چرا ممنوع کردن کتاب در آمریکا افزایش یافته؟

شمار رو به رشدی از والدین آمریکایی ادعا می‌کنند کتاب‌های مدرسه برای کودکانشان غیراخلاقی‌اند و به آن‌ها آسیب می‌رسانند.

به گزارش بی بی سی، این وضعیت به دوگانگی سیاسی رو افزونی دامن زده است که می‌تواند بر انتخابات آینده هم تأثیر بگذارد.

یائل لوین شلدون، مادر دو فرزند است. آن‌ها نزدیک ریچموند در ویرجینیا زندگی می‌کنند. او درباره کتابی شنیده است که معلمی در یک مدرسه محلی سر کلاس آورده است. شلدون اسم این کتاب را نوشته است: دوست سیاه‌پوست: چگونه سفیدپوست بهتری باشیم.

لوین می‌گوید حتی عنوان این کتاب هم نژادپرستانه است و قطعاً کتابی نیست که برای بچه‌ها در مدرسه دولتی مناسب باشد و نباید در اختیار آن‌ها قرار بگیرد.

می‌گوید: "فکرش را بکنید، اگر عنوان کتاب "چگونه سیاه‌پوست بهتری باشیم"، اشکالی نداشت؟" 

لوین شلدون رئیس محلی گروه حقوق والدین محافظه‌کار به نام آموزش: نه به چرخش به چپ در ویرجینیا است. کاری که گروه او انجام می‌دهد تهیه فهرستی از کتاب‌های مدرسه است که به نظر آن‌ها برای گسترش ایدئولوژی رادیکال و نژادپرستانه استفاده می‌شوند. کتاب‌هایی که "هدف آن‌ها تفرقه‌اندازی بین ما مردم این کشور و مسموم کردن بچه‌ها با ایدئولوژی‌های خطرناک است."

فهرست آن‌ها شامل کتاب‌هایی ازجمله سرگذشت ندیمه رمان ویران‌شهری مارگارت آتوود، شکنندگی سفیدپوست نوشته رابین دیانجلو است. دوست سیاه‌پوست، پرفروش‌ترین کتاب خاطرات نیویورک‌تایمز، نوشته فردریک جوزف است که از مشکلاتش به‌عنوان دانش‌آموزی سیاه‌پوست در دبیرستانی که اکثر شاگردان سفیدپوست بودند تعریف می‌کند. این کتاب در فهرست آن‌ها نیست. یا لااقل هنوز وارد آن نشده است. 

پس از حوادث سال ۲۰۲۰ و اعتراض‌های جان سیاه‌پوستان مهم است، کتاب‌هایی مانند کتاب جوزف که نگاهی انتقادی به تاریخ ایالات‌متحده و مسائل نژادی دارند، برای آموزش بیشتر درباره مشکل نژادپرستی در ایالات‌متحده، در فهرست کتاب‌های درسی و کتابخانه‌های مدارس رواج بیشتری پیداکرده‌اند.

گروه نه به چرخش به چپ مدعی است این آثار باید در بستر متناسب و در کنار متن‌های دیگری که زاویه دیدی متفاوت (و احتمالاً مثبت‌تر) به گذشته ایالات‌متحده دارند، درس داده شوند. لوین شلدون اضافه می‌کند، پدر و مادرها باید حق انتخاب داشته باشند که فرزندانشان در این کلاس‌ها حضورداشته باشند یا نه.

این گروه معتقد است آثار دیگر، خصوصاً آثاری که با جزییات دقیق و شفاف به موضوعات جنسی می‌پردازند باید کاملاً ممنوع شوند.

لوین شلدون می‌گوید: "درباره مسائلی چون پورنوگرافی و آزار جنسی کودکان، خواسته ما حذف کتاب‌هایی است که به این موضوعات می‌پردازند."

او اضافه می‌کند این تمام خواسته گروه آن‌ها است. خواسته‌ای که چندان با آنچه گروه‌های طرفدار آزادی بیان و مدیران آموزشی می‌خواهند تفاوت ندارد. آن‌ها هم مایل‌اند گفتگویی بین والدین، معلم‌ها و مسئولان کتابخانه‌ها در جریان باشد تا بتوان در مورد مسائل اخلاقی و آموزشی به حدی از تعادل رسید و بهترین منفعت کودکان را در نظر داشت.

این ایده در عمل همیشه موفق نبوده است. 

ماوس که رنج یهودیان در جریان هولوکاست را روایت می‌کند در تنسی ممنوع بود

یک مسئول قانون‌گذار ایالتی در تگزاس فهرستی شامل ۸۵۰ عنوان کتاب تهیه‌کرده است به نظرش ممکن است در دانش آموزان بسته به نژاد یا جنسیتشان احساس "ناراحتی، گناه و اندوه و دیگر احساس‌های آزاردهنده روانی" ایجاد کنند. گزارشی در اخبار صبح دالاس در بررسی این فهرست متوجه شد ۹۷ کتاب از ۱۰۰ کتاب اول این فهرست را نویسندگان از اقلیت‌های بومی، زنان و نویسندگان آل جی بی تی نوشته‌اند.

در سن آنتونیو یک مدرسه محلی ۴۰۰ عنوان از کتاب‌های ذکرشده در این فهرست را بدون هیچ بررسی رسمی و یا هیچ شکایت بخصوصی از کتابخانه حذف کرد.

هیئت‌مدیره مدرسه‌ای در تنسی کتاب ماوس، رمان تصویری برنده جایزه پولیتزر درباره هولوکاست را به دلیل بی‌حرمتی به مقدسات و نمایش برهنگی موش‌های انسان‌نما از لیست کتاب‌های درسی کلاس هشتم حذف کرد.

در ناحیه پولک کانتی فلوریدا، یک مدرسه ۱۶ کتاب را از فهرست کتاب‌های برای بررسی حذف کرد. بادبادک‌باز، کتاب برنده جایزه نوشته خالد حسینی و رمان دلبند نوشته تونی موریسون به دلیل داشتن محتوی غیراخلاقی جز این ۱۶ کتاب حذف‌شده بودند.

گروه‌های با تمایل چپ هم سعی کرده‌اند این مسیر را در پیش بگیرند. در یک ناحیه آموزشی در نزدیک سیاتل، واشنگتن کتاب کشتن مرغ مقلد، اثر کلاسیک لی هارپر به دلیل نوع نمایش مسائل نژادی و استفاده از نوع گفتاری که در آن تبعیض نژادی وجود دارد، از لیست کتاب‌های درسی حذف شد.

کاربرد القاب نژادپرستانه در رمان موش‌ها و آدم‌های جان اشتاین بک هم‌سال گذشته موجی از حساسیت‌ها ایجاد کرد و باعث شد تدریس این کتاب در مدارس ناحیه مندوتا هایتس در مینه سوتا و بربنک کالیفرنیا محدود شود.

انجمن کتابخانه‌های ایالات‌متحده آماری از تعداد شکایت‌هایی که درباره کتاب‌ها در کتابخانه مدرسه‌ها شده است، تهیه می‌کند. آمار آن‌ها افرایش چشمگیری از شکایت‌ها در سال گذشته نشان می‌دهد. بر اساس اطلاعات اولیه، بین ماه سپتامبر تا نوامبر سال ۲۰۲۱، انجمن ۳۳۰ شکایت دریافت کرده است. تعداد کل شکایت‌ها در سال ۲۰۱۹، برای کل سال تحصیلی گذشته که دانش آموزان به شکل حضوری در مدرسه بودند، ۳۷۷ شکایت بود. بر این اساس می‌توان گمان کرد مقدار شکایت‌ها در سال ۲۰۲۱ احتمالاً به میزان قبلی کاهش پیدا خواهد کرد.

دبورا کالدول- استون، مدیر اداره آزادی اندیشه انجمن کتابخانه‌ها معتقد است این افرایش شکایت‌ها تأثیر مخربی بر ایجاد گفتگوی آزاد و یادگیری در سطح کشور دارد.

