باز هم فرهادی و رسول اف؟ بحث داغ جامعه هنری و رسانه ای این روزها

عصر ایران ؛ نهال موسوی - واقعا خسته‌کننده و بی‌مزه شده است، از چند روز قبل که «قهرمان» فیلم تازۀ اصغر فرهادی در جشنوارۀ کن برای اولین بار به نمایش درآمد تا به امروز بسیاری اتفاقات وحواشی رقم خورده که واقعا در نوع خود از حیث ایجاد فضای دو قطبی نسبت به یک هنرمند و حضور او در معتبرترین جشنوارۀ سینمایی دنیا حیرت‌انگیز است!

  در نشست مطبوعاتی فیلم از کارگردان پرآوازۀ ایرانی پرسیده شد: «نظرتان درباره حضور امیر جدیدی (بازیگر نقش اصلی فیلم قهرمان) در فیلمی چون «روز صفر» که سرمایۀ آن را وزارت اطلاعات تامین کرده چیست یا دربارۀ محسن تنابنده که با سازمان اوج همکاری داشته است؟»

  فرهادی درپاسخ گفت: «من در واقع بازیگر رو بازیگر می‌بینم [...] وقتی که می‌خوام فیلم بسازم میگم در دنیا این آدم بهترینه (برای ایفای نقش در فیلم) ، نه پاسپورتش رو نگاه می‌کنم، نه اینکه چگونه به زندگی نگاه می‌کنه، یا چه کارهایی کرده (در چه فیلم‌هایی بوده)، این فرصت رو میدم، این آزادی رو میدم که هر کس بیرون از همکاری با من زندگی خودش رو داشته باشه و ممکنه متفاوت با من فکر کنه، یعنی ما خودمون که مقابل این تندروی‌ها داریم حرکت می‌کنیم، خودمون باید مراقب باشیم ما هم تندرو نشویم، بگیم که حق نداری این کار رو بکنی، خط کشی‌هایی که راجع بهش حرف می زنیم و باهاش مخالفیم، خودمون این کار رو انجام ندیم».

  بعد از این مصاحبه محمد رسول اف (فیلم‌ساز) در توئیتی نوشت:

  «اگر هویت شغلی ‌ما حساسیت‌های ضروری انسانی‌مان‌‌ را از میان ببرد، تبدیل به شیء می‌شویم. "بازیگر، بازیگر است"، ترویج و عادی‌سازی شیء شدگی ‌است. اصغر فرهادی عزیز! با‌‌ استدلال شما آیشمن هم فقط یک سرباز بود که می‌کوشید وظیفه‌اش را به خوبی انجام ‌دهد!»

  بعد از این توئیت، فضا با شدت افزون‌تری دو قطبی‌تر شد و اکثریت اظهارنظرها در دو دسته قرار می‌گرفت: برخی می‌نوشتند و می‌گفتند «درود بر شرفت ...» و گروهی دیگر هم «مرگ بر ...». فضایی که به جای تعقل تنها از احساسات ناشی می‌شود و به طُرفه العینی می‌خواهد تکلیف طرف مقابل را مشخص کند. تفاوتی هم ندارد فرهادی باشد یا رسول‌اف یا هر کس دیگر!

  البته بسیاری بر رسول‌اف درود فرستادند و او را با صفت‌هایی چون با غیرت، شجاع، غیور و مانند اینها ستودند ولی گروهی دیگر ذیل همان توئیت مباحثی مطرح کردند که رسول‌اف هم باید برای آنها پاسخ‌گو باشد.از جمله اینها:

