مدیرکل مرجع آزمایشگاه‌های سلامت کشور با اشاره به هزینه تست PCR در بخش دولتی و خصوصی، درباره هزینه توالی یابی ژنتیکی ویروس و تشخیص جهش های احتمالی کرونا در مبتلایان، گفت: در حال حاضر آزمایش تشخیص جهش‌های ویروس، کاربردی در تشخیص بالینی ندارد و به هیچ وجه هزینه انجام آزمایش‌های مربوط به آن از بیماران اخذ نمی‌شود و درخواست آن در قالب نظام مدیریت بیماری کووید-۱۹ انجام می‌شود.

دکتر سیامک سمیعی در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: بر اساس توافقنامه معاونت‌های بهداشت و تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ارتباط با بررسی واریانت یا انواع ویروس عامل کووید-۱۹ که تغییرات ژنتیکی آن را شامل می‌شود؛ سه مرکز تحقیقاتی کشور یعنی آزمایشگاه مرجع کشوری کووید-۱۹ در انستیتو پاستور ایران، آزمایشگاه ملی آنفلوانزا در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و مرکز تحقیقات ژنتیک در دانشگاه علوم بهزیستی نقش محوری در کشف و شناسایی تغییرات ژنتیکی ویروس بر عهده دارند. نتایج حاصل از انجام آزمایش‌ها و تجزیه و تحلیل‌های فنی به ۲ معاونت ذکر شده منعکس می‌شود تا از آنها بهره برداری کنند. مراکز فوق مجاز هستند از هر ظرفیت فنی کشور در هر نقطه آن که مناسب و معتبر تشخیص می‌دهند در انجام وظایف خود استفاده کنند.

وی در پاسخ به این سوال که کیت‌های انجام آزمایش ژنتیکی کرونا برای شناسایی واریانت انگلیسی آیا در ایران تولید می‌شود یا وارداتی است؟، تصریح کرد: کیت‌های غربالگری بر پایه PCR برای بعضی از اشکال ویروس، بخصوص جهش معروف به جهش انگلیسی، توسط انستیتو پاستور ایران تهیه شده و در اختیار آزمایشگاه‌های منتخب قرار گرفته تا وضعیت انتشار این شکل از ویروس مشخص شود. چون این کیت کاربرد غربالگری دارد، نتایج مثبتی که با آن بدست می‌آید نیازمند تائید است. کیت‌ها و ملزومات انجام آزمایش‌های تعیین توالی در ایران تولید نمی‌شوند و علاوه بر اینکه گران هستند، متاسفانه، مشمول تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده آمریکا و شرکایش هستند.

سمیعی ادامه داد: در حال حاضر آزمایش تشخیص اشکال مختلف ویروس یا جهش ویروس کاربردی در تشخیص بالینی ندارد و به هیچ وجه هزینه انجام آزمایش‌های مربوط به آن از بیماران اخذ نمی‌شود و نباید بشود. این آزمایش توسط پزشکان معالج و به منظور مدیریت وضعیت بالینی بیمار تجویز نمی‌شود و درخواست آن در قالب نظام مدیریت بیماری کووید-۱۹ انجام می‌شود. بنابراین؛ برای تشخیص بیماری همان آزمایش تشخیص مولکولی که در آزمایشگاه‌های مجاز انجام می‌شود، کافی است.

وی افزود: کشف تاثیر جهش‌های شناخته شده و حتی ناشناخته بر روش‌های تشخیصی، اعم از اینکه آزمایش تشخیص مولکولی باشد یا تشخیص آنتی ژن ویروس، از ابتدای همه‌گیری تاکنون از دغدغه های سازمان جهانی بهداشت و سایر سازمان‌های ملی و بین المللی متولی سلامت بوده است. در ایران هم نه تنها آزمایشگاه‌های شبکه تشخیص مولکولی کووید-۱۹ بلکه انستیتو پاستور ایران معیارهایی برای کشف تغییر ژنتیکی ویروس دارند و با همراهی تولید کنندگان از تاثیر یا عدم تاثیر تغییرات ژنتیکی ویروس بر اعتبار نتیجه آزمایش‌ها مطمئن می‌شوند. در مورد آزمایش تشخیص آنتی ژن ویروس، از آنجا که موارد منفی این آزمایش در افراد علامت دار و همچنین در افرادی که در تماس نزدیک با مبتلایان قطعی بوده‌اند، باید با آزمایش تشخیص ملکولی تائید شود، شانس تشخیص جهش‌های احتمالی که در تشخیص بیماری مداخله می‌کنند، وجود دارد.

وی درباره ظرفیت روزانه انجام آزمایش‌های ژنتیکی نوع جهش یافته ویروس در کشور، اظهار کرد: اصولا نیاز به انجام آزمایش برای تشخیص تغییرات ژنتیکی در ویروس بسیار کمتر از ظرفیت روزانه تشخیص آزمایشگاهی برای کشف موارد بیماری و ابتلا است. این آزمایش نمی‌تواند به همان سرعت آزمایش تشخیص مولکولی انجام شود چون طولانی بوده و مراحل متعددی دارد که یکی از آنها تجزیه و تحلیل‌های بیوانفورماتیک، بالینی و اپیدمیولوژی مولکولی است. ظرفیت انجام آزمایش، محل انجام آن و میزان نیاز به انجام و مواردی که باید این آزمایش انجام شود در نسخه اول "دستورالعمل نظام مراقبت ویروس‌های موتاسیون یافته" توسط مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت در اواخر بهمن ماه ابلاغ شده است.

سمیعی درباره هزینه انجام آزمایش ژنتیکی بر ویروس جهش یافته برای بیمار، گفت: این آزمایش کاربرد تشخیصی ندارد برای آن تعرفه‌ای تعیین نشده است و آزمایشگاه‌های دولتی و خصوصی مجاز به پذیرش آن به عنوان یک خدمت آزمایشگاهی نیستند. هزینه انجام آزمایش تشخیص مولکولی(PCR) نیز در بخش دولتی مطابق دستور مقام عالی وزارت، از آنجا که مطابق با دستورالعمل‌های ابلاغی تجویز می‌شود، رایگان است و در بخش خصوصی، هم اکنون حدود ۳۱۰ هزار تومان است. آزمایشگاه‌های خصوصی به هیچ عنوان مجاز به اخذ مبلغی بیش از این نیستند.