او می‌گوید: "ما در این کشور دولت و جامعه‌ای داریم که مدعی دفاع از آزادی بیان است، آزادی برای دسترسی به هر نوع اطلاعاتی که در روشن شدن ذهنمان در مورد موضوعات کمک می‌کند و امکان یادگیری در نظام آموزشی‌ که درمجموع لیبرال است." او ادامه می‌دهد: "حالا متوجه جریانی شده‌ایم که می‌خواهد گفتگوی آزاد را تعطیل کند و این حقوق اولیه را بخصوص از جوانان بگیرد."

"لیموناد کووید"
 
 به اعتقاد تیفانی جاستیس، یکی از موسسان گروهی از والدین به نام مادران برای آزادی، افرایش توجه و علاقه والدین به متن‌هایی که فرزندانشان در مدرسه می‌خوانند تا حدی متأثر از سیاست‌های تحصیل در خانه‌ای که مدرسه‌ها در دوران همه‌گیری کووید ۱۹ در پیش‌گرفته بودند است.

بسیاری از پدر و مادرها برای اولین بار امکان پیدا کردند از نزدیک ببیند فرزندانشان در مدرسه چه یاد می‌گیرند. آن‌ها از این محتوی خوششان نمی‌آمد. خانم جاستیس این وضعیت را "لیموناد کووید" می‌نامد چون این‌همه گیری در کنار همه بدی‌ها، حسن‌هایی هم داشته است.

خانم جاستیس می‌گوید: "تا قبل از این هیچ‌وقت نتوانسته بودیم والدین را تا این حد باانرژی و انگیزه ببینیم. آن‌ها در روزهایی که در خانه از نزدیک با بچه‌ها در درس‌هایشان کمک می‌کردند با دیدن محتوی درسی، درگیر این موضوع شدند." او می‌گوید: "ما این موقعیت را فرصتی دیدیم که تا والدین را هر چه بیشتر در این زمینه فعال و بیش از گذشته درگیر تحصیل فرزندانشان کنیم."

شبکه‌های اجتماعی مجازی هم تأثیر بسیار زیادی در گسترش این حرکت داشته‌اند. فعالان اجتماعی میگویند شبکه‌های اجتماعی باعث شدند پدر و مادرها متوجه شوند در نگرانی از محتوای تحصیلی فرزندانشان تنها نیستند و همین به گروه‌های مختلف کمک کرد تا فعالیت‌های جمعی‌شان در سراسر ایالات‌متحده منسجم‌تر شوند.

از طرف دیگر، گروه‌هایی مانند انجمن کتابخانه‌های ایالات‌متحده متوجه شدند بعضی کتاب‌ها مانند کتاب‌هایی که در لیست گروه نه به چرخش به چپ قرارگرفته‌اند و بارها از آن‌ها شکایت شده است، در فضای مجازی در حال دست‌به‌دست شدن هستند.

کالدول- استون می‌گوید: "فضای مجازی پیام هر دو جبهه درگیر در این ماجرا که هدف خاص خود را دنبال می‌کنند، به سرعت و شدت منتشر می‌کند. هم‌زمان تنش‌های پراکنده‌ای که در اجتماع‌های محلی پیش می‌آید را هم منتشر می‌کند."

هسته مرکزی این کشمکش‌ها، به موضوعاتی چون نقش والدین، مدرسه‌ها و حق دانش آموزان در کلاس‌های درس ختم می‌شود. هم لوین- شلدون و هم جاستیس معتقدند بچه‌ها تا قبل از رسیدن به ۱۸ سالگی، کودک محسوب می‌شوند و والدین باید در مورد ایده‌ها و موضوعات درسی که فرزندانشان در معرض آن‌ها قرار می‌گیرند اختیار و قدرت بررسی داشته باشند. حتی اگر این حد از نظارت باب میل تمام والدین نباشد و همه نخواهند محتویات درسی در خانه و مدرسه را بررسی کنند.

طرفداران آزادی بیان معتقدند کتابخانه‌ها باید بتوانند نیازهای تمام گروه‌های دانش آموزان را برآورده کنند و نه‌فقط آن‌هایی که پدر و مادرهای پیگیری دارند. به نظر آن‌ها دانش آموزان هرچند بزرگسال نیستند اما حقوق و اختیاراتی دارند. جریان پیدا کردن گفتگو بین والدین، معلم‌ها و مسئولان کتابخانه مهم است اما اگر نوجوانی به دنبال اطلاعات در مورد موضوع موردعلاقه‌اش باشد، باید امکان دسترسی به آن اطلاعات برایش فراهم باشد.

جاناتان فریدمن، رئیس گروه آزادی بیان و تحصیل وابسته به انجمن پن ایالات‌متحده می‌گوید: "تصور رایج این است که نوجوانان همیشه به دنبال نامشروع‌ترین اطلاعات در تمام زمینه‌ها مربوط به زندگی‌شان هستند. من فکر نمی‌کنم این تصور صحیحی باشد. من فکر می‌کنم وقتی مردم به کتابخانه می‌روند، معمولاً از قبل ارتباطی بین خواننده و متن برقرارشده است."

سیاست خشم

درحالی‌که ابراز نظر و تلاش برای حذف بعضی کتاب‌ها از مدرسه‌ها تبدیل به تلاشی سراسر در کشور شده و رسانه‌های عمومی محافظه‌کار و لیبرال هم بسیار به این موضوع توجه می‌کنند، جو عمومی رو به عصبی شدن رفته است.

جلسه هیئت‌مدیره یک مدرسه در فلاگر کاونتی در فلوریدا در مورد حذف کتاب غیرداستانی "تمام پسرها آبی نیستند" به تظاهراتی توهین‌آمیز و تظاهرات دیگری در مخالف آن کشیده شد. درنهایت تصمیم هیئت‌مدیره مدرسه برای نگه‌داشتن این کتاب با دستور یک مسئول ایالتی لغو شد.

جلسه‌های مشابهی در نقاط دیگر ایالات‌متحده یا لغو شدند و یا به دلیل خطری که مسئولان را تهدید می‌کرد به تأخیر افتادند. ماه ژوئیه سال گذشته، در جلسه هیئت‌مدیره مدرسه‌ای در کارمل در ایالت ایندیانا، والدین به‌نوبت پاراگراف‌های خلاف اخلاق کتاب‌هایی که به نظر آن‌ها باید از لیست کتاب‌های مدرسه حذف می‌شد را می‌خواندند. در این جلسه مردی که ناگهان اسلحه گرم از جیبش به زمین افتاد دستگیر شد.

لوین تأکید می‌کند گروه آن‌ها چنین رفتارهایی از طرف والدین را تأیید نمی‌کند. آن‌ها سعی می‌کنند اعضا خود را آموزش دهند تا در جلسات هیئت‌مدیره مدرسه مؤدبانه و حرفه‌ای رفتار کنند. جاستیس هم موافق است. او اعضا گروهش را مبارزانی دل‌شاد می‌نامد اما اضافه می‌کند دلایل زیادی برای عصبانی بودن مادر و پدرها وجود دارد.

او می‌گوید: "بله، آن‌ها ناراحت‌اند. بچه‌هایشان چیزی در مدرسه یاد نمی‌گیرند. بچه‌ها را می‌فرستند مدرسه و آن‌ها به‌جای خواندن و نوشتن معلوم نیست درباره چه کسانی چیز یاد می‌گیرند."

تظاهراتی درباره تئوری انتقادی نژادی در مدرسه‌ای در ویرجینیا

خشم می‌تواند نقش پرقدرتی در سیاست ایفا کند. سیاستمداران محافظه‌کار و جمهوری خواهان به‌عنوان دو گروه قدرتمند سعی کرده‌اند تا حد ممکن از این پتانسیل استفاده کنند.

ماه نوامبر سال گذشته، گلن یانگ کین که عضو حزب جمهوری‌خواه است برای فرمانداری ویرجینیا انتخاب شد. تمرکز اصلی کارزار انتخاباتی او موضوع آموزش و حقوق والدین بود. دریکی از فیلم‌های تبلیغاتی‌اش برای تلویزیون، مادری را می‌بینیم که با تدریس کتاب دلبند تونی موریسون برای کلاس ادبیات انگلیسی پسرش در دبیرستان مخالف است.

درحالی‌که به انتخابات میان‌دوره این نوامبر نزدیک می‌شویم، و کاندیداها برای به دست آوردن مقام‌های مختلف در کنگره ایالات‌متحده و مقام‌های ایالتی وارد رقابت می‌شوند، شاهد هستیم که تعداد بیشتری از کاندیداهای دست راستی چنین شیوه‌ای را برای جلب رأی به کار می‌برند.

مت کراس، قانون‌گذار تگزاسی که فهرست ۸۵۰ عنوان کتاب برای حذف شدن را تهیه‌کرده هم برای مقام دادستان کل ایالتش کاندیدا شده است. اخیرا سنای ایالت ایندیانا قانونی را تصویب کرد که طبق آن مسئولان کتابخانه درصورتی‌که کتاب‌هایی که حاوی مطالبی نامناسب برای کودکان ارائه دهند به‌عنوان خلاف‌کار مورد پیگیری قضایی قرار خواهند گرفت. ارگان قانون‌گذار در اوکلاهاما هم در نظر دارد قانونی را بررسی کند که هر نوع کتاب با مضمون جنسیت و هویت نژادی را در تمام مدارس دولتی ممنوع خواهد کرد.

فریدمن هشدار می‌دهد تلاش برای حذف کتاب‌ها تأثیر مخربی بر کارکنان کتابخانه‌ها و مسئولان مدارس خواهد داشت چون آن‌ها را در موقعیت یک نوع سانسورچی مخملین قرار خواهد داد که باید قبل از آنکه کتابی باعث ایجاد تنش و اختلاف شود، آن را حذف کنند. این مسئله می‌تواند تأثیر منفی روی فعالیت نویسندگان و ناشران هم داشته باشد و آن‌ها هم از ترس این برخوردها از موضوعات بحث‌برانگیز دوری و یا خلاقیت خود را محدود کنند.

او می‌گوید: "اگر شما داستانی تعریف می‌کنید که به بعضی از این موضوعات حساسیت‌برانگیز فعلی نزدیک می‌شود، احتمالاً احتیاط خواهید کرد و فکر خواهید کرد آن را چطور بنویسید که ممنوع نشود و یا توجه رسانه‌های کشور را جلب نکند. یا اگر ناشر باشید شاید آن کتاب را چاپ نکنید و یا در نشست‌های عمومی درباره این کتاب صحبت نخواهید کرد."

اشلی هوپ پرز یکی ازاین‌دست نویسندگان است که به خاطر شرایط موجود احساس می‌کند تحت‌فشار است. او در آخرین شماره نشریه ماهانه تگزاس تعریف می‌کند چطور بعد از انتشار کتابش "بیرون تاریکی" مورد آزار قرار گرفت و در جلسه‌ای با هیئت‌مدیره مدرسه‌ای نزدیک آستین به خاطر محتوی غیراخلاقی کتابش موردانتقاد قرار گرفت.

او چنین تعریف می‌کند: "پیغام‌های تلفنی رکیک که به من فاسد... می‌گفتند دریافت می‌کردم و ایمیل‌هایی که در آن‌ها دشنام‌های مختلف ردیف شده بود و نوشته‌هایی در شبکه‌های مجازی که رسماً می‌گفتند من شیطان هستم و پیشنهاد می‌دادند بهتر است خودم را دار بزنم." و در ادامه می‌نویسد: "حمله‌ای که به کتابم شد بیشتر از آنکه درباره کتاب من باشد نشان می‌دهد ما در چه برهه فرهنگی در کشورمان به سر می‌بریم."

او اشاره می‌کند کتابش ۶ سال قبل و بدون هیچ نوع حواشی چاپ شد. ظاهراً بستر سیاسی از آن زمان تابه‌حال بسیار تغییر کرده است.

بیشتر بخوانید:

انتقاد قوه قضائیه از آلمان برای زندانی کردن زن ۹۳ ساله به دلیل انکار هولوکاست

جشن شصت‌سالگی شورای کتاب کودک

تماشاخانه

تبحر شگفت انگیز روباه قرمز در طبیعتی سخت / جدال بر سر یک ماهی (فیلم)

بحران آب در شمال شرقی سوریه: اتهامات سنگین علیه ترکیه / بی‌برقی و بی‌آبی برای یک میلیون سوری (فیلم)

فیلم های دیگر