1200 شانه با طرح‌های مدرن، فانتزی و وینتیج را مشاهده نموده و سفارش دهید. همچنین انواع فرش با طرح اصیل ایرانی نیز قابل سفارش است. پس اگر می‌خواهید برای خرید فرش آشپزخانه، فرش اتاق کودک، فرش پذیرایی یا هر قسمت دیگری اقدام کنید، همان حالا می‌توانید بیشترین نمونه فرش‌های سنتی و مدرن را در وبسایت رسمی فرش ملکشاه مشاهده بفرمایید.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه