انتقاد در تنگنا

عصر ایران؛ سجادبهزادی- ابراهیم رئیسی رئیس جمهور منتخب در اولین مصاحبه تلویزیونی بعد از پیروزی در انتخابات، خطاب به رسانه‌ها گفته بود که "نقد" را می‌پذیرد، اما نقد باید "منصفانه" باشد. او همچنین در مصاحبه دیگری نیز که کمی بعد از صدا و سیما منتشر شد مجدد بر انصاف در انتقاد کردن تاکید و بیان داشت" یک قاضی رای می‌دهد و یک کارمند کار می‌کند و خبرنگار و عزیزی که در فضای دیجیتال کار می‌کند و قلم می‌زند باید با انصاف قلم بزند."

شیوه برخورد رئیس جمهور منتخب با منتقدان، یکی از جدی ترین مسائلی است که ذاتا اهمیت زیادی دارد.او سال های طولانی دستگاهی را نمایندگی می کرده است که بیشتر آمر بوده است و کمتر مورد نقد منتقدین قرار داشته است.

پرسش اساسی اینست؛ آیا رئیسی در نهایت با این استدلال که نقدهای منتقدین "منصفانه" نیست، انتقاد را در دولت خود به تنگنا خواهد برد؟

امانوئل کانت عبارت عميق و دقیقی دارد كه می گوید " عصر ما به درجه‌ای چشمگیر عصر نقد است و تمامی امور باید خود را تسلیم آن کنند. حکومت از طریق عظمت و اقتدارش، ممکن است بکوشند خود را از محک نقد برهاند. اما در این صورت، دیدگان مظنون همگان را به سوی خود جلب خواهند کرد؛ و لذا نمی‌توانند مدعی آن احترام صادقانه‌ای شوند که عقل آن را تنها به آنچه از پس آزمون وارسی آزاد و بی‌قید برمی‌‌‌آید ارزانی دارد."

به راستی خطوط قرمز نقد ونقادي در جامعه ما تا چقدر است ومنتقد در كدام چارچوب مي تواند نقد خود را به قول رئیس جمهور منتخب،منصفاته ابراز كند؟

فضای انتقاد در جامعه ایران همیشه با ناهمواریها و هزینه های مضاعف برای انتقادکننده روبرو بوده است. اگر حاكميت امروز در ايران به دليل يكدست بودن ساخت قدرت؛ بخواهد به اين بهانه كه انتقادات "منصفانه" نيست، حد ومرز جديدي را براي آن تعريف كند بسيار خطرناك است و در سال های آينده بيشتر از آنكه صداي منتقد شنيده وتحمل شود، فقط صدای ستایش گران، مجیز گویان و مداحان در آن به گوش مي رسد.

كسي موافق فحاشي وپرده دري و دروغ گفتن در انتقاد نيست؛ اما اينكه هر نقدی اگر مخالف ميل ما باشد آن را نامنصفانه بخوانيم، خطري است كه جامعه را تهديد و دايره انتقاد را تنگ تر مي كند.

به همان ميزان كه دروغ در انتقاد گويي امری ناپسند است بايد پذيرفت كه ستايش و مداحي نيز در انتقاد نوشتن جایگاهی ندارد و از اساس غيرحرفه اي است.

منتقد آمده است تا پرده "دگماتيسم" را بدرد و با استدلال خود نوري بر تاريكي بتاباند.ما نمي توانيم به بهانه نقد غيرمنصفانه، انتقاد را به تنگنا ببريم و بعد شعار استقبال از انتقاد را هم سر دهيم.

منتقد مي خواهد به تكثر آراء دامن بزند و طرحي نو دراندازد و ما نمي توانيم چون قدري آن خط مستقيم كلام قدرت دچار چالش مي شود منتقد را به تنگنا ببريم و با توصيه هاي اخلاقي رايج او را متهم به بي انصافي هم كنيم.در جریان چنین فرایندی كه تضارب و تكثر آراء پيش مي آيد بايد آستانه تحمل ومعرفت خود را بالا ببريم وگمان نكنيم آنچه خود مي دانيم حجت تمام است ومنتقد بهره ای از فهم، استدلال، ادراک وانصاف ندارد.

فضاي انتقاد در جامعه به همگان می آموزد که سخن در حد و اندازه خویش بگویند و عملكرد خود را دقيق به افكار عمومي ارائه دهند. منتقد گفته هاي مسئولان را به ترازوي نقد مي برد و هر چقدر اين فضا بازتر باشد، هر مسئولی به خود جرات نمي دهد گفتار بي عمل داشته باشد و نگران وعده هاي فرداي خود نيز نباشد.

منتقد را آزاد بگذاريد تا استدلال ها قوي تر گردد و هر فردی در جایگاه خود بداند اگر بدون تعقل وبرنامه سخني به ميان آورد رسواي عالم مي شود.

در جوامع بسته وادي نقد، وادي دل ربايي نيست وناقدان هميشه در معرض آسيب هستند وصاحبان قدرت، منتقدان را موجب رنجش و ناراحتي خود مي دانند وبه تخريب وتهديد ناقدان مي پردازند.فضاي رسانه اي را تنگ تر مي كنند و فيلترینگ تشديد شده را تنها راه مقابله با آزادي اطلاعات درجامعه مي دانند.امروز مجلس انقلابی در خطائی مذموم شده به دنبال فیلترینگ بیشتر شبکه های رسانه ای است.

در دنیای امروز اين خطا راه به جايي نخواهد برد و بهتر است همه ما آن سخن کانت را همواره مدنظر قرار دهیم و بپذیریم که " عصر ما به درجه‌ای چشمگیر عصر نقد است و تمامی امور باید خود را تسلیم آن کنند."

بیشتر بخوانید:

رئیسی با مشارکت ۴۸.۸ درصدی، رئیس جمهور شد

رئیس جمهور رئیسی:1404-1400

رئیسی برنده انتخابات شد

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / بلک فرایدی یا جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی از دوره صفوی در اروپا ؛ هیجان مدیر گالری کریستی هنگام تعریف کردن را ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر