"ما تقریبا شرایط ایشان را پذیرفتیم و حتی یک مقدمه‌ای ضبط کردیم، مقدمه‌ای که می‌توانست شرایط ایشان را احراز کند که قرار بود در ابتدای برنامه خوانده شود ..."

دکتر سیدحسن حسینی مدیر رادیو ایران (شبکه سراسری صدا) در اواخر دهه 70 و نیمه اول دهه 80 در گفتگویی به جزئیات برنامه اجرای مناظره میان آیت الله مصباح یزدی و دکتر عبدالکریم سروش پرداخت؛ مناظره ای که با وجود تلاش های بسیار اما در نهایت برگزار نشد.

به گزارش عصرایران، وی درباره جزئیات دعوت به مناظره در سال های ۷۷ و ۷۸ توضیح داد: در ابتدا من این را عرض کنم که آن توضیحی که در این‌جا خواهم گفت ، کاملا فارغ از گرایش‌های سیاسی و جدا از اختلاف گرایش‌های سیاسی است که بین این دو متفکر وجود دارد، و همچنین به دور از هرگونه قضاوت و یا اظهارنظر درباره نظریه‌های معرفت دینی و یا دین‌پژوهی است که این دو نظریه پرداز دارند و فقط روایت آن چیزی است که در آن سال‌ها در پیشنهاد مناظره میان این دو نفر مطرح شده بود.

دکتر حسینی افزود: برنامه ‌«مناظره» در سال‌های 77 تا 79؛ از شبکه سراسری رادیو پخش می‌شد و برنامه بسیار موثری بود و می‌توانم عرض کنم برنامه مناظره رادیو که در آن سالها در رادیو راه اندازی کردیم، ریشه و تبار برنامه‌های گفت‌وگویی و مناظره‌ای بود که بعدها در شبکه‌های مختلف رادیویی و تلویزیونی به وجود آمد.

او ادامه داد: در آن سال‌ها شورای مناظره‌ هم وجود داشت که هدایت فکری و مشورت در مورد این برنامه با اعضای آن‌ شورا صورت می‌گرفت. و من و اقای علی احمدی که سردبیر این برنامه بودند، پیشنهاد مناظره آیت الله مصباح یزدی و دکتر عبدالکریم سروش را با رییس وقت سازمان و معاون وقت صدا مطرح کردیم و نهایتا شورای مناظره هم با بررسی جوانب امر نسبت به برگزاری آن تاکید داشتند. این مساله با آقای دکتر سروش مطرح شد و آقای دکتر سروش ما را برای هماهنگی های بعدی به برادرشان جناب آقای دباغ ارجاع دادند که ایشان به‌عنوان نماینده هماهنگی‌ها را انجام دهند.

در آن سال‌ها البته آقای دکتر سروش در همان موسسه صراط مشغول به کار بودند، در آن‌جا مستقر بودند و برادرشان هم آن‌جا بودند که حتی من یک بار هم غیر از هماهنگی‌های تلفنی، به همان موسسه رفتم و با ایشان گفت‌وگو کردم. به هر حال وقتی با آقای مصباح مطرح شد، مرحوم آقای مصباح پذیرفتند و قرار شد هماهنگی‌های نهایی در زمان مقرر انجام شود. آقای دکتر سروش وقتی ارجاع دادند به برادرشان برای هماهنگی‌ها، ما با جناب آقای دباغ، برادر ایشان صحبت کردیم و ایشان در ادامه پیگیری ها، شرایط و شروطی را مطرح کردند .

از جمله شرایطشان این بود که مناظره نامحدود باشد، یعنی زمان کمی نداشته باشد، چون این برنامه مناظره یک برنامه یک‌ساعته بود، از جمله شرایط دیگری که گذاشتند، این بود که ابتدای برنامه، سازمان صدا و سیما گروه انصار حزب‌الله را که در حقیقت در آن سال‌ها فعالیت داشتند و آقای دکتر سروش معتقد بودند که این‌ها برنامه‌شان را به هم می‌زنند و مانع کارشان می‌شوند، از سوی سازمان صدا و سیما در ابتدای برنامه محکوم شوند، و همچنین این‌که مناظره رادیویی و تلویزیونی باشد؛ اینها شروطی بود که ایشان تعیین کردند.

