قحطی مسافر و بازار کساد «رزرو ویلا» در شهرهای شمالی

روزنامه دنیای اقتصاد با این مقدمه نوشت: «بررسی وضعیت عرضه ویلاهای اجاره‌ای مختص سفرهای عید ۱۴۰۰ در استان مازندران نشان می‌دهد بر عکس همه سال‌های گذشته که تا قبل از اسفندماه، همه ویلاهای مرغوب را مسافران نوروزی رزرو می‌کردند، در حال حاضر اکثر ویلاها در صف رزرو، بدون مشتری مانده‌اند. صاحبان این ویلاها از «تقاضای صفر» برای سفر در ایام نوروز خبر می‌دهند. به این ترتیب، این نوع سفر در عید انجام نمی‌شود و مسافرت احتمالی ویلادارها به شمال در «تراکم پایین» و به شکل «ایمن» می‌تواند صورت بگیرد.

رصد بازار شب عید ویلاها برای اجاره‌بهای ویلا در ایام عید دو پیام روشن از بازار مسافرت‌های نوروزی را مخابره می‌کند و تصویری از تعطیلات ۱۴۰۰ را نشان می‌دهد. پیام اول از این پنجره حاکی از در حد صفر رسیدن رزروهای انواع اقامتگاه‌هاست.

این در حالی است که هر سال تا پیش از شروع اسفند تمامی رزروها تکمیل می‌شده و تنها در ورودی شهرها امکان‌گرفتن اقامتگاه ممکن بوده است و پیام دومی که از بازار شب عید ویلاها به‌ دست آمده تغییر نیافتن نرخ اجاره‌بهای مراکز اقامتی برای هر شب در مقایسه با سال گذشته است و نرخ‌ها تقریبا شبیه نرخ عید ۹۹ ارائه شده است. اگرچه ظاهرا تغییر نکرده اما با توجه به نرخ واقعی و میزان تورم طی یک‌سال در واقع اجاره‌بها کاهش یافته است.

نتیجه این دو پیام با توجه به وضعیت موجود نشان‌دهنده بلاتکلیفی و سردرگمی مسافران نوروزی و ارائه‌دهندگان خدمات بازار گردشگری است که حتی برای حداقل سفرها به قصد اقامت در هتل ویلا و خانه مسافر به مقصد استان‌های شمالی فراهم نشده است. این سردرگمی به دلیل نبود اطلاعیه رسمی دولتی است که نه اعلامیه‌ای رسمی مبنی بر ممنوعیت کامل سفرها تصویب شده و نه ابلاغیه‌ای مبنی بر اجازه سفر بدون هیچ محدودیت ترافیکی و ترددی اعلام شده است. در نتیجه انواع و اقسام اظهارات و نظرات در حوزه سفر توسط مقامات مختلف درباره نحوه مدیریت جاده‌ها در تعطیلات مطرح می‌شود که به این سردرگمی دامن می‌زند.

رزرو ویلا، هتل، اقامتگاه، سوئیت و ... در دو هفته پایانی سال هیچ‌گاه به اندازه سال ۹۹ با شک و تردید همراه نبوده است. سال ۹۸ برای مسافران سال لغو کردن رزروهایشان در آخرین دقایق بود و برای صاحبان ویلا،‌ مدیران هتل‌ها و اقامتگاه‌ها شوک خالی ماندن و بیکار بودن در ایام نوروز. تا چندی پیش که هنوز ابتلا به ویروس جهش‌یافته گزارش نشده بود،‌ مسئولان با خیال راحت درباره نوروز سخن می‌گفتند؛ این که با رعایت پروتکل‌ها و پس از گذراندن پیک بیماری در زمستان، تکانی به صنعت گردشگری داده خواهد شد.

این پیش‌بینی به وقوع نپیوست و شیوع ویروس جهش‌یافته در کنار اوضاع وخیم خوزستان و بسته‌شدن درهای این استان، بار دیگر امید به گشایش در این حوزه را با اما و اگرهای فراوان روبه‌رو کرده است. این روزها رزروکردن محل اقامت به یکی از چالش‌های جدی برای فعالان حوزه گردشگری به‌ویژه در مقاصد اصلی گردشگری در نوروز بدل شده است. استان‌های شمالی یکی از این مقاصد هستند که در آنها علاوه بر هتل‌ها، اقامتگاه‌ها،‌ متل‌ها، خانه‌مسافرها، یکی از گزینه‌های اصلی اقامت ویلا است. ویلاهای جنگلی و ساحلی تا سال پیش با استقبال بسیار خوبی از سوی مسافران همراه بود و نیمه دوم اسفند کمتر کسی می‌توانست گزینه خالی برای آن پیدا کند. این روزها صاحبان ویلا چه شرایطی دارند؟ آیا قیمت‌ها نسبت به سال قبل افزایش یافته است؟ استقبال مسافران از این ویلاها به چه ترتیب بوده و چه چشم‌اندازی را برای نوروز دارند؟

نگاهی به سایت‌های رزرواسیون ویلا در دو منطقه نوشهر و نمک‌آبرود به‌ عنوان یکی از گزینه‌های اصلی گردشگران شمال در کنار گفت‌وگو با مدیران آنها نشان‌دهنده تنوع قیمت‌گذاری از سوی آنهاست. عمده صاحبان ویلاها عنوان می‌کنند قیمت‌هایشان را نسبت به نوروز ۹۹ تغییری نداده و مشابه سال گذشته مبالغی را از گردشگران دریافت می‌کنند. اما واقعیت نرخ‌های اجاره ویلا برای سفرهای نوروز ۱۴۰۰ از کاهش «بهای واقعی اجاره اقامتگاه‌های نوروزی» در شمال خبر می‌دهد. نرخ‌های عید ۱۴۰۰ مالکان ویلاهای اجاره‌ای شبیه عید ۹۹ است که دست‌ کم ۳۰ درصد کاهش در اجاره‌بهای واقعی این مراکز را نشان می‌دهد.

به‌عنوان مثال یک ویلای لوکس با استخر و جکوزی با ۳۵۰ متر مربع ساختمان که ظرفیت نرمال آن ۶ نفر بوده و چهار میلیون تومان در مواقع عادی دریافت می‌کرده،‌ در ایام نوروز همین مبلغ را دریافت می‌کند. البته صاحب این ویلا تاکید دارد که ویلاهای مشابه گاه تا روزی پنج میلیون تومان هم رزرو شده‌اند. در مواردی صاحبان ویلا افزایش قیمت را نه به واسطه تورم بلکه در راستای افزایش امکانات می‌دانند. به‌ عنوان مثال صاحب ویلایی در نمک‌آبرود که سال گذشته برای ویلای لوکس خود با دو استخر و جکوزی در ۵۴۰ متر مربع ساختمان، سه طبقه با چهار اتاق و هفت نفر ظرفیت چهار و نیم میلیون تومان دریافت می‌کرده در سال جدید مبلغ رزرو روزانه خود را به پنج میلیون تومان افزایش داده و دلیل این افزایش قیمت را به اضافه کردن تفریحاتی مانند جت اسکی و ... مرتبط می‌داند.

آیا با توجه به کرونا استقبالی از رزواسیون ویلا در شمال صورت گرفته است؟ و عموما چه کسانی درخواست برای گرفتن ویلا داشته‌اند؟ در این زمینه گر چه پاسخ‌ها متفاوت است اما در همه آنها می‌توان نشانی از کسادی این بازار دید. برخی مالکان از رزرو هفته اول عید خود خبر می‌دهند؛ در حالی که گروه دیگری عنوان می‌کنند متقاضی برای رزرو نداشتند. دسته سومی هم هستند که می‌گویند خودشان تمایلی به رزرو ندارند و ترجیح می‌دهند با مشخص‌شدن وضعیت جاده‌ها و در روزهای پایانی سال رزروها را انجام دهند تا با مشکل بازگشت پول مسافران مواجه نشوند. جامعه متقاضی برای هر یک از این ویلاها هم متفاوت است. برخی تنها پذیرای زوج‌ها هستند و معتقدند زوج‌های بدون فرزند بیشتر مسافران‌شان را تشکیل می‌دهند؛ در حالی که برخی دیگر معتقدند یکی از انگیزه‌های گرفتن ویلا علاقه بچه‌هاست و از این رو گردشگرانی که تاکنون داشته‌اند خانواده‌های دارای فرزند بوده است.

مالکانی که کار رزرواسیون‌ را انجام داده‌اند درباره شرایط ررزو و کنسلی هم عنوان می‌کنند که در شمال رسم بر این است ۵۰ درصد هزینه اقامت به‌عنوان پیش‌پرداخت باید به مالک داده شود و اگر کنسلی از سوی مسافر صورت گرفته این مبلغ عودت داده نمی‌شود. اما با توجه به خاص بودن شرایط اپیدمی کرونا و احتمال بسته شدن جاده‌ها در این رویه ثابت تغییراتی داده شده است. به‌عنوان مثال مالکی می‌گوید در همین روزها مسافری از همدان داشته که ویلا را برای نوروز رزرو کرده بوده، این مسافر با توجه به حساسیت‌های ایجاد شده درباره ویروس جهش‌یافته تصمیم گرفته سفرش را کنسل کند و مالک تمام مبلغ پیش‌پرداخت را به او عودت داده است. او همچنین تاکید دارد اگر ویلایش پس از بازدید نظر مسافر را جلب نکند باز هم حاضر به پرداخت پیش‌پرداخت است. مالک دیگری هم عنوان می‌کند تا بیست و هشتم اسفند حاضر به گرفتن پیش‌پرداخت به واسطه تغییراتی که ممکن است در شرایط سفر پیش بیاید نیست‌. بنابراین او به مسافرانی که تماس گرفته‌اند وعده داده در این تاریخ می‌توانند با واریز همان ۵۰ درصد مقرر، ویلا را برای تاریخ انتخابی‌شان رزرو کنند.

نگاهی به وضعیت رزرواسیون ویلا در شمال نشان‌دهنده ابهام در این بازار است. هم مسافران در یک سردرگمی به سر می‌برند و هم صاحبان ویلا و این در حالی است که ۱۰ روز تا پایان سال و نوروز باقی نمانده است. به‌ نظر می‌رسد متولیان گردشگری و بهداشت باید هرچه سریع‌تر به جمع‌بندی در این زمینه رسیده و تکلیف شهروندان را درباره سفرهای نوروزی و پروتکل‌های مربوطه روشن کنند. در عین حال صاحبان ویلا هم با در نظر گرفتن بازار محدود خود به گونه‌ای قیمت‌گذاری کنند که با بودجه شهروندان تناسب بیشتری داشته باشد.»