عصر ایران؛ مجله تصویری سلاح - از زمان آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه 2022، آمریکا یکی از کشورهای پشتیبان اوکراین بوده و تسلیحات مختلف از جمله 126 عراده هویتزر سبک وزن ام777 (M777) را همراه با بیش از 226 هزار گلوله 155 میلیمتری را در اختیار این کشور قرار داده است.
جنگ توپخانه ای فقط شامل قرار دادن گلوله در هویتزر و شلیک آن به سمت هدف نمی شود. در این نبرد، تیم های نظامی باید قادر به تغییر موقعیت سریع پس از شلیک برای پرهیز از تعیین موقعیت مکانی خود و ضد حلمات توپخانه ای دشمن باشند. در این میان، آشکار است که وزن عاملی کلیدی در زمینه تحرک محسوب می شود.
هویتزر ام777 فقط 9300 پوند (4200 کیلوگرم) وزن دارد که یک دهم وزن توپ جنگی 2اس7 پیون (2S7 Pion) است و یکی از بهترین سامانه های توپخانه ای روی کره زمین از نظر وزن محسوب می شود.
طی هر دو جنگ جهانی، توپخانه ها به اندازه ای ویرانگر بودند که لقب "پادشاه نبرد" را به خود اختصاص دادند. جنگ اوکراین نیز نشان داده است که دوران این پادشاهان کالیبر بالا هنوز به پایان نرسیده است.
هویتزر 155 میلیمتری ام777 یکی از نخستین و کارآمدترین تسلیحاتی است که آمریکا در اختیار نیروهای نظامی اوکراین قرار داده است. اندکی پس از حضور در میدان نبرد، گزارش ها از نابودی اهداف روسی توسط سامانه های توپخانه ای ام777 در شبکه های اجتماعی منتشر شدند.
هویتزر 155 میلیمتری ام198 (M198) در سال 1979 خدمت در ارتش آمریکا را آغاز کرد. با طول بیش از 36 فوت (11 متر) و وزن 15772 پوند (7145 کیلوگرم)، ام198 می توانست بارانی از گلوله های به شدت انفجاری را بر اهدافی در فاصله 14 مایلی (22.5 کیلومتر) فرو بریزد. این هویتزر گلوله های 95 پوندی (43 کیلوگرم) ام107 (M107) را شلیک می کرد و خدمه آن 9 یا 10 نفر بودند.
اما به رغم کارایی هویتزر ام198، ارتش و سپاه تفنگداران دریایی آمریکا نگرانی هایی درباره تحرک توپ جنگی سنگین وزن در میدان نبرد داشتند. در دهه 1990، ارتش آمریکا خرید بستر توپخانه ای جدید که قدرت هویتزر ام198 را در مجموعه ای با وزن کمتر و قدرت تحرک بالاتر ارائه کند، مد نظر قرار داد.
یک سامانه توپخانه ای که از دهه 1980 در بریتانیا در حال توسعه بود پاسخی به این نگرانی بود. این هویتزر در ابتدا زیر نظر ویکرز شیپبیلدینگ اند انجینیرینگ (Vickers Shipbuilding and Engineering) که بعدا توسط بیایئی سیستمز (BAE systems) خریداری شد در حال توسعه بود.
با طول 35 فوت (10.6 متر) و طول لوله 16.7 فوت (5 متر)، این بستر توپخانه ای جدید اندکی کوتاهتر از هویتزر ام198 بود و گلوله های 155 میلیمتری شلیک می کرد. اما به لطف استفاده گسترده از آلیاژهای تیتانیوم و آلومینیوم در ساخت آن 40 درصد نسبت به ام198 سبکتر بود و فقط 9300 پوند (4200 کیلوگرم) وزن داشت.
هویتزر جدید ام777 به اندازه ای سبک بود که امکان جابجایی آن توسط یک هلیکوپتر یا انواع مختلف هواپیماهای باری وجود داشت. در شرایطی که برای ارسال هویتزرهای ام198 به میدان نبرد به دو فروند هواپیمای سی-130 نیاز بود، کل مجموعه هویتزر ام777 تنها با یک فروند قابل جابجایی بود.
سبک وزن بودن ام777 فقط برای حمل و نقل هوایی ارزشمند نیست. در میدان نبرد که در آن خدمه توپخانه به طور مرتب شلیک و تغییر موقعیت می دهند، وزن پایین هویتزر ام777 جمع آوری و جابجایی سریع را تسهیل می کند. در حقیقت، خدمه به خوبی آموزش دیده می توانند جمعآوری هویتزر ام777 برای جابجایی را طی حدود سه دقیقه انجام دهند و در مدت زمانی مشابه دوباره آن را سرهم کنند. وزن سبک به معنای آن است که ام777 می تواند از مسیرهای گل آلود و زمین های مرطوب که به طور معمول سامانه های تسلیحاتی سنگینتر را به دردسر می اندازند نیز عبور کند.
گلوله های به شدت انفجاری پیشرفته 103 پوندی (47 کیلوگرم) ام795 (M795) که حاوی 24 پوند (11 کیلوگرم) تیانتی هستند، شعاع کشتار 70 متری را ارائه می کنند. هر گلوله ام795 به نوعی قدرت آتش مخرب یک موشک هلفایر را با قیمتی بسیار کمتر ارائه می کند.
خدمه هویتزر می توانند پنج گلوله از این نمونه قدرتمند را در هر دقیقه به سمت اهدافی در فاصله 19 مایلی (30 کیلومتر) شلیک کنند. گلوله های جدیدتر هدایت شونده با جیپیاس به نام ام982 اکسکالیبر (M982 Excalibur) نیز می توانند حتی مسیر بیشتری را طی کرده و به اهداف در فاصله 25 مایلی (40 کیلومتر) حمله کنند.
آمریکا از زمان ورود به خدمت هویتزر ام777 در سال 2005 اصلاح و ارتقا آن را نیز دنبال کرده است. در دهه 2010، هویتزرهای ام777 به لوله هایی با روکش کروم مجهز شدند که گفته می شود طول عمر خدمت آنها را تا 300 درصد افزایش می دهد.
در سال 2017، کارایی این ارتقا در نبرد به اثبات رسید و یک عراده هویتزر ام777 بیش از 35 هزار گلوله را طی بیش از پنج ماه به سمت اهداف داعش در سوریه شلیک کرد.
از دیگر موارد ارتقا در هویتزر ام777 می توان به افزودن کیت های فیوز هدایت دقیق در سال 2016 برای کاهش حاشیه خطا در هدفگیری اشاره کرد.
اگرچه نیروهای نظامی اوکراین نشان داده اند که هویتزر سبک وزن ام777 تا چه اندازه می تواند در نبردهای مدرن موثر باشد، بیشتر هویتزرهای مورد استفاده توسط آنها به نظر می رسد دارای سامانه هدفگیری دستی هستند. بر همین اساس، خدمه هویتزر خودشان فاصله تا هدف را محاسبه کرده و سپس سلاح را تنظیم می کنند.
اما هویتزرهای ام777 که در ارتش آمریکا خدمت می کنند دارای سامانه کنترل شلیک دیجیتالی هستند که از طریق یک تبلت کنترل می شود و به خدمه هویتزر اجازه می دهد تا بدون انجام محاسبات ریاضی به سرعت اهداف را شناسایی کرده و با آنها درگیر شوند. این نه تنها فرآیند شلیک را تسریع می کند، بلکه خطای کاربر ناشی از استرس و خستگی حضور در میدان نبرد را نیز از بین می برد.
برای موقعیت هایی که نیاز به دقت بیشتر وجود دارد، ام777 می تواند به داده های هدف که توسط سامانه هدفگیری آثار مشترک ارتش (Army’s Joint Effects Targeting System) فراهم شده اند، متکی باشد. با استفاده از داده های هدف از این سامانه، هویتزر ام777 به اندازه ای می تواند دقیق باشد که برخی از آن به عنوان یک "سلاح تک تیرانداز غول پیکر" یاد می کنند.