یک هشدار جدید: هنوز 35 درصد شهروندان واکسن نزده اند، اما مراجعات به مراکز واکسیناسیون به شدت کم شده

انتظار معقول از برابری حجم بالای واردات و رفع نگرانی‌ها بابت موجودی ناکافی واکسن این است که حالا موج روانی از واکسن نزده‌ها، عازم بیش از 500 مرکز خودرویی و شبانه روزی باشند.

اعتماد نوشت: مرور آمارهای وزارت بهداشت، نشان می‌دهد که ظرف هفته‌های گذشته، مراجعات برای تزریق نوبت اول واکسن کووید 19 در کشور کاهش یافته است. کاهش مراجعات برای دریافت دوز اول واکسن کووید 19 در کشور در حالی است که هنوز بیش از 35 درصد جمعیت کشور، دوز اول واکسن را نزده‌اند.

طبق آماری که دیروز وزارت بهداشت منتشر کرد، در فاصله 22 بهمن 1399 تا 24 آبان 1400، در مجموع، 99 میلیون و 42 هزار دوز (99042000) واکسن کووید 19 در کشور تزریق شده و مجموع دریافت‌کنندگان نوبت اول واکسن در کشور، 55 میلیون و 860 هزار و 65 نفر (55860065) و مجموع دریافت‌کنندگان نوبت دوم، 42 میلیون و 619 هزار و 788 نفر (42619788) است و 562 هزار و 756 نفر هم، سومین دوز واکسن را تزریق کرده‌اند در حالی که به دنبال واردات 147 میلیون و 172 هزار و 708 دوز واکسن کووید 19 طی 9 ماه گذشته (با احتساب ترخیص سه محموله 500 هزار دوزی واکسن وارداتی در شبانه‌روزی که پشت سر گذاشتیم) حالا حدود 48 میلیون دوز واکسن مازاد در انبارها ذخیره شده و البته طبق اعلام وزیر بهداشت، قرار است که واردات واکسن هم، تا سقف 180 میلیون دوز ادامه یابد.

سوال این است که با وجود جمعیت 35 درصدی مخالف تزریق واکسن که ظاهرا با فعالیت‌های خودجوش و تبلیغ و توجیه در شبکه‌های اجتماعی، در حال جذب هواداران بیشتر هم هستند، تکلیف این حجم بالا از واکسن‌های انبار شده و حجم‌های بالاتری در روزهای آینده که همگی هم از همان برداشت یک میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی و با اطلاع کامل تمام مسوولان کشور خریداری شده، چه خواهد شد؟

تحدید و مشوق و تهدید؛ همه بی‌فایده است

بررسی‌های «اعتماد» از آمار واکسیناسیون طی هفته اخیر و دو هفته پیش از آن و مقایسه با بازه زمانی اسفند 1399 تا تیر ماه سال جاری، نشان می‌دهد که میانگین تزریق روزانه واکسن کووید 19 طی هفته‌های اخیر، با در نظر گرفتن تفاوت بسیار معنادار حجم واکسن‌های وارداتی و موجود و قابل انتخاب، فاصله زیادی با آمار تزریق در 4 ماه ابتدای سال جاری ندارد.

در ماه پایانی فعالیت دولت دوازدهم، «اعتماد» در یک بررسی مقایسه‌ای از وضعیت واردات واکسن با حجم واکسیناسیون روزانه، به این نتیجه رسید که به دنبال واردات ۹ میلیون و ۸۴۷ هزار و ۸۰۰ دوز واکسن کووید 19 در فاصله 15 بهمن 1399 تا 20 تیر ماه 1400 و طی 152 روز بعد از آغاز واکسیناسیون (22 بهمن 1399) به‌طور میانگین، روزانه ۴۴ هزار و ۲۰۰ دوز واکسن کووید ۱۹ تزریق شده است.

بنا به اعلام معاون فنی گمرک ایران، تا پایان روز 24 آبان 1400، در مجموع 147 میلیون و 172 هزار و 708 دوز واکسن کووید 19 در گمرک بین‌المللی امام خمینی ترخیص و به وزارت بهداشت تحویل داده شده که بررسی‌های «اعتماد» از آمار تفکیکی هم نشان داد که حدود 87 درصد واکسن‌های وارداتی (بیش از 128 میلیون دوز) از هفته پایانی مرداد (آغاز فعالیت دولت سیزدهم) تا هفته پایانی آبان و طی 3 ماه گذشته به کشور رسیده است.

اما پیام آمارها، خلاف این انتظار است؛ طبق بررسی‌های «اعتماد»، طی هفته منتهی به 24 آبان سال جاری (18 تا 24 آبان) در مجموع 729 هزار و 600 دوز (729600 دوز) واکسن نوبت اول کووید 19 تزریق شده و در حالی که تزریق نوبت اول را باید به منزله ورود فرد به چرخه واکسیناسیون محسوب کرد، میانگین تزریق واکسن در این بازه 7 روزه، 104 هزار و 228 دوز (104228 دوز) است که با در نظر گرفتن حجم واردات واکسن طی 4 ماه گذشته، این رقم چندان امیدوارکننده نیست و با احتساب واردات چند میلیون دوز واکسن در سه ماه اخیر، میزان مراجعات جدید برای تزریق واکسن، تناسبی با این حجم واردات ندارد.

نتایج بررسی‌های «اعتماد» نشان می‌دهد که طی روزهای 18 ،22،21،19، و23آبان، به ترتیب روزانه 276626 دوز، 79183 دوز، 26791 دوز، 65 هزار دوز، 155 هزار دوز و در نهایت، روز 24 آبان، 127 هزار دوز واکسن برای نوبت اولی‌ها تزریق شده که تایید دیگری بر کاهش استقبال عمومی از واکسینه شدن است.

در هفته‌های پیش از این هم میزان مراجعات چندان قابل توجه نبوده چنانکه در بازه 13 روزه 5 تا 17 آبان سال جاری، در مجموع 3 میلیون و 673 هزار و 237 دوز واکسن کووید 19 برای نوبت اولی‌ها تزریق شده که میانگین تزریق روزانه در این 13 روز، 282 هزار و 556 دوز بوده و بنابراین، آمار واکسیناسیون نوبت اولی‌ها در هفته اخیر، باز هم نسبت به 13 روز پیش از آن، کاهش قابل توجهی دارد.

اینکه چرا نظام سلامت در تشویق و جذب شهروندان به مصون شدن در مقابل پیچیده‌ترین ویروس قرن موفق نبوده و اگر استقبال از واکسینه شدن را، پاسخ به درخواست دولت‌ها درباره مشارکت اجتماعی تلقی کنیم، حتی تغییر دولت و تغییرات متفاوت در صورت و مخرج معادله قدرت، تاثیر دراز مدتی در تغییر نگرش شهروندان نداشت، می‌تواند ناشی از همان دلیلی باشد که بارها توسط جامعه‌شناسان و متخصصان علوم اجتماعی هشدار داده شد؛ کاهش سرمایه اجتماعی.

اگر آن درصد اندک همیشه مشکوک به کارایی علم را از این جمعیت 35 درصدی واکسن‌گریز، خط بزنیم، خیل عظیمی باقی خواهند ماند که اگر سر به پستوهای زندگی‌شان بکشیم، می‌توانیم واژه «اسف‌بار» را با مشاهده هر تصویر از آن‌گونه‌ای که سپری می‌کنند، تعریف و تفسیر کنیم.