تعطیلی قدیمی‌ترین مرکز درمانی خیریه کشور/ خداحافظی «بیمارستان دکتر سپیر» با کارگران کم درآمد و اقشار نیازمند

در دو سال گذشته، درها یک به یک بر روی بیمارستان ۸۰ساله‌ی دکتر سپیر بسته شدند. حال این مرکز به کمک فوری وزارت بهداشت نیاز دارد تا جلوی تعطیلی همیشگی آن گرفته شود.

 

 

به گزارش ایلنا، «تیفوس» در سال ۱۳۲۱ آنچنان اپیدمی در ایران خلق کرد که تاریخ‌نگاران از مرگ‌ها هزاران نفر سخن گفته‌اند. این بیماری به شدت پایه‌‌های نظام بهداشت و درمان عقب مانده‌ی ایران را لرزاند و آنچنان بحرانی به وجود آورد که «امان‌الله اردلان» وزیر بهداری وقت، در مجلس شورای ملی گفت: «در بیمارستان شفا، نجات و رازی تقریباً سیصد تخت‌خواب داریم که بیمارهای تیفوس را می‌پذیریم ولی آنچه که مشهود است بیماری زیادتر از این است و متاسفانه محلی برای نگاهداری اینها نیست. باید حقایق را گفت؛ علاوه بر اینکه بیمار زیاد است و برای آن‌ها جا نداریم.» 

 

شدت این بیماری که دلیل پیداش آن ورود لهستانی‌‌های جنگ زده به ایران و فروختن لباس‌‌های آلوده به تیفوس آنها به ایرانی‌های فقیر به ازای دریافت مبلغی ناچیز اعلام شد، به اندازه‌ای بود که مدارس و کارخانه‌ها تعطیل شدند و ماموران بهداری به مردم توصیه کردند که رفت و آمد با خانواده و همسایگان خود را کنار بگذارند و در خانه بمانند. در این شرایط، یک مرکز خیریه تازه تاسیس، به کمک جمعیت تیفوس زده ایران آمد، مرکزی که «درمانگاه کانون خیرخواه» نام گرفت. 

 

موسسان آن کلیمیانِ موسس «کنیسه ملا حنینا» بودند. درمانگاه در نزدیکی همین کنیسه در محله «عودلاجان» تهران تاسیس شد. «روح‌‌‌الله سپیر» یکی از اولین پزشکان این مجموعه بود که بر اثر تیفوس جان خود را از دست داد. به همین دلیل، پس از انقلاب، بیمارستان کنیسه ملا حنینا، «بیمارستان خیریه دکتر سپیر» نام گرفت. 

وجود این مرکز خیریه در یکی از محله‌های قدیمی تهران، به بسیاری از مادران باردار که برای انجام زایمان به آن مراجعه می‌کردند، امید می‌داد. ۸۰ سال پیش، باکتری ریکتزیا، عامل تیفوس، موجب رونق گرفتن کار این بیمارستان شد اما امروز یک ویروس جا پای آن گذاشته است؛ ویروسی مهلک که سپیر را از رونق انداخته است. به همین دلیل، سطح ارائه‌ی مهم‌ترین خدمت این بیمارستان یعنی جراحی زنان و زایمان به شدت کاهش یافته است. در همین حال وعده مقام‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای کمک مالی به این بیمارستان و اختصاص بخشی از ظرفیت تخت‌های خالی آن برای بستری بیماران مبتلا به کرونا، محقق نشده است. 

 

شدت بحران اقتصادی در یکی از قدیمی‌ترین بیمارستان‌های کشور، به حدی رسیده که تعداد کارکنان آن از بیش از ۲۰۰ نفر در سال ۹۷، به کمتر از ۲۰ نفر کاهش یافته است؛ عمده آن‌ها نیروهای قراردادی هستند که در هنگام بروز بحران تبدیل به «مرغ عزا و عروسی» می‌شوند. این روزها تنها نیروهای رسمی، در محل کار حاضر می‌شوند تا به این بهانه پیگیر پرداخت دریافت معوقه‌های خود شوند.

کارکنان این بیمارستان تا به حال، در چند نوبت و همزمان با برگزاری جلسات هیات مدیره، تجمع کرده‌اند و شکایت‌هایی از جانب آنها برعلیه کارفرما در اداره کار به جریان افتاده است. تاکنون این شکایت‌ها ثمری نداشته است؛ نه تنها معوقات مزدی پرداخت نشده‌اند؛ بلکه لیست بیمه هم‌ بروز نشده است. کارکنان بیمارستان دکتر سپیر به این نتیجه رسیده‌اند، که صدای‌شان شنیده نمی‌شود.

 

آنها با اشاره به گذشت ۶ ماه از توقف فعالیت‌‌های محل کار خود، یادآور شدند که معوقات‌شان مربوط به انتهای ۹۸ (عیدی و سنوات) و سال ۹۹ (حقوق و بیمه) است. یکسری از کارکنان قراردادی معوقه‌های سال ۹۹ را تا آبان و آذر طلبکار هستند. رسمی‌ها هم مطالبات سال ۹۸ و ۹۹ خود را بطور کامل دریافت نکرده‌اند؛ آنهم در شرایطی که سال رو به انتهاست. بیمارستان خیریه دکتر سپیر تا فروردین ۹۹، بیشتر از ۱۰۰ نیرو داشت، که حالا آنها شاکی کارفرما هستند؛ اکثرا آنها قراردادی بودند. 

 

در این میان تعدادی از کارکنان اخراجی دکتر سپیر، زنان سرپرست خانوار هستند که در این بیمارستان بیشتر از ۱۵ سال سابقه کار دارند. تنها در سال ۹۹، ۱۴۰ نفر از کارکنان این بیمارستان بیکار شدند. به گفته آنها، مدیریت بیمارستان اعلام کرده است، «تا زمانی که وزارت بهداشت به بیمارستان کمک نکند، امکان پرداخت معوقات کارکنان اخراجی و غیراخراجی بیمارستان وجود ندارد.» 

«سلیمان کهن صدق» عضو هیات مدیره بیمارستان دکتر سپیر، در مورد ریشه‌‌ی مشکلات این بیمارستان، گفت:«افزایش شدید نرخ ارز و متعاقب آن افزایش قیمت تجهیزات پزشکی، مشکلات بسیاری را برای این بیمارستان به وجود آورده است؛ حتی برای خرید تجهیزات باید پول نقد پرداخت کنیم و در ضمن حتما باید بدهی‌های قبلی خود را صفر کنیم. در حالی که در گذشته می‌توانستیم به صورت اقساطی تجهیرات بیمارستانی را خرید کنیم و پول خریدهای قبلی را هم تدریجی بپردازیم. در همین حال در سال ۹۹، مجموع مزد و مزایای کارکنان، ۴۰ درصد افزایش یافت. در حالی که تعرفه‌ بیمارستانی بیشتر از ۱۰ درصد تغییر نکرد. در نتیجه هیچگونه توازنی میان درآمد و هزینه‌‌ی ما وجود ندارد و مجبور به تعدیل نیرو شده‌‌ایم. در حال حاضر با حداقل پرسنل ادامه می‌دهیم.»  

 

وی افزود: «بدهی‌های بیمارستان در حال افزایش است و یکسری بدهی قبلی هم وجود داشت. بدهی‌های انباشته نگذاشت حقوق‌ها را به موقع پرداخت کنیم. از طرفی بیمارستان دکتر سپیر، همه ساله کمکی از وزارت بهداشت دریافت می‌کرد. کمک‌های وزارت بهداشت، حداقل در رابطه با پرداخت عیدی و سنوات، خیلی به کمک بیمارستان می‌‌آمد. برای نمونه در سال ۹۸ کمک ۱ میلیارد تومانی ر ا از وزارت بهداشت دریافت کردیم که با همین پول توانستیم مقداری از طلب کارکنان را که مربوط به حقوق اسفند ماه سال گذشته و مقداری از عیدی و سنوات را تسویه کنیم. مراکز خیریه مانند دکتر سپیر، حامی مالی دائمی دارند، که به صورت مرتب ماهیانه پولی را تزریق می‌کند؛ البته از بازاریان و اصناف هم کمک‌های انجام می‌شود اما اسپانسر اصلی این بیمارستان وزارت بهداشت است. در حال حاضر مقرری ثابت و ماهیانه‌ای را از سمت وزارت بهداشت نداریم؛ البته تا به حال هم لطف کردند. اسپانسر دیگر این بیمارستان «انجمن کلیمیان» است.»

 

عضو هیات مدیره بیمارستان دکتر سپیر با بیان اینکه منتها مخارج بیمارستان از توان مالی انجمن کلیمیان خارج است، گفت: «به همین دلیل مذاکرات زیادی با وزیر بهداشت و معاونانشان داشتیم. این بیمارستان حدود ۸۰ سال سابقه فعالیت دارد و از نظر تاریخی و هویتی واجد ارزش است. چند ماه پیش، آقای زالی، رئیس ستاد فرماندهی مقابله با کرونای کلان شهر تهران، پیشنهاد داد که ۳۰ درصد از تخت‌های بیمارستان دکتر سپیر را به بیماران کرونا، اختصاص یابد. اینگونه بیمارستان رونق می‌گرفت. البته ما گفتیم که حتی اگر ۱۰۰ درصد تخت‌‌ها را هم بخواهند اختصاص می‌دهیم؛ چراکه این بیمارستان ۸۰ سال پیش، در زمان شیوع تیفوس همین کار را انجام داد و جزء اولین مراکزی بود که منزل به منزل پزشکان را آموزش می‌داد و مردم را معانیه می‌کرد و حتی دکتر سپیر به دلیل ابتلا به تیفوس جان خود را از دست دادند.»  

 

کهن صدق افزود: «چون به وزارت بهداشت اعلام کردیم که راغب به انجام این کار هستیم، با آقای تقوی و جان بابایی جلسه گذاشتیم و قرار شد که هم تجهیزات بیمارستان تامین و هم اینکه کمک مالی بلاعوض به بیمارستان انجام شود، تا بتوانیم بدهی خود را پرداخت کنیم. اینگونه حداقل از فشار بدهی کاسته می‌شد؛ منتها در روند مذاکرات و قول‌ها تاخیر بوجود آمده است؛ در حالی که رقم بدهی بیمارستان رقم کمی نیست. در مجموع، به همین دلایل، از چهارم مرداد ماه سال جاری، خدمات بیمارستان را متوقف کردیم؛ چراکه باعدم پذیرش بیمار مواجه بودیم و هزینه‌ها با سرعت از مرز درآمدها رد می‌شدند.» 

وی در مورد راهکار جایگزین برای تامین منابع مالی بیمارستان، گفت: «اگر کمک وزارت بهداشت محقق نشود، بر اساس مذاکره با شهرداری، با ایجاد عقب‌نشینی در ضلع جنوبی بیمارستان، حدود ۲۰ تا ۳۰ واحد تجاری می‌سازیم تا از محل درآمدهای آنها، برای بیمارستان حامی مالی ثابت دست و پا کنیم اما ابتدا به همکاری وزارت بهداشت دلبسته‌ایم. با توجه به اینکه مطالبات پرسنل عقب افتاده است، می‌توانیم از این محل منابع لازم را تهیه کنیم. روند تعدیل نیرو در این بیمارستان هم نشان می‌داد که نیازمند کمک هستیم؛ درحالیکه در سال ۹۷، ۲۴۰ نفر پرسنل داشتیم سال ۹۸ ، ۳۰ نفر را تعدیل کردیم که در نتیجه تعداد نیروها به ۲۱۰ نفر رسید. سال ۹۹ هم مجدد ۳۰ نفر را تعدیل کردیم و این روند ادامه یافت و حالا با حداقل نیرو کار می‌کنیم. در حال حاضر بیمارستان با کمتر از ۲۰ نفر، صرفا در بخش‌های اداری، حسابداری و نگهبانی فعالیت می‌کند.» 

دکتر سپیر تنها بیمارستانی نیست که فعالیت‌های آن به دلیل مشکلات اقتصادی و رکود در دوران کرونا، متوقف شده است اما این بیمارستان جزء معدود بیمارستان‌هایی است که در سکوت خبری دست به تعدیل نیرو زد و سرانجام اعلام توقف کرد. کارکنان اخراجی این مجموعه برای حدود دو دهه در آن شاغل بودند و حالا در بازار کار در به در به دنبال شغلی از همان جنس هستند. در حالی که با احیای این بیمارستان به راحتی اشتغال از دست رفته آنها بازمی‌گردد و در ضمن یک بیمارستان خیریه‌‌ایِ ایران که راه‌اندازی آن به نام اقلیت‌های مذهبی ثبت شده است، از میان نمی‌رود. 

 

با این حال، در مجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اراده‌ای برای احیای میراث بهداشتی و درمانی کشور به چشم نمی‌خورد. به همین دلیل باید بسیار عمیق‌تر نگران تعطیلی بیمارستان‌هایی موقوفه و خیریه باشیم؛ بیمارستان‌هایی که به کمک دولت چشم دوخته‌اند اما مراجعه‌کنندگان کم درآمدشان، به زودی دیگر سقفی برای دریافت خدمات درمانی رایگان و با تعرفه خیریه، بالای سر خود نمی‌بینند. به گفته کهن صدق، کارگران فاقد دفترچه بیمه یکی از گروه‌ها هستند به بیمارستان دکتر سپیر چشن دوخته بودند.

 

درمان آنها که پولی نداشتند، رایگان بود اما بیمارستان باید حق‌العمل پزشکان را پرداخت می‌کرد. به همین دلیل برخورداری این بیمارستان از یک حامی مالی دائمی ضروری است. در غیر این صورت امکان ادامه فعالیت‌های آن وجود ندارد. از طرفی افزایش طلب پزشکان جراح این بیمارستان که به گفته کهن صدق، به ۳ میلیارد تومان می‌رسد، موجب شد که آنها دیگر بیماران خود را برای جراحی به این بیمارستان معرفی نکنند. در دو سال گذشته، درها یک به یک بر روی بیمارستان ۸۰ ساله‌ی دکتر سپیر بسته شدند، در نتیجه به کمک فوری وزارت بهداشت نیاز دارد.