روزه علاوه بر آثار معنوي فراوان و تزكيه روحي مي‌تواند باعث بركات فراوان از نظر جسمي و فيزيولوژيك باشد. متخصصان علوم پزشكي نيز از جنبه‌هاي مختلف به آثار مفيد روزه‌داري اسلامي پرداخته‌اند. همانطور كه در فرمايشات معصومين نيز به كرات اشاره شده است روزه باعث ارتقاي سلامتي خواهد بود.

اما آنچه مهم است براي بهره‌مندي از آثار مفيد روزه‌داري از آنجا كه در ايام ماه مبارك رمضان از نظر فيزيولوژيك تغييراتي ايجاد مي‌شود بايستي تغييراتي متناظر در شيوه طبيعي زندگي ايجاد كرد تا ان‌شاء‌الله بهره‌مندي بيشتري عايد شود.

يكي از نكاتي كه در تغذيه سالم وبراي تنظيم متابوليسم طبيعي توصيه مي‌شود، داشتن يك نظم غذايي و وعده‌هاي غذايي مكرر در روز مي‌باشد. در ايام روزه داري كه افراد طي روز از خوردن امساك مي‌نمايند بايد در ساعات باقيمانده همين نظم را به نحوي ايجاد كنند.

در هنگام افطار:

1- در مقايسه افطار با وعده‌هاي معمول غذايي، افطار را مي‌توان متناظر با صبحانه در نظر گرفت. لذا مواد غذايي مشابه صبحانه هنگام افطار توصيه مي‌شود. شايان ذكر است 15 تا 20 درصد انرژي دريافتي طي روز را بايد هنگام افطار مصرف كرد.

2- پس از اذان مغرب بدون تاخير طولاني روزه را باز نموده و ترجيحا از مواد غذايي مايع و سبك به همراه تركيبي از غلات ترجيحا نان از نوع سبوس‌دار (به طور مثال: نان سنگك) در زمان افطار استفاده شود. توصيه مي‌شود از مايعات گرم مانند آبجوش يا چاي كم‌رنگ به‌جاي آب سرد براي شروع افطار استفاده شود.

3- داشتن مواد غذايي حاوي فيبر و قندهاي پيچيده از قبيل سبزيجات و نيز انواع ميوه به جاي استفاده از تركيبات حاوي قندهاي ساده و چربي فراوان (از قبيل حلوا آن هم به ميزان زياد) توصيه مي‌شود.

4- استفاده فراوان از آب و نيز انواع شربت‌ها به بهانه كنترل تشنگي نه تنها باعث كنترل تشنگي نخواهد شد، بلكه به‌علت استفاده از حجم بالايي از مايعات و گنجاندن آن در معده‌اي كه ساعت‌ها خالي بوده است، مي‌تواند با عث التهاب معده و دستگاه گوارش شود، لذا پس از چند روز اين افراد دچار درد در ناحيه فوقاني شكم شده و گاه باعث مي‌شود كه از ترس ناراحتي شديدتر نتوانند به روزه‌داري ادامه دهند. در مورد مصرف فراوان شربت‌ها نيز با توجه به افزايش قند ناگهاني دريافتي و ترشح شديد هورمون انسولين براي تنظيم قند خون، در فاصله زماني كمي فرد دچار گرسنگي و ضعف شده و مجددا براي رفع آن به استفاده از مواد غذايي شيرين پرداخته و اين سيكل تكرار مي‌شود.

سرعت غذا خوردن را نيز در هنگام افطار بايستي كنترل كرد. پيشنهاد مي‌شود 15 تا 20 دقيقه را براي افطار بايد اختصاص داد تا هم دستگاه گوارش بتواند خود را براي شروع مجدد هضم و جذب آماده نمايد و هم طي اين مدت تنظيم احساس سيري توسط مغز صورت پذيرد.

دكتر حميدرضا فرشچي
متخصص تغذيه باليني و متابوليسم