استان کرمانشاه یکی از استانهای غربی کشور است که با کشور عراق مرز مشترک دارد و هفدهمین استان ایران از نظر جمعیت محسوب میشود. استان کرمانشاه از مناطق زلزلهخیز کشور محسوب میشود؛ بهطوریکه تا آبان سال 1400 نزدیک به 8771 زلزله در این استان ثبت شده است. در بهار سال 1400 نرخ بیکاری این استان 14.7 درصد اعلام شده است که نسبت به بهار سال 1399، 0.9 درصد افزایش داشته است. با توجه به این نرخ بیکاری، استان کرمانشاه 5.9 درصد نرخ بیکاری بالاتری نسبت به متوسط کشوری دارد و از نظر بالا بودن این نرخ در رتبههای اول در کشور قرار دارد.
در کل برای کاهش هر یک درصد از نرخ بیکاری، باید 9 هزار شغل جدید ایجاد شود. در این سالها صنایع زیادی در استان کرمانشاه وجود داشتهاند که سعی کردهاند تا با ایجاد اشتغال، نرخ بیکاری بالای کرمانشاه را بهبود ببخشند. در این مقاله قصد داریم این صنایع را معرفی کرده و نام ببریم.
استان کرمانشاه یکی از قطبهای پتروشیمی کشور محسوب میشود. همچنین 55.5 درصد از کارخانهها و صنایع این استان در شهر کرمانشاه واقع شدهاند. در ادامه مهمترین صنایع و کارخانههای این استان را که باعث افزایش نرخ اشتغال و موقعیت های استخدام روز کرمانشاه شدهاند، نام خواهیم برد.
مجتمع پتروشیمی کرمانشاه در سال 1375 در زمینی به مساحت 295 هکتار در استان کرمانشاه تأسیس شده است. محصولات اصلی این پتروشیمی آمونیاک و اوره است و پس از راهاندازی این پتروشیمی، ایران برای اولین بار وارد بازار صادرات کود شد. این مجتمع در افزایش نرخ اشتغال زایی استان نقش پررنگی ایفا کرده است؛ بهطوریکه در زمان بهرهبرداری از این پتروشیمی، بهطور مستقیم برای بیش از 1300 نفر اشتغال صورت گرفت.
پالایشگاه کرمانشاه بعد از پالایشگاه آبادان، قدیمیترین پالایشگاه در کشور محسوب میشود که در سال 1301 با ظرفیت روزانه 2 هزار بشکه به بهرهبرداری رسید. این پالایشگاه در زمینی به مساحت 570 هکتار در 15 کیلومتری جاده کرمانشاه-همدان واقع شده است. انواع محصولات این پالایشگاه شامل گاز مایع، بنزین، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره است.
نیروگاه بیستون کرمانشاه در سال 1373 در کیلومتر 25 جاده کرمانشاه-بیستون برای تأمین برق استانهای غربی کشور یعنی کرمانشاه، کردستان و ایلام تأسیس شده است. ظرفیت تولید این نیروگاه 640 مگاوات است. این نیروگاه دو واحد بخار هریک به ظرفیت 320 مگاوات دارد. سوخت اصلی این نیروگاه گاز طبیعی و سوخت دوم آن مازوت است.
کارخانه چینی کرد در سال 1362 در کارخانهای به مساحت 30 هکتار در شهرک فرامان کرمانشاه تأسیس شده است. این کارخانه یکی از بزرگترین کارخانههای تولید چینی بهداشتی در ایران محسوب میشود؛ بهطوریکه سالیانه 650 هزار قطعه چینی بهداشتی تولید میکند. در حال حاضر 600 نفر از پرسنل این کارخانه از افراد بومی کرمانشاه هستند.
شرکت صنایع سیمان غرب در سال 1356 در کیلومتر 15 جاده کرمانشاه-همدان تأسیس شده است. ظرفیت این کارخانه 4000 تن در سال است و محصولات خود را به سایر کشورهای جهان صادر میکند. واحدهای صنعتی و تولیدی این کارخانه شامل کلینکر و سیمان خاکستری با ظرفیت 4000 تن در روز است.
مجتمع کشت و صنعت ماهیدشت که یکی از محصولات آن روغن نباتی نازگل است، در سال 1376 در ماهیدشت کرمانشاه تأسیس شده است. از محصولات تولیدی و صادراتی این مجتمع میتوان به روغن، آب آشامیدنی، سس مایونز و قند اشاره کرد.
سایر کارخانهها و صنایع معروف این استان عبارتاند از:
حال که تا اینجا صنایع معروف استان کرمانشاه را بررسی کردیم، بهتر است نگاهی به بخشهای اقتصادی استان کرمانشاه و نرخ اشتغال هرکدام بیندازیم.
در سال 1400، نرخ اشتغال بخش کشاورزی استان کرمانشاه 29.5 درصد بوده است که 11.4 درصد آن مربوط به مناطق شهری و 73.1 درصد آن مربوط به مناطق روستایی است. شرایط اقلیمی و آب و هوایی مناسب این استان، باعث تولید محصولات باغی و زراعی بسیاری در این استان شده است؛ بهطوریکه 4 درصد از محصولات کشاورزی کشور در این استان تأمین میشوند. در حقیقت استان کرمانشاه آب و هوای چهارفصل دارد؛ بهطوریکه شهرستان پاوه آب و هوای سرد و معتدل، شهرستان قصر شیرین آب و هوای گرم و اسلامآباد غرب دارای آب و هوای معتدل و خشک است. بااینحال، بحرانهای محیط زیستی مانند خشکسالی گسترده در سال 1399 در خاورمیانه بخش کشاورزی این استان را تا حد زیادی تحت تأثیر قرار داد. همچنین برخی از منابع طبیعی و زیرزمینی کرمانشاه به دلیل خشکسالی و برداشت اضافی، در وضعیت ممنوعه بحرانی قرار گرفتند.
از مهمترین محصولات کشاورزی این استان میتوان به گندم (رتبه اول)، نخود (رتبه اول)، ذرت (رتبه دوم)، چغندرقند (رتبه سوم)، زعفران و گردو اشاره کرد. همچنین در شهرستان قصر شیرین این استان کشت مرکباتی مانند پرتقال، لیموترش، نارنگی و گریپفروت صورت میگیرد.
سهم اشتغال بخش صنعت و معدن در سال 1400 در استان کرمانشاه، 24 درصد بوده است که 27.9 درصد آن مربوط به مناطق شهری و 14.8 درصد آن مربوط به مناطق روستایی است. همچنین همانطور که قبل از این گفتیم، 55.5 درصد از صنایع استان کرمانشاه در شهر کرمانشاه واقع شده است.
معادن استان کرمانشاه از غنیترین معادن کشور محسوب میشوند؛ بهطوریکه در سال 1400 نزدیک به 270 معدن جدید شناسایی شدند. بیشتر معادن این استان مربوط به مصالح ساختمانی هستند؛ اما مواد معدنی مانند قیر طبیعی، سنگ، گچ، منگنز و هماتیت نیز در معادن این استان وجود دارند. گفتنی است که 80 درصد منابع قیر طبیعی کشور در این استان قرار دارد.
در سال 1400 سهم اشتغال بخش خدمات استان کرمانشاه 46.4 درصد بوده است که 60.7 درصد آن مربوط به مناطق شهری و 12.1 درصد مربوط به مناطق روستایی است. استان کرمانشاه در صنعت گردشگری که یکی از مهمترین بخشهای خدمات محسوب میشود، وضعیت چندان مناسبی ندارد و این در حالی است که این استان دارای جاذبههای گردشگری و مکانهای دیدنی بسیاری است. از این جاذبه های گردشگری میتوان به مسجد عمادالدوله، طاقبستان، کتیبه بیستون، مجسمه هرکول، تکیه معاونالملک، کاروانسرای شاهعباسی و... اشاره کرد. همچنین صنایع دستی معروف این استان شامل چرمسازی، قالیبافی، نمدبافی، گیوهبافی، ارغوان بافی و... است.
از نظر حمل و نقل، استان کرمانشاه با داشتن مرز مشترک با عراق یکی از مهمترین مراکز تجاری و مبادله کالا محسوب میشود.
استان کرمانشاه یکی از استانهای غربی کشور است که از نظر جمعیت، هفدهمین استان کشور محسوب میشود. این استان وضعیت اشتغال خوبی ندارد و از مشکل بیکاری رنج میبرد؛ بهطوریکه از نظر نرخ بیکاری در رتبههای اول در کشور قرار دارد. در بهار سال 1400 نرخ بیکاری این استان 14.7 درصد گزارش شده است که 5.9 درصد از میانگین کشوری بالاتر است.
صنایع معروف بسیاری در استان کرمانشاه قرار دارند که در سالهای اخیر با اشتغالزایی برای مردم بومی این استان، سعی کردهاند تا حدی نرخ کاریابی را افزایش دهند. از این صنایع و کارخانههای معروف میتوان به پتروشیمی کرمانشاه، پالایشگاه کرمانشاه، کاشی بیستون، چینی کرد، مجتمع کشت و صنعت ماهیدشت، سیمان غرب، نیروگاه بیستون و... اشاره کرد.