3 نکته درباره غیبت ایران در رای‌گیری ضد روسیه

   روسیه به تازگی 4 منطقه شرق اوکراین (دونتسک، لوهانسک، زاپوریژیا و خرسون) را پس از اشغال نظامی به خاک خود ملحق کرد.  در طرحی که تصویب شد ضمن درخواست عدم به رسمیت شناختن الحاق 4 منطقه اوکراین به خاک روسیه، از مسکو هم خواسته می شود از این اقدام خود عقب نشینی کند. همچنین طرح بر احترام به مرزهای بین المللی کشورها و حق حاکمیت دولت ها بر سرزمین های تحت حاکمیت خود تاکید و نادیده گرفتن انها ‌و تغییر مرز کشورها با ابزار زور محکوم شده است.

 

   حال چند نکته قابل طرح است:

 

  1 - چرا نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد درباره تصمیم خود برای غایب بودن هنگام رای گیری این طرح مهم در سازمان ملل توضیحی ارائه نکرد؟ چرا در دفاع از این اقدام، اطلاعیه یا متنی منتشر نمی‌کند تا مخاطبان در ایران و جهان حداقل درباره چگونگی و چرایی این تصمیم بدانند و آگاه شوند؟ آیا دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد خود را مقید به توضیح برای افکار عمومی نمی داند؟

 

   2- چرا ایران تصمیم گرفت برخلاف قبل که در طرح های ضد روسیه در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، رای ممتنع می‌داد این بار قید حضور در مذاکرات مربوط به طرح و رای گیری را بزند و غایب بودن را انتخاب کند؟ چند حدس و گمان می‌توان مطرح کرد.

اول: ایران نمی توانست درباره موضوع طرح، رای ممتنع بدهد زیرا طرح درباره احترام به تمامیت ارضی کشورها، احترام به مرزهای بین المللی کشورها، محکومیت تغییر مرزهای بین المللی از راه اعمال زور، محکومیت نقض قوانین و مقررات و چارچوب های بین المللی در زمینه مرزهای بین المللی کشورها و حاکمیت دولت ها بر سرزمین های خود است.

   اینها از جمله مواردی است که دستگاه دیپلماسی ایران همیشه به عنوان اصول و مبانی فعالیت خود به آنها اشاره می‌کند. در نتیجه اگر نماینده ایران در این باره رای ممتنع می‌داد با نوعی دوگانگی و تضاد روبه رو می‌شد. البته همیشه باب توجیه باز است و به راحتی می توان با چند برچسب یا بازی با کلمات، بهانه آورد و مثلا گفت قدرت های استکباری به دنبال سوء استفاده بودند و ... .

دوم. شاید هماهنگی ها و روابط تهران – مسکو در چند ماه اخیر ارتقا یافته و ایران نمی خواهد در جبهه مقابل روسیه باشد ولو در حد یک رای ممتنع.
  در نتیجه تصمیم گرفت قید حضور در رای گیری را بزند و غایب بودن را انتخاب کند. ایران قطعا نمی توانست در کنار سوریه، بلاروس، کره شمالی و نیکاراگوئه، به حامی بی چون و چرای روسیه تبدیل شود و منافع روسیه را تنها معیار اصلی رای دادن خود در نظر بگیرد چون هم به لحاظ موضع گیری قبلا گفته بود خط میانه و بی طرفی را در جنگ روسیه علیه اوکراین دنبال می کند گرچه جنگ را محکوم می کند اما علیه روسیه، انتقادی مطرح نمی شود و هم، چنین رویه ای از سوی افکار عمومی داخلی در ایران، با انتقاد روبه رو می شود و با اصول سیاست خارجی ایران نیز در تضاد کامل است.

 

اما چرا ایران به چنین طرحی رای مثبت نداد؟ به دلیل اینکه نمی خواهد در مقابل روسیه قرار بگیرد حتی اگر متن طرح راقبول داشته باشد و از تایید و حمایت از اقدام روسیه در الحاق 4 منطقه اوکراین به خاک خود خودداری کند اما به طور علنی هم این مخالفت را اعلام نکند.

 

3- غیبت ایران در یک رای گیری مهم مجمع عمومی سازمان ملل متحد در چند سال اخیر، اتفاق بی‌سابقه یا حداقل کم سابقه‌ای است. از زمان حمله روسیه به اوکراین در 5 اسفند 1400 تاکنون 4 قطعنامه علیه روسیه در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شد و همه آنها نیز علیه مسکو تصویب شدند. در قطعنامه های قبلی، ایران ممتنع رای داد و در چهارمین قطعنامه در کمال شگفتی شاهد تصمیم ایران برای غیبت هستیم.

 

   غیبت هنگام رای گیری مهم در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، اتفاق جدیدی است که در عرصه فعالیت دیپلماسی ایران ثبت می شود. این یک عقب نشینی و یک گام به عقب برای دیپلماسی فعال و تاثیرگذار است. تصمیم به غیبت نشانه خوبی از دستگاه سیاست خارجی ایران نیست. این در حالی است که ایران یک کشور مهم در جهان است و  دیپلماسی فعال و تاثیرگذاری را دنبال می کند. از این رو انتظار می‌رود رفتار نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد با این جایگاه، همسویی داشته باشد.