حریم خصوصی؛ قربانی سرگرم کردن مخاطبان رسانه های جمعی

سمیرا بختیار . شفقنا

معمولا وقتی از حریم خصوصی در رسانه ها صحبت می شود، همه نگاه ها به سمت مطبوعات و شبکه های اجتماعی است و بیشتر انتقادها و هشدارها درباره حفظ حریم خصوصی در این فضا هاست و کمتر کسی درباره اهمیت حریم خصوصی در رسانه های جمعی مخصوصا تلویزیون صحبت می کند.

در ایام نوروز، تلویزیون بیش از هر رسانه دیگری با تهیه برنامه های گوناگون سعی در جذب مخاطب در شبانه روز دارد. فارغ از محتوا و رویکردی که هر کدام از این برنامه ها دارند، ابعاد سرگرمی این برنامه ها را می توان به عنوان نقطه قوت آنها در نظر گرفت. اما گویا برنامه سازان این نوع برنامه ها با تمرکز بیشتر بر روی سرگرم کردن مخاطب، از رعایت یک سری مسائل مهم، غافل شده اند که در این باره به آن اشاره خواهم کرد.

یکی از برنامه هایی که این شب ها در کانال سوم سیما پخش می شود مربوط به معرفی زوج های جوان از قومیت های مختلف کشور است. برنامه ای با کیفیتی متوسط که نحوه سوال پرسیدن مجری از زوج ها، به شدت حریم خصوصی افراد را زیر سوال می برد و خارج از اخلاق حرفه ای رسانه هاست. در این برنامه، مجری با اشاره به خصوصی ترین بخش زندگی زوجین، آنها را وادار می کند تا درباره احساسی که آنها در برخورد اول با یکدیگر داشتند، صحبت کنند. همین مسأله باعث شده که زوجین تا چندین دقیقه سکوت اختیار کنند و به جای اینکه از آن حس صحبت کنند، ترجیح می دهند طفره بروند یا به کلی گویی بسنده کنند که همه این موارد، زیبنده یک برنامه- که قطعا در آن ساعت مخاطبان نسبتا زیادی دارد-، نیست.

در همین جاست که بحث حریم خصوصی در فعالیت رسانه ها اهمیت پیدا می کند و خود را نشان می دهد. با توجه به اینکه یکی از ابعاد حریم خصوصی، کنترل بر اطلاعات شخصی است، باید صدا و سیما با برحق دانستن این حریم، در جهت پایمال کردن آن قدم برندارد.

در واقع نباید این تصور ایجاد شود که به خاطر سرگرم سازی افکار عمومی، برخی شهروندان- به عنوان دعوت شونده در این برنامه ها- تحت فشار و به نوعی منگنه برای پاسخ دادن به خصوصی ترین بخش زندگی خود قرار بگیرند. از طرفی دیگر خود برنامه سازان باید جواب چنین سوال هایی را در اختیار خود پاسخ دهنده و میهمان برنامه قرار دهند تا فرهنگ سازی بسیاری از مسائل حقوقی در جریان چنین برنامه هایی رخ دهد. در واقع حتی اگر شرکت کننده هم موافق طرح چنین سوالاتی باشد، رسانه باید به خاطر حفظ حریم خصوصی افراد، به این مسائل ورود نکند.