چرا فضانوردان دچار سنگ کلیه می‌شوند؟

گذراندن زمان در شرایط ریزگرانش با کاهش تراکم استخوان همراه است و این کاهش کلسیم در خون می‌تواند توضیحی احتمالی برای تجمع سنگ‌های کلیه غنی از مواد معدنی در بدن فضانوردان باشد.

زمانی که فضانوردان به فضا سفر می‌کنند می‌توانند انتظار کسب تجارب جدید خارق‌العاده‌ای داشته باشند این درحالی است که ممکن است دچار مشکلی نیز بشوند که به طور بالقوه می‌تواند به ماموریت آن‌ها پایان دهد. یکی از این موارد ابتلا به سنگ کلیه است.

به گزارش ایسنا و به نقل از گاردین، طبق گزارشی از ناسا، فضانوردان پس از بازگشت به زمین بیش از ۳۰ بار ابتلا به سنگ کلیه را گزارش کرده‌اند و اکنون محققان بررسی ارتباط میان این بیماری دردناک و سفرهای فضایی را آغاز کرده‌اند.

دکتر "استفن والش"(Stephen Walsh) از دانشگاه کالج لندن که در این مطالعه شرکت دارد می‌گوید: دردی که هنگام دفع سنگ کلیه احساس می‌کنید، بدترین دردی است که می‌توان تجربه کرد. یکی از فضانوردان در مدار دچار این عارضه شد و به همین دلیل مجبور شدند آن را به زمین بازگردانند.

مشخص شده که گذراندن زمان در شرایط ریزگرانش با کاهش تراکم استخوان همراه است و این کاهش کلسیم در خون می‌تواند توضیحی احتمالی برای تجمع سنگ‌های کلیه غنی از مواد معدنی در بدن فضانوردان باشد. کم‌آبی نیز از دلایل دیگر آن است. هدف این پروژه کاوش عمیق‌تر چنین مکانیسم‌هایی است.

این تیم در حال تجزیه و تحلیل کلیه ۱۰ موش هستند که اواخر سال ۲۰۲۰ در ایستگاه فضایی بین‌المللی بوده‌اند. آنها همچنین کلیه ۲۰ موش که بر روی زمین و در آزمایشگاه در معرض تشعشعات کیهانی قرار گرفته‌اند را مورد بررسی قرار می‌دهند. آن‌ها کلیه این موش‌ها را با گروه شاهد مقایسه کردند.

اگرچه تحقیقات آن‌ها هنوز منتشر نشده است اما این تیم تحقیقاتی می‌گویند که به نشانه‌های اولیه‌ای دست یافته‌اند که نشان می‌دهد تشعشات کیهانی که شامل امواج گاما و ذرات پر انرژی می‌شود، ممکن است به دی‌ان‌ای کلیه آسیب بزند و بر انتقال و متابولیسم چربی‌ها اثر بگذارد. محققان می‌گویند که نشانه‌هایی از تغییر در پروتئین‌های اطراف سلول‌های کلیه وجود دارد که می‌تواند نشان‌دهنده سازگاری یا آسیب اندام باشد.

علاوه بر آن موش‌هایی که در معرض تشعشعات کیهانی قرار گرفته بودند، سطوح پایین‌تری از پروتئین‌های دخیل در انتقال یون‌هایی مثل سدیم، کلسیم و فسفات نشان دادند. این یافته‌ها همچنین آسیب به میتوکندری را نشان می‌دهد. این موضوع مشکل‌ساز است زیرا یک بخش کلیدی کلیه یعنی سلول‌های لوله‌ای پروگزیمال کاملا به انرژی تولید شده از میتوکندری متکی هستند.

والش می‌گوید: از بین رفتن سلول‌های لوله‌ای پروگزیمال باعث نارسایی کلیه می‌شود. شاید شما به مریخ برسید اما ما به شما دیالیز را در راه بازگشت توصیه می‌کنیم.

دکتر "کیت سیو"(Keith Siew)، محقق و متخصص کلیه از دانشگاه کالج لندن می‌گوید: این نتایج برای من شگفت‌آور است. به گفته‌ی او، موش‌هایی که در آزمایشگاه بودند تشعشعاتی مشابه سفری یک سال و نیمه به مریخ دریافت کردند در حالی که موش‌هایی که به ایستگاه فضایی رفتند تنها یک ماه را در فضا گذراندند.

"سیو" می‌گوید که تیم آن‌ها بر این باورند که شرایط ریزگرانش می‌تواند اثر تابش‌های کیهانی را تقویت کند. اگرچه برای کشف این موضوع باید تحقیقات بیشتری انجام شود. او افزود که این مطالعه ممکن است برای همه و نه فقط فضانوردان مفید باشد.

به گفته‌ی دکتر "سیو"، ما سالانه شاهد افزایش موارد ابتلا به سنگ کلیه در زمین هستیم. بهبود روش‌ها برای شناسایی نحوه و علت تشکیل آن‌ها می‌تواند فوایدی داشته باشد. علاوه بر آن به دست آوردن بینش بیشتر در مورد اثرات تشعشات بر فضانوردان می‌تواند راه‌های جدیدی برای حفظ بافت سالم بیمارانی که تحت رادیوتراپی هستند، فراهم کند.

تماشاخانه