وضعیت ۶ کشور خاورمیانه در حوزه مهاجر فرست و پناهنده فرست

به طور میانگین از کشور سوریه سالیانه نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر و از افغانستان حدود ۸۳ هزار نفر، از عراق حدود ۶۸ هزار نفر، از پاکستان ۳۰ هزار نفر و از ایران ۲۴ هزار نفر و از کشور یمن با شرایط خاص خود حدود ۵ هزار نفر خارج می‌شوند.

مدیر رصدخانه مهاجرت ایران گفت: در ۱۵ سال گذشته، کشورهای منطقه خاورمیانه به ویژه در میان کشورهای خاورمیانه ۶ کشور "سوریه"، "افغانستان"، "عراق"، "پاکستان"، "ایران" و "یمن" جز کشورهای مهاجر فرست بودند که از جمله دلایل این امر وضعیت شاخص‌های رفاهی، سیاسی و اجتماعی و غیره بوده است.

به گزارش ایسنا دکتر بهران صلواتی در مجموعه نشست‌های علم، فرهنگ و ارتباطات در خدمت مهاجران افغانستان که با رویکرد "علم در خدمت مهاجران افغانستان" به صورت آنلاین برگزار شد، به سیاستگذاری مهاجرت نخبگان اشاره کرد و افزود: رصدخانه مهاجرت ایران در پی نیازهای چند جانبه سیاستگذاران، سیاست پژوهان و محققان حوزه مهاجرت ایران به داده‌ها و اطلاعات دقیق، تحلیل‌های واقعی و برنامه‌های پیشنهادات سیاستی متکی بر شواهد و با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری فعالیت خود را از سال ۹۷ آغاز کرد.

وی تمرکز مطالعاتی این رصدخانه را در حوزه‌های مختلف مهاجرت از جمله مطالعات تطبیقی برنامه‌ها و سیاست‌های کشورهای منتخب در حوزه چرخش نخبگان و مهاجرت نیروی کار ماهر و تحصیلکرده، جابجایی و مهاجرت دانشجویان، عوامل موثر بر مهاجرت و بازگشت ایرانیان مهاجر به ویژه دانش آموختگان دانشگاهی، کارآفرینان مهاجر در کشورهای مهاجر پذیر عنوان کرد.

صلواتی با اشاره به انتشار گزارشی با عنوان "کوچ بزرگ"، به وضعیت کلی پناهجو فرستی از مبدا ۶ کشور "سوریه"، "افغانستان"، "عراق"، "پاکستان"، "ایران" و "یمن" در بازه زمانی ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۰ اشاره و اظهار کرد: در ۱۵ سال گذشته، در کشورهای منطقه خاورمیانه به ویژه این ۶ کشور که جزو کشورهای مهاجر فرست یا پناهجو تلقی می‌شوند، در مجموع ۴.۶ میلیون نفر پناهجوی ثبت اولی بوده است.

وی با بیان اینکه در مجموع این ۶ کشور سالیانه ۳۰۶ هزار نفر در ۱۵ سال گذشته از این منطقه خارج شدند، اظهار کرد: به طور میانگین از کشور سوریه سالیانه نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر و از افغانستان حدود ۸۳ هزار نفر، از عراق حدود ۶۸ هزار نفر، از پاکستان ۳۰ هزار نفر و از ایران ۲۴ هزار نفر و از کشور یمن با شرایط خاص خود حدود ۵ هزار نفر خارج می‌شوند.

مدیر رصدخانه مهاجرت ایران ادامه داد: در سال ۲۰۱۵ به محض باز شدن پنجره پناهجو فرستی سوریه، روند پناهجو فرستی با سرعت و شیبی با لیدری سوریه آغاز شد و جالب است که کشورهای عراق، ایران، پاکستان به شدت چسبنده به هم شروع به پناهجو فرستی کردند. اولین پیام این امر آن است که به محض باز شدن پنجره پناهجو فرستی در سال ۲۰۲۱ برای افغانستان، همراهانی از سایر کشورهای دیگر خواهند داشت از به کشورهایی که در این زمینه اقدام به کشیدن دیوار کرده‌اند باید گفته شود که رفتار پناهجو فرستی و مهاجر فرستی کشورهای خاورمیانه با سایر مناطق متفاوت است.

وی با بیان اینکه حداقل ۲۶ میلیون مهاجر از این ۶ کشور در دنیا وجوددارد، یادآور شد: از این تعداد حدود ۲ میلیون نفر ایرانی و ۶ میلیون نفر افغانستان ۶ هستند ضمن آنکه ۱۰ میلیون نفر از این تعداد پناهنده هستند. در زمینه آمارهای دانشجوفرستی نیز ایران به نسبت ۵ کشور دیگر علی رغم دارا بودن ظرفیت‌های علم و فناوری بالاتر است.

صلواتی با بیان اینکه در این ۶ کشور ۴۴۰ میلیون نفر جمعیت زندگی می‌کنند که ۲۶ میلیون نفر از آنها و نزدیک به ۶ درصد آنها مهاجر هستند، گفت: این آمار این موضوع را روشن می‌کند که سیاستگذاری برای موضوع مهاجر و بازگشت مهاجران این ۶ کشور، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد.

وی با اشاره به دلایل وجود ۲۶ میلیون مهاجر، در این ۶ کشور، یکی از توجیه‌‎های آن را وضعیت شاخص رفاهی "لگاتوم" شامل "ایمنی و امنیت"، "آزادی فردی"، "حکمرانی"، "سرمایه اجتماعی"، "محیط سرمایه گذاری"، "شرایط کارآفرینی"، "کیفیت اقتصادی"، "بهداشت"، "آموزش" و "محیط طبیعی" دانست و گفت: وضعیت عمومی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی این کشورها خوب نیست، به گونه‌ای که در منطقه خاورمیانه و به ویژه این ۶ کشور پدیده‌ای تحت عنوان "اکوسیستم خروج" شکل گرفته است و اگر بخواهیم درباره افغانستان صحبت کنیم، باید گفته شود که این کشور تنها ناظر بر مرزهای جغرافیایی آن نیست، بلکه شامل ایران، عراق، پاکستان، یمن و سوریه نیز می‌شوند.

مدیر رصدخانه مهاجرت ایران خاطر نشان کرد: بر اساس بررسی شاخص لگانوم تنها وضع ایران به ویژه در شاخص بهداشت و درمان به نسبت این ۵ کشور خوب است.