چین اگر چه در ظاهر، رقیبی سخت برای ایالات متحده است اما تا زمانی که رونق اقتصادی این کشور موتور محرک طبقه متوسط جامعه برای آزادی‌های سیاسی نباشد، نمی‌تواند به یک کشور دمکراتیک تبدیل شود که توسعه آن پایدار باشد.

عصر ایران؛ سجاد بهزادی- رئیس جمهور چین به مناسبت یکصدمین سالگرد تاسیس حزب حاكم کمونیست، سخنرانی تندی ایراد کرد و گفت "حکومت چین منكوب نمي شود و اجازه نمی‌دهد کسی به آن درس اخلاق بدهد"، بنظر مي رسد اشاره رئيس جمهور به برخي انتقادات جهاني در مورد نقض حقوق بشر در چین و سرکوب طرفداران دموکراسی بوده است.

چینی ها در سال های گذشته بر واژه "دمکراسی" حساسیت ویژه ای پیدا کرده اند. بر این اساس وزیر خارجه چین هم زیر فشار گروه هایی در غرب و آمریکا که این کشور را به نقض دمکراسی متهم می کنند گفته بود "دموکراسی، کوکاکولا و نوشیدنی تولید شده توسط آمریکا نیست که مزه آن در سرا سر جهان یکسان باشد."

به راستي توسعه چين مغرور اين روزهاي جهان، تا كجا ادامه خواهد داشت وآيا اين قدرت جهاني مي تواند توسعه خود را منهاي تعريف جهانشمول اخلاق ودمكراسي، پايدار نگه دارد و آيا اين سخن وزير خارجه دولت روحاني درست است كه دستاوردهاي چشم گير حزب كمونيست اين كشور "جلوه سعادتمندي" جامعه چين شده است؟

قبل از هر چيزي ما مي دانيم جمهوری خلق چین توسعه شگفت انگيزي را در سال هاي اخير تجربه كرده است. بزرگترین ارتش دنیا را دارد و به ركورد جمعیت يك ونيم میلیاردي نزديك مي شود. سومین و یا چهارمین کشور وسیع جهان است وبيش از ۵۰۰ كلاهك هسته اي وبمب هيدروژني دارد.

پرسش اول اينكه؛ آيا همه اين قدرت ها وابزارها مي تواند ضامن توسعه پايدار براي يك كشور باشد؟

البته طرفداران ايدئولوژي و مدل توسعه چيني، خود نيز بر همين باور هستند كه هيچ كدام از اين ابزارها نمي تواند اين كشور را براي هميشه در قدرت نگه دارد. طرفداران مدل چيني توسعه، قدرت چین را در جای دیگری نهفته مي بينند وآن هم توان تولید چین و نفوذ اقتصاد اين كشور در جهان است. ولي نكته اصلي همين جاست.

پرسش دوم اينكه؛ آيا يك اقتصاد فربه واقتدارگرا مي تواند ضامن توسعه پايدار يك كشور باشد؟

جامعه شناسان زيادي نیز بر اين باور هستند که اگر يك اقتصاد شكوفا بتواند پهنه طبقه متوسط جامعه خود را گسترده كند واين طبقه به واسطه شكوفايي اقتصادي، اصلاحات مدني، دمکراسی وفضاي باز سياسي را رقم بزنند توسعه آن كشور پايدار خواهد ماند. مسئله اي كه كشور چين به شدت از آن بيزار است. براي همين است كه عده اي افزايش رفاه چيني را به معني فربگي وظهور طبقه متوسط جديد در اين كشور نمي دانند. طبقه متوسطي كه در طول زمان زمینه‌ساز اصلاحات تدریجی ودمکراسی حقیقی در كشور چين باشد.

حتي اگر گفته شود توان رفاهی مردم چین طی سه دهه اخیر چند برابر شده و باعث رضایت ۷۵٪ شهروندانش بوده است باز هم این فربگی در تحقق دمکراسی معنادار نیست زیرا که طبقه متوسط و به تعبیری خرده بورژواي، نقش تعیین کننده ای در رویدادهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور ندارند.

توسعه بدون دمکراسی یک توسعه ناقص است. این حرف وزیر خارجه چین که "دموکراسی، کوکاکولا و نوشیدنی تولید شده توسط آمریکا نیست که مزه آن در سراسر جهان یکسان باشد " حرف ناصوابی نیست اما تعریف دمکراسی نیز بسیار روشن است وچین نمی تواند به این بهانه که مسیر متفاوتی را برای توسعه خود انتخاب کرده است از مولفه های دمکراسی شانه خالی کند.

چین هرچقدر به شاخصه های رفاه وعدالت اقتصادی نزدیک باشد، مادامی که حکومت مرکزی واقتدارگرای آن، درد آزادی ودمکراسی را نداشته باشد نمی تواند از توسعه پایدار سخن بگوید.

تازمانی که چين متاثر از روند جهاني شدن قرار نگرفته است و اين روند نتواند حزب كمونيست حاكم را اصلاح كند، ارزش های این کشور جهانشمول نیست و حتی این نوع حکومت مانع از تکامل نظم جهانی نیز می شود.

امروز اژدها بیدارتر وبی مهارتر از همیشه است و توسعه آن نه تنها با روند جهانی شدن کوک نیست بلکه می خواهد ارزش های خود را بر جهان دیکته کند. آنها حالا حرف مشهور و نامفهوم مارگارت تاچر، نخست وزیر سابق بریتانیا را تکرار می کنند که اعتقاد داشت "چیزی به اسم جامعه وجود ندارد." حزب کمونیست هم به صورت کلی مدنیت و جامعه مدنی را انکار می کند و آن را دام پهن شده غرب می داند.

مدل چینی توسعه در یکصدمین سالگرد تاسیس حزب حاكم کمونیست، غیر مدنی تر از همیشه است. آنها در فرهنگ اقتدارخواهانه خود، لایه ها وطبقات مختلف جامعه را نمی بینند و تنها اقتدار حزب حاکم را تبلیغ می کنند.

شی جین پینگ آمده است تا برای همیشه بماند و در امر توسعه وحکومت داری به حرف ماکیاولی هم بسیار اعتقاد دارد و دوست دارد "مردم همیشه بترسند." چین اگر چه در ظاهر، رقیبی سخت برای ایالات متحده محسوب می شود اما تا زمانی که رونق اقتصادی این کشور، موتور محرک طبقه متوسط جامعه برای آزادی های سیاسی نباشد، از این رهگذر نمی تواند به یک کشور دمکراتیک تبدیل شود که توسعه آن پایدار باشد.