آیا شبکه‌های اجتماعی واقعا تاثیر "منفی" بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارد؟

جامعه شناس و دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی با اشاره به یافته‌های آخرین پژوهش خود در سال ۹۷ و پیش از پاندمی کووید ۱۹ درباره تاثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان گفت: یافته‌های به دست آمده از این پژوهش بیانگر این است که شبکه‌های اجتماعی مجازی تاثیری منفی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان در آن مقطع زمانی و پیش از پاندمی کووید ۱۹ نداشته است چراکه تنها یک پنجم دانش آموزان فعالیت در شبکه های اجتماعی را باعث کاهش عملکرد تحصیلی خود می‌دانستند.

دکتر تهمینه شاوردی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه پژوهش انجام شده توسط وی با هدف شناخت تاثیر مثبت و منفی استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی مقطع دوم(دهم، یازدهم و دوازدهم) در سال ۹۷ و پیش از پادمی کووید ۱۹ انجام شده است، اظهار کرد: جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان کلاس‌های دهم، یازدهم و دوازدهم مناطق ۳، ۴، ۷، ۸، ۱۶، ۲۲ با حجم نمونه ۸۵۵ نفر بوده و با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله‌ای خوشه ای انجام شد که نتایج آن نشان داد شبکه های اجتماعی تاثیری منفی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان در آن مقطع زمانی نداشته است.

تنها ۱۹/۵ درصد دانش آموزان معتقدند شبکه‌های اجتماعی بر عملکرد تحصیلی‌شان تاثیر منفی گذاشته است
این جامعه شناس با اشاره به یافته‌های پژوهش یاد شده، ادامه داد: در این پژوهش تنها ۲۰.۳ درصد دانش آموزان اظهار داشتند که معدل سال جاری آنها نسبت به سال گذشته و بعد از استفاده از شبکه های اجتماعی کمتر شده است. همچنین تنها ۱۹.۵ درصد دانش آموزان معتقدند که شبکه های اجتماعی با منحرف کردن ذهن آنها از درس بر روی عملکرد تحصیلی‌شان تاثیر گذاشته است.

دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی با بیان اینکه آمار یاد شده بیانگر این است که تنها یک پنجم دانش آموزان فعالیت در شبکه‌های اجتماعی را باعث کاهش عملکرد تحصیلی خود می دانند، تصریح کرد: پژوهش یاد شده نشان داد که ۲۲.۸ درصد دانش آموزان به هنگام درس خواندن به دلیل دریافت پیام‌ها در شبکه های اجتماعی به سختی توانسته اند فکر خود را بر روی درس متمرکز کنند و ۶۹.۲ درصد دانش آموزان نیز اظهار داشته‌اند که شبکه های اجتماعی بر عملکرد تحصیلی آنها تاثیر منفی نداشته است.

این عضو هیات مدیره انجمن ایرانی مطالعات زنان همچنین درباره اثرات مثبت شبکه‌های اجتماعی مجازی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان، افزود: در پژوهش یاد شده ۶۹.۷ درصد دانش آموزان اظهار داشته‌اند که اشکالات و سوالات درسی خود را از طریق شبکه های اجتماعی از دوستانشان می پرسند، به عبارتی می‌توان گفت شبکه‌های اجتماعی فاصله زمانی را برای آنها حل کرده و ۳۸ درصد دانش آموزان نیز دریافته‌اند که شبکه های اجتماعی مهارت خواندن آنها را افزایش داده است.

شاوردی در بخش دیگر سخنان خود با بیان اینکه به طور کلی دو رویکرد مختلف نسبت به عملکرد تحصیلی دانش آموزان تحت تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی وجود دارد، ادامه داد: از یک منظر صاحب نظران معتقدند استفاده مفرط از اینترنت ممکن است سطوح برانگیختگی روانشناختی را تشدید کرده و در نتیجه منجر به کم شدن خواب، کوتاهی در خوردن برای یک دوره طولانی و فعالیت جسمی محدود شود که تمامی این عوامل باعث برهم خوردن تعادل بدن و در نتیجه بازماندن از انجام فعالیت های لازم تحصیلی می‌شود.

به گفته وی گرچه امروزه نوجوانان علاقه زیادی به استفاده از شبکه های اجتماعی دارند اما با این وجود طرفداران نظریه یاد شده معتقدند شبکه‌های اجتماعی تاثیری منفی بر روی تحصیلات دانش آموزان دارد.

این جامعه شناس ادامه داد: همچنین طرفداران نظریه یاد شده اعتقاد دارند که با وجود محبوبیت شبکه‌های اجتماعی برای استفاده شخصی، اما تنها درصد کمی از دانش آموزان و دانشجویان از این شبکه‌ها برای کارهای مدرسه و دانشگاهی خود استفاده می­‌کنند و بر این اساس شبکه های اجتماعی تاثیری بر افزایش توانمندی های علمی دانش آموزان و دانشجویان ندارد.

دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی با اشاره به نظریه دیگری در این رابطه، خاطر نشان کرد: از منظر دوم، شبکه‌های اجتماعی به علت دسترسی در همه مکان‌ها و قابل حمل بودن توانسته روشهای آموزش و راهبردهای نوین یادگیری نوجوانان امروز را تغییر دهد.

یکی از مطالعات انجام شده در این راستا نشان می­‌دهد که تبلت‌ها با توجه به طراحی خود در سهولت به اشتراک گذاری صفحه نمایش، راه اصلی رسیدن به مهارت‌های آموزشی قرن بیست و یکم یعنی خلاقیت، نوآوری، ارتباطات و همکاری در میان دانش آموزان هستند.

هیچ همبستگی بین معدل کلی دانش آموزان و شرکت در رسانه‌های اجتماعی پیدا نشده است
این عضو هیات مدیره انجمن ایرانی مطالعات زنان با بیان اینکه مطابق با نتایج برخی از تحقیقات، نوجوانان از شبکه‌های اجتماعی برای تعدادی از فعالیت های مثبت نیز استفاده می کنند، عنوان کرد: گروهی از صاحب نظران اعتقاد دارند که شبکه های اجتماعی پلتفرمی برای جوانان به منظور یادگیری و بهبود مهارت ها در حیطه یک دانش خاص ایجاد می کنند.

از سوی دیگر برخی از مطالعات، تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر اُفت در نمرات و عملکرد آکادمیک دانش آموزان و کمبود زمان برای مطالعه را بررسی کرده‌اند که مطابق با نتایج آن هیچ همبستگی بین معدل کلی دانش آموزان و شرکت در رسانه‌های اجتماعی همچون فیسبوک پیدا نشده است و بر اساس نتایج برخی تحقیقات دیگر، حتی رسانه های اجتماعی توانسته تعامل بین دانش آموزان و دبیران را بیشتر کند.

شاوردی خطاب به معلمان نیز این را هم گفت که دبیران مدارس متوسطه باید دانش آموزان را با فرصت‌های آموزشی موجود در شبکه های اجتماعی مجازی آشنا کنند.

وی در پایان سخنان خود با ارائه پیشنهاداتی خطاب به معلمان و اولیای دانش آموزان تاکید کرد: دبیران باید بکوشند دانش آموزان را به انجام مشارکت‌های جمعی در امور آموزشی از طریق شبکه‌های اجتماعی ترغیب کنند و والدین نیز باید به صورت غیر مستقیم بر مدت زمانی که دانش آموزان وقت خود را در شبکه‌های اجتماعی می گذرانند نظارت کرده و بکوشند با ایجاد برنامه‌های جمعی از مشارکت آنها در برنامه‌ریزی یا همکاری استفاده کنند تا اینگونه زمان حضور آنها در شبکه‌های اجتماعی مدیریت شود.

بیشتر بخوانید:

واقعی باش (Be Real) رقیب اینستاگرام با رویکردی متفاوت (فیلم)

متاورس چیست؟

تماشاخانه

داستان طلسم عجیبی که در آن هفت گربه مرده یک تیم آرژانتینی را بیچاره کرد / ماجرای نفرین هفت گربه چه بود؟ (فیلم)

تبحر شگفت انگیز روباه قرمز در طبیعتی سخت / جدال بر سر یک ماهی (فیلم)

فیلم های دیگر