  «اگه شما محمد رسول‌اف عزیز با حرف اصغر فرهادی واقعاً مخالفی، پس چرا تو فیلم «لرد» از نسیم ادبی استفاده کردی که بازیگر فیلم «معمای شاه» بود؟» / «محمد رسول‌اف که به استفاده اصغر فرهادی از بازیگران آثار اوج و وزارت اطلاعات معترض است، خودش در «شیطان وجود ندارد» از چند بازیگر سازمان صداوسیما بهره برده. بعضی از هنرپیشه‌های این فیلم در سریالی محصول ستاد کل نیروهای مسلح هم بازی کرده‌اند. برای شما حلال بود، برای فرهادی شد گناه؟» / «همچین مغلطه‌ای از شما بعید بود جناب رسول‌اف. مقایسه مقام یک هنرمند و افسر یک رژیم ایدئولوژیک، مقایسۀ قابل قبولی نیست. حق هنرمنده که تصمیم بگیره سیاسی عمل بکنه یا نه. اجباری نیست‌ و نمی‌شه هم با معیارهای سیاسی‌مون، هنر یک هنرمند رو نقد بکنیم.» / «راجع به صدابردار و منشی صحنه و عوامل دیگه هم، همین نظر رو دارید؟» / «پس‌مهناز افشارو تو اینستا آنفالو کن ...» / «جناب رسول‌اف! پس بفرمایین کنار تست بازیگری، یه تست عقیدتی و یه استشهاد محلی هم بگیرین. یه وقت بازیگر منحرف به تورتون نخوره!»

  البته رسول‌اف در مصاحبه با بی بی سی و در جلسه‌ای که در کلاب هاوس بود تلویحا اشاره کرد که شاید من هم اشتباه کردم در نوع بیان مطلب و چینش کلمات!

  ابراهیم گلستان اما بعد از جایزه بزرگ فیلم «قهرمان» فرهادی در جشنوارۀ کن متن جالب توجهی برای اصغر فرهادی نوشت که از روز گذشته در رسانه‌ها بازنشر می‌شود. هر که شناختی از ابراهیم گلستان داشته باشد، می‌داند جایگاه او در ادبیات داستانی و سینمای ایران غیر قابل انکار است و در طول یک عمر زندگی که تا کنون داشته (99 سال)، نشان داده در بیان نظرات خود تا چه حد صریح و حتی تندگو ست و اهل نان قرض دادن به هیچ کسی نیست.

  نوشتۀ او مناسب ترین پایان است بر این مطلب چرا که حق مطلب را به خوبی ادا کرده است:

  «‌من از آقای فرهادی تنها یک فیلم دیده‌ام که همان برایم این کفایت را آورد که او تواناست. نه به ‌زور و شلوغ بلکه قریحه و دقت در به‌کار بردن آن قریحه.

  امیدوارم که برایش دشوار نباشد نگهداری آن قریحه و با پشتکار آن را وسعت و قوت‌های تازه و درخور دهد. من امیدوار به آینده درخشان‌تر او هستم و آمادۀ دریافت خبرهای فراوان‌تر از پیشرفت‌های او، که یکی از شرط‌های اساسی آن توفیق‌های مکرر است در همان محیط زندگی و کار خودش که هم در گذشته و هم در حال وضع انسانی نیرومندی دارد که حاجت به دقت دید و احتیاط دور از واهمه و همچنین اعتنای مناسب و درخور داشتن نسبت به مهمل‌گوهای گوناگون.

  من امید فراوان دارم به ادامۀ توفیق و پشتکار او و بی‌اعتنایی به تقلب‌ها و فریب‌هایی که سر راه او خواهند آورد و خواهند گذاشت که همواره باید به هر ترتیبی که بشناسد از خود دور کند.

  صاحبان این تقلب‌ها نه کم‌اند و نه بی‌کوشش. امیدوارم که او یا آنها را نبیند یا درست ببیند و درست علاج کند نکبت حضور و وجود آنها را.»

بیشتر بخوانید:

فحش‌درمانیِ اپوزیسیون در توئیتر فارسی

آیا فرهادی باید همان باشد که ما دلمان می‌خواهد؟

«قهرمان» اصغر فرهادی جایزه بزرگ کن را گرفت

مصائب اصغر فرهادی بودن! و رویارویی با اتفاقات عجیب و غریب این روزها؟!

پیش‌بینی اسکاری برای اصغر فرهادی و امیر جدیدی

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / بلک فرایدی یا جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی از دوره صفوی در اروپا ؛ هیجان مدیر گالری کریستی هنگام تعریف کردن را ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر