از هزاران نفری که هر روز سخنگوی وزارت بهداشت از ابتلای آنها به ویروس کرونا خبر می‌دهد؛ ۹۸ درصدشان بعد از بستری در بیمارستان بهبود پیدا می‌کنند و تنها دو درصد آنها جان‌شان را از دست می‌دهند.

روزنامه ایران سه شنبه ۱۲ اسفند از چرایی مراجعه دیر هنگام بیماران کووید۱۹ به بیمارستان به ارایه گزارشی پرداخت و نوشت: این دو درصد هم به گفته رئیس بیمارستان امام خمینی(ره) کسانی هستند که عموماً با حال بد به بیمارستان مراجعه می‌کنند. یعنی هراس از رفتن به بیمارستان مسیر درمان را برای تیم پزشکی سخت و پیچیده می‌کند. ترس از مراجعه به بیمارستان و به اصطلاح بیمارستان‌هراسی و این باور غلط که بیمارستان آلوده است و سبب مرگ بیماران می‌شود میزان مراجعه بیماران بدحال به مراکز درمانی را افزایش داده است. شاید این روزها شما هم از اطرافیان‌تان شنیده‌اید «اگر بیمارستان بروم، می‌میرم» یا هنوز برای همه سؤال است چرا علی انصاریان و مهرداد میناوند دیر به بیمارستان مراجعه کردند؟

یا چرا علی اکرمی روزنامه‌نگار برای ادامه روند درمان با تأخیر به بیمارستان مراجعه کرد و مرگ نصیبش شد؟ در شرایطی که چند هفته‌ای از فروکش کردن موج سوم کرونا در کشور می‌گذرد اما رؤسای بیمارستان‌ها در گفت‌وگو با ما هشدار می‌دهند به دلیل چرخش ویروس جهش یافته انگلیسی و درگیری بالای جوانان به این ویروس، این گروه افراد با مشاهده نخستین علائم به پزشک مراجعه کنند و با درمان بموقع مانع از مسیر نزولی بیماری کووید۱۹ شوند.

بیمارستان ‌هراسی و خطر فاز سراشیبی بیماری کووید۱۹

رئیس بیمارستان امام خمینی(ره) درباره هراس مبتلایان به کرونا از مراجعه به بیمارستان به «ایران» می‌گوید: واقعیت این است وقتی بیماران بدحال می‌شوند و علائم کرونا شدت پیدا می‌کند بیمارستان می‌آیند در چنین شرایطی این ذهنیت به‌وجود می‌آید که «اگر بیمارستان بروم حالم بدتر می‌شود» در حالی که ترس از مراجعه به بیمارستان مسیر درمان کرونا را با تأخیر مواجه می‌کند و تأخیر درمان دست و بال تیم پزشکی را برای استفاده از درمان‌های مؤثر می‌بندد.

خسرو صادق‌نیت در ادامه می‌افزاید: ما یک فاز داریم که درمان بموقع مانع از مسیر سرازیری بیماری کووید۱۹ می‌شود و نمی‌گذارد بیماری وارد مسیر نزولی شود و مانع سرعت گرفتن بیماری می‌شود. قبل از آنکه بیماری وارد فاز سراشیبی شود راه‌های پیشگیری وجود دارد و تیم درمان می‌توانند بیماری را کنترل کنند در حالی که گاهی ترس از مراجعه به بیمارستان باعث می‌شود مریض در مرحله سیر نزولی و بدحال شدن قرار بگیرد و عملاً این موضوع باعث می‌شود روش‌های درمانی ما مؤثر نباشد و میزان مرگ‌ومیر در بیمارستان‌ها بالا رود.