مدیر وقت رادیو سراسری ادامه داد: ما تقریبا شرایط ایشان را پذیرفتیم و حتی یک مقدمه‌ای ضبط کردیم، مقدمه‌ای که می‌توانست شرایط ایشان را احراز کند که قرار بود در ابتدای برنامه خوانده شود، و در آن‌جا البته نه با نام یک گروه، بلکه به صورت کلی هرگونه خشونت، خصوصا در مباحث فکری و نظریه‌پردازی را محکوم کردیم. البته سازمان صدا و سیما متصل به این جریان نبود، و کار آنها ارتباطی با برنامه پیدا نمیکرد، ولی با این حال ما این شرایط را پذیرفتیم. البته تاکید داشتیم که این برنامه فعلا برنامه رادیویی هست و این مطالب را به ایشان منتقل کردیم.

این قضیه همینطور پیگیری می‌شد و در پیگیری‌های ما متاسفانه آقای دکتر سروش باز هم نپذیرفتند برای حضور در مناظره و فرموده بودند که آقای مصباح از تریبون‌های عمومی استفاده می‌کنند مثل تریبون‌های نماز جمعه و در حقیقت امکان بهره‌برداری از محیط‌های عمومی را دارند و من یک چنین امکانی در اختیارم نیست، و باز هم امتناع کردند از این‌که در این برنامه شرکت کنند. همچنین ایشان مساله دیگری مطرح کردند که به هر حال من مستندات و کتاب هایی دارم که منتشر شده است و در دسترس است، ولی جناب آقای مصباح دارای تالیفات و یا مکتوبات مشخصی در حوزه‌های دین‌پژوهی نیستند که بتوان به آن استناد کرد و بنابراین باز بر شروط و ملاحظات خودشان افزودند و نهایتا امکان این مناظره فراهم نشد.

دکترحسینی توضیح داد: ما این مساله را در شورای مناظره مطرح کردیم مبنی بر اینکه ایشان نپذیرفتند که در این مناظره شرکت کنند و من در همان شورای مناظره پیشنهاد کردم که این مناظره بین جناب آقای دکتر سیدحسین نصر و جناب آقای دکتر سروش برگزار شود.

مدیر وقت رادیو ایران همچنین گفت: طبیعتا آقای دکتر نصر چون در ایران نبودند، این مناظره به صورت تلفنی - حضوری یا تلفنی - تلفنی برگزار می‌شد که البته سابقه چنین کاری را ما در همین برنامه داشتیم برای چند نفری که از خارج کشور در این برنامه شرکت می کردند. آن سال‌ها این امکانات ویدئو کال و این‌ها نبود، ولی با آقای دکتر نصر مطرح کردیم و بلافاصله آقای دکتر نصر این پیشنهاد را پذیرفتند و طبیعتا آقای دکتر نصر کسی بود که مستندات ویا کتاب‌هایی که آقای دکتر سروش شرط مکتوبات و استنادات گذاشته بودند، احراز می‌شد. دوباره مطرح شد با ایشان و متاسفانه باز هم ما جواب روشنی نگرفتیم و ایشان امتناع کردند از حضور در برنامه مناظره چه مناظره با جناب آقای مصباح و چه بعد از آن پیشنهادی که برای مناظره و گفت‌وگو با جناب آقای دکتر سیدحسین نصر مطرح شد.

وی افزود: من بیشتر از این راجع به این مساله نمی‌خواهم صحبت کنم و سعی کردم هیچگونه قضاوت یا ارزیابی یا دخالت‌دادن گرایش‌هایش سیاسی و گرایش‌های فکری در آن‌چه اتفاق افتاد نداشته باشم و فکر می‌کنم این توضیح لازم بود برای شما عزیزان عصر ایران و کسانی که این مساله را پیگیری می‌کنند، روایت صحیح‌تری از آن‌چه اتفاق افتاد را بشنوند. برای همه مردم ایران و برای همه کسانی که این مباحث را دنبال می‌کنند، آرزوی موفقیت و سلامت می‌کنیم .