.png "عصر ایران")
۰۹ تير ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۹ تير ۱۴۰۳ - ۲۱:۲۱
فرآیند دیدنی ساخت قوری های چهارگوش سنتی چینی دست ساز (فیلم) واژه‌خانۀ عصر ایران
نظام تک‌حزبی چیست؟
مفهوم نظام سیاسی تک‌حزبی را نخستین بار لنین مطرح و تشریح کرد چون تعدد احزاب را موجب تفرقۀ نیروهای استثمارشونده می‌‌دانست.
عصر ایران - نظام تک‌حزبی (Single-Party System) نظام سیاسی‌‌یی است که به موجب آن، کشور از طریق یک حزب اداره می‌شود.
مفهوم نظام سیاسی تک‌حزبی را نخستین بار لنین مطرح و تشریح کرد. او معتقد بود دولت با همۀ سازمان‌های اداری، قضایی، انتظامی و ارتشی در یک کشور سرمایه‌داری، نگهبان منافع یک اقلیت سرمایه‌دار است.
لنین پس از این توصیف، این تجویز را هم پیش روی پیروانش گذاشت که استثمارشوندگان برای برانداختن طبقۀ استثمارگر باید فقط در یک حزب گرد آیند؛ زیرا تعدد احزاب، موجب تفرقۀ نیروهای استثمارشونده می‌شود.
نظام سیاسی تک‌حزبی، نخستین بار در اتحاد جماهیر شوروی مستقر شد و سپس در ایتالیای موسولینی و آلمان هیتلر. در واقع چنین نظامی از دهۀ 1920 با شکل‌گیری در شوروی و ایتالیا پا به عرصۀ تاریخ نهاد و هنوز نیز در کشورهایی مثل چین و کرۀ شمالی وجود دارد.
جشن صدسالگی حزب کمونیست چین
نظام تک‌حزبی فاشیستی برخلاف نظام تک‌حزبی سوسیالیستی، منکر وجود طبقات و مبارزۀ طبقاتی است و خود را نمایندۀ تمام ملت می‌داند و به جای ساختن جامعۀ بدون طبقات، می‌خواهد اتحاد ملی و یا اتحاد میان طبقات متضاد را برقرار کند.
با تمام اختلافاتی که میان نظام‌های تک‌حزبی سوسیالیستی و فاشیستی وجود دارد، این دو نظام در یک چیز مشترک‌اند که عبارت از فقدان امکان آزادی و فعالیت برای جمعیت‌ها و احزاب سیاسی، غیر از حزب رسمی و دولتی است.
نظام تک‌حزبی در واقع ریشه در آرای مارکس و انگلس دارد که در "مانیفست کمونیست" این ایده را مطرح کردند که دولت در جوامع سرمایه‌داری چیزی نیست جز کمیتۀ اجراییِ بورژوازی. یعنی یک طبقۀ حاکم داریم (بورژوازی) و دولت هم چیزی شبیه حزب بورژواها است.
دربارۀ تکثر حزبی در جوامع سرمایه‌داری قرن نوزدهم و حتی قرن بیستم، مارکسیست‌ها در مجموع معتقد بودند این تکثر مثل وجود دو یا چند فراکسیون در درون یک حزب واحد است؛ بنابراین از حیث نمایندگی منافع طبقات محروم جامعه، اصالت ندارد.
در جوامعی که تحزب در آن‌ها به یک سنت و رویۀ سیاسی بدل نشده و حزب‌هایی صوری و بی‌خاصیت با اعضای اندک‌شمار دارند و در مجموع هیچ حزبی نمایندۀ قدرتمند یک طبقۀ اجتماعی نیست، تکثر یا عدم تکثر بلوک‌های قدرت سیاسی، تا حدی نشانۀ عدم پذیرش یا پذیرش منطق نظام تک‌حزبی از سوی موسسان و گردانندگان آن نظام سیاسی است.
در بین متفکران ایرانی، علی شریعتی با طرح ایدۀ "شیعه یک حزب تمام" نشان داد عمیقا از لنین تاثیر گرفته و تکثر حزبی در میان شیعیان را قبول ندارد.
محمدرضاشاه نیز با تلاش ناکامش برای تک‌حزبی کردن نظام سیاسی از طریق خلق حزب "رستاخیز"، کوشید نمایندگان همۀ طبقات اجتماعی را در یک حزب گرد هم آورد و با نفی اختلافات طبقاتی و گوناگونی نیروهای اجتماعی در ایران، خودش را مظهر یک ملت متحد جلوه دهد.
در واقع باید گفت شریعتی از مارکسیسم و شاه از فاشیسم تاثیر پذیرفته بودند که چنان ایده‌هایی را مطرح کردند.
نظرات کاربران
لینک کوتاه: کپی لینک
فرانسه با گذر از سد لهستان راهی فینال لیگ ملت‌های والیبال شد رئیس ستاد پزشکیان: تحریم هایی که علیه ایران صادر شد یک پایش آقای جلیلی است/ به آقای پزشکیان پیشنهاد دادم که در فکر انتخاب کابینه باشد وزیر آموزش و پرورش: حذف تدریجی کنکور هویت واقعی را به مدرسه و کتاب‌های درسی بازگرداند تاریخ مناظره ها و برنامه‌های تبلیغاتی دور دوم انتخابات ریاست جمهوری هوادار به دنبال فروش امتیاز؛ شجاعی در بلاتکلیفی برچسب های دوران کودکی در بزرگ‌سالی با ما چه می‌کند؟ جلسه روسای ستادهای جلیلی، قالیباف، زاکانی و قاضی‌زاده هاشمی گولسیانی، در میان برترین پنالتی‌زنان یورو؛ بالاتر از رونالدو! حمله به سفارت رژیم صهیونیستی در صربستان حمله هوایی ائتلاف آمریکایی - انگلیسی به فرودگاه یمن فعال سیاسی اصلاح‌طلب: ما الان سه اقلیت داریم؛ اصلاح طلب، اصولگرا، برانداز ....هیچ اکثریتی وجود ندارد درگیری مرگبار اراذل و اوباش در قزوین؛ دو نفر کشته شدند راز قتل 5 جوان در قزلجه رزن همدان همچنان ناگشوده؛ تحقیقات ادامه دارد غرق شدن مردی در استخر آب در همدان غرق شدن دو جوان در چاه نیمه زهک سیستان و بلوچستان؛ هشدار هلال احمر برای شنا در مکان‌های ناامن