وی با اشاره به برداشت ناصحیح و نگاه اشتباه برخی از بیماران در رابطه با مراجعه به بیمارستان عنوان می‌کند: این نگاه عملاً باعث می‌شود مردم به بیمارستان مراجعه نکنند یا دیر مراجعه کنند ما به کرات دیده‌ایم بیماران کووید۱۹ به علت مراجعه دیرهنگام زمانی به مرکز درمانی می‌رسند که فرصت و روال معمول درمان را از دست داده‌اند در اینجا نمی‌توان کمک زیادی به بیمار کرد هر چندکه مشکلات فردی و حساسیت‌های فردی و بیماری‌های زمینه‌ای یکی از عوامل تشدید بیماری کووید۱۹ است اما مهم‌تر از بیماری‌های زمینه‌ای مراجعه بهنگام و شروع درمان مؤثر است.

رئیس بیمارستان امام خمینی درباره چرایی شکل‌گیری ذهنیت بیمارستان‌هراسی بویژه در همه‌گیری کرونا می‌گوید: این ذهنیت اجتناب‌ناپذیر است موضوع این است کسانی که با مراجعه به بیمارستان حال شان خوب می‌شود بهبودی‌شان انعکاس جدی پیدا نمی‌کند در حالی که از هر ۱۰۰ نفر مبتلا به کرونا که به بیمارستان مراجعه می‌کنند کمتر از دو درصدشان فوت می‌کنند و ۹۸ درصدشان بهبود پیدا می‌کنند از این تعداد نیز ۹۰ درصدشان درمان سرپایی می‌گیرند اما بهبودی این گروه هیچ سروصدایی ندارد و دیده نمی‌شود ولی مرگ چون اتفاق بسیار پرسروصدایی است، بازتاب بیشتری دارد.

بنابراین کسانی که فوت می‌کنند اغلب در بیمارستان بوده‌اند و این برداشت و نگاه اشتباه به‌وجود می‌آید که هر کسی در بیمارستان بستری شود فوت می‌کند. در حالی که از افراد بدحال مراجعه کننده به بیمارستان تعداد زیادی درمان می‌شوند و تعداد اندکی به علت بدحال شدن فوت می‌کنند. به گفته صادق نیت؛ در روزهای اوج اپیدمی بویژه در پیک سوم برخی روزها حدود دو بیمار کرونایی قبل از آنکه فرصت بستری شدن داشته باشند در اورژانس فوت می‌کردند که علت اصلی آن ترس از مراجعه به بیمارستان و از دست دادن فرصت طلایی درمان بود.

وی با بیان اینکه مهم‌ترین شاخص بستری بیمار در بیمارستان علائم تنفسی، تنگی نفس و میزان اکسیژن خون است همچنین درباره میزان بستری مبتلایان به کرونا می‌گوید: در دو هفته اخیر تفاوت فاحشی در تعداد مراجعین و بستری و مرگ‌ومیر نداشتم و هنوز موردی از کرونای انگلیسی در بیمارستان امام مشاهده نکردیم و تنها چند مورد مشکوک داشتیم.

معیار مراجعه به بیمارستان حلقه گم‌شده در درمان سرپایی

رئیس بیمارستان سینا بیمارستان‌هراسی را یک شمشیر دولبه می‌خواند و به «ایران» می‌گوید: در پیک اول کرونا افراد دارای علائم کرونا بدون آنکه شرایط بستری داشته باشند مراجعه می‌کردند و این باعث می‌شد بیشتر مبتلا شوند برای همین هم سیستم‌های هوشمند از قبیل ویزیت رایگان و سامانه‌های ۴۰۳۰ فعال شدند تا افراد در سطوح پایین و بدون وارد شدن به فضای بیمارستان که تراکم مریض زیاد است درمان سرپایی بگیرند اما این مسأله نیز ایراد داشت کسی نبود علائم بیمار را کنترل کند یا بیمار مجدداً به پزشک مراجعه کند بنابراین گروهی از بیماران با دریافت دارو خوب می‌شدند اما گروهی بدتر می‌شوند چرا که اینها نیاز به مراقبت‌های جدی‌تر داشتند یعنی این فضا دیده نشده بود اگر مریض حالش بدتر شد چکار کند؟

توصیه کردند اگر مریض حالش بدتر شد به بیمارستان برود اما چه معیاری برای تشخیص علائم نیاز به بستری، در بیمارستان وجود داشت این اشتباهی بود که در مجموعه برنامه‌ریزی سرپایی تعریف شده بود یعنی یک جای کار نقص داشت و معیار مراجعه به بیمارستان حلقه گم‌شده در درمان سرپایی به حساب می‌آید.

محمد طالب‌پور با بیان اینکه منطقی آن است بیمار در قدم اول با کوچک‌ترین علائم به تریاژ بیمارستان مراجعه نکند عنوان می‌کند: این بیماران باید به مراکز بهداشتی ۱۶ ساعته مراجعه کنند باید سطح اکسیژن خون‌شان زیر نظر پزشک متبحر ارزیابی شود و دائم با پزشک در ارتباط باشد.

بیماران کرونایی نباید تصور کنند با ویزیت اول همه چیز تمام می‌شود بلکه باید علائم هر ۴۸ ساعت توسط پزشک بررسی شود اما همه مشکل اینجاست که مردم نمی‌دانند در چه مرحله‌ای بیمارستان بیایند و البته که مرز آن را مریض تشخیص نمی‌دهد یکی از امکاناتی که بیمار می‌تواند انجام دهد اندازه‌گیری اکسیژن خون است اگر زیر ۹۳ درصد باشد حتماً باید مراجعه کند. یعنی اگر اکسیژن خون به زیر ۹۳ درصد برسد، بیمارستان هراسی مفهومی ندارد.

وی در ادامه نسبت به پتانسیل خطر ویروس جهش یافته انگلیسی هشدار می‌دهد و می‌گوید: ما در بیمارستان سینا تنها دو مورد ابتلا به ویروس جهش‌یافته انگلیسی داشتیم که هر دو زن و شوهر ۴۵ ساله و خادم مسجد بودند در قدم اول با علائم ساده به بیمارستان مراجعه کردند ولی در کمتر از ۴۸ ساعت علائم شان تشدید شد و فوت کردند این ویروس به نسبت ویروس قبلی تهاجمی‌تر است خطر ویروس انگلیسی زیاد است علائم آن با ویروس کرونای روتین فرقی ندارد ولی در دنیا گزارش شده ابتلای قلبی در این بیماران بیشتر است و در جوانان بیشتر دیده می‌شود اگر اپیدمی ویروس جهش یافته در مملکت پخش شود، گناه نابخشودنی است یک سال از اپیدمی گذشته پزشک و امکانات به اندازه کافی است اگر علی‌رغم اینها ویروس پخش شود همه مقصریم. محدودیت‌ها نیاز به تحکم جدی‌تری دارد نباید ایپدمی رخ دهد خطر خیلی زیاد است.

زمانی که ویروس انگلیسی پیدا شد میزان مرگ‌ومیر در انگلیس، آلمان و ایتالیا ازکمتر از ۵۰ تا مرگ در روز یک مرتبه به ۳۰۰ تا ۴۰۰ مورد فوتی رسید. ایپدمی رخ دهد آتش کرونا شعله‌ور خواهد شد باید با جدیت و فراتر از پیک‌های قبلی فاز زیست اپیدمی را بگذرانیم تا واکسن بیاید.

ابتلای بیشتر جوانان بالاشهر به ویروس کرونا

عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا یکی از معضلات در درمان بیماران بدحال مبتلا به کووید۱۹ را بیمارستان‌هراسی عنوان می‌کند و به «ایران» می‌گوید: در شرایط فعلی با دو مشکل عمده مواجه هستیم. یکی مربوط به بیماران غیر کووید است که دچار بیماری‌های قلبی، ریوی یا دیابت هستند و برای پیگیری درمان‌شان سر موقع به مرکز درمانی مراجعه نمی‌کنند. به تازگی می‌بینیم بیشتر این بیماران از ترس مراجعه به بیمارستان زمانی می‌رسند که ارست قلبی می‌کنند. مردم باید بدانند بیمارستان‌ها مشکلی از نظر انتقال کرونا ندارند.

مینو محرز با بیان اینکه در هفته‌های اخیر مراجعه دیرهنگام بیماران به مراکز درمانی زیاد شده است، می‌افزاید: معضل بعدی در رابطه با بیماران کووید۱۹ این است که با تشویق برخی پزشکان در خانه خودشان را درمان می‌کنند ممکن است درصدی از این بیماران مراحل بیماری را پشت سر بگذارند و بهبود پیدا کنند اما تعدادی هم زمان مفید درمان را از دست می‌دهند چون این بیماری در ابتدا خوشخیم است و یک مرتبه ریه را گرفتار می‌کند به‌طوری که فاز تغییرات ایمونولوژیک باعث از کار افتادن اعضای بدن می‌شود.

وی با اشاره به گسترش مراکز ۱۶ ساعته در سطح کشور و حضور پزشکان آموزش دیده در این مراکز عنوان می‌کند: از اول توصیه‌مان بر این بود بیماران سرپایی به مراکز ۱۶ ساعته مراجعه کنند در این مراکز بیمار از سوی پزشک آموزش دیده ویزیت می‌شود و مراقبان سلامت دائم علائم بیمار را از طریق تلفن پیگیری می‌کنند ولی درمان بیماری تنها با یک نسخه پزشک که ممکن است درست یا نادرست باشد باعث می‌شود بیمار زمان مفید را از دست بدهد و چه بسا این بیماران کارشان به دستگاه تهویه مکانیکی نیز کشیده می‌شود.

محرز در پاسخ به اینکه علائم هشدار مراجعه بموقع در مبتلایان کووید۱۹ چگونه است؟ عنوان می‌کند: هیچ علامت هشدار خاصی در این بیماری نداریم بیماری ابتدا با یک سری علامت اصلی و فرعی بروز پیدا می‌کند ولی یک مرتبه و در کمتر از چند روز حال بیمار وخیم می‌شود واکنش ویروس کرونا در بدن هیچ حساب و کتابی ندارد باید از اول شروع علائم بررسی اولیه صورت بگیرد البته دو تا نکته در این بیماری بسیار مهم است در درجه اول اکسیژن‌رسانی است سطح اکسیژن خون مریض پایین باشد باید اکسیژن مناسب دریافت کند اخیراً خیلی از بیماران دستگاه اکسیژن‌ساز می‌خرند و در منزل خوددرمانی می‌کنند و این در حالی است که در بسیاری از اوقات فشار اکسیژن خون به قدری افت می‌کند که دستگاه‌های خانگی جوابگو نیستند.

وی درباره شائبه‌های فضای مجازی مبنی بر اینکه ویروس انگلیسی به محض ورود به ریه بافت آن را تخریب می‌کند می‌گوید: این ویروس هیچ فرقی با نوع قبلی‌اش ندارد مهم واکنش بدن نسبت به ویروس است. من مریضی داشتم که مبتلا به ویروس انگلیسی بود زیر دستگاه تهویه مکانیکی بود همین امروز ظهر دیدم که غذا می‌خورد. قدرت سرایت ویروس انگلیسی ده‌ها برابر است.

محرز درباره میزان افزایش مراجعات به مراکز درمانی نیز عنوان می‌کند: مراجعه مبتلایان به کووید۱۹ به بیمارستان امام زیاد نشده است اگرچه تعداد مراجعه به بیمارستان‌های معین زیاد نشده است اما بیمارستان های شمال شهر و خصوصی‌ها پر است شاید به گردهمایی در طبقه مرفه اجتماع مربوط باشد یا اینکه این طبقه بیشتر با تورهای کیش و قشم به مسافرت رفتند.