کسی که به احساس ارزشمندی درونی رسیده است ویژگی مسئولیت پذیری، ویژگی بارز اوست. دیگران را مقصر نمی داند و کسی جز خود ( جامعه، دولت، پدر و مادر و..) را مسئول شرایط و موقعیت خود نمی داند. شاید الان از جایی که هستم راضی نباشم اما می دانم که در نهایت خودم مسئولم.

احساس ارزشمندی به این معناست که فرد چقدر در زندگی برای خود ارزش و اعتبار قائل است. هرچقدر افراد احساس خود ارزشمندی بالاتری داشته باشند می‌توانند فعالیت‌های مثبت‌تر و موفقیت‌آمیزتری را انجام دهند و با تسلط و کارایی بیشتری اوضاع را پیش ببرند. اهمیت این احساس تا این حد است که اساس تمام افکار و احساسات ما را تشکیل می‌دهد و مفاهیمی نظیر اعتماد به نفس و عزت نفس نیز حول محور میزان خود ارزشمندی ما تعریف می‌شوند.

زمانی که احساس خود ارزشمندی پایین است

- قدرت مقابله و میزان انعطاف پذیری شخص در برابر مشکلات و سختی ها کاهش می یابد.

- شخص دچار آشفتگی، اضطراب و پریشانی می شود.

- شخص خود را درمانده و شکست خورده می پندارد.

- شخص بیشتر می خواهد از غم و اندوه اجتناب کند تا بخواهد شادی و نشاط را تجربه کند.

- موارد منفی بیشتر از موارد مثبت بر فرد حکمرانی و تسلط دارد.

- پیشرفت آنها کمتر از حد واقعی شان است.

- قادر نیستند از موفقیت خود خوشحال شوند و رضایت درونی به دست آورند.

- نسبت به احساسات و افکار خود تردید و از ابراز آن ترس دارند.

- تمایل چندانی برای تعامل با دیگران ندارند و گاه آن را خصمانه تلقی می کنند.

ویژگی افرادی که احساس ارزشمندی بالا دارند

۱- کسی که به احساس ارزشمندی درونی رسیده است ویژگی مسئولیت پذیری، ویژگی بارز اوست. دیگران را مقصر نمی داند و کسی جز خود ( جامعه، دولت، پدر و مادر و..) را مسئول شرایط و موقعیت خود نمی داند. شاید الان از جایی که هستم راضی نباشم اما می دانم که در نهایت خودم مسئولم.

به عنوان مثال فردی که کارمند سازمانی است به دلیل اینکه پدر او اصرار کرده وارد شغل کارمندی شود، پدرش را مقصر نمی داند و خودش را مسئول شرایط کاری خود می داند . او در این شرایط در پی این است که در کنار شغل کارمندیش کسب و کار شخصی برای خود راه اندازی کند. این دیدگاه یک فرد مسئولیت پذیر است.

۲- شخصی که به احساس ارزشمندی درونی رسیده، پذیرفته که شرایط فعلی ش با شرایط مطلوبی که مدنظرش است فاصله دارد اما این فاصله با تلاش و حرکت پرکردنی است . یک نفر این فاصله را در یک هفته پر می‌کند، فرد دیگر در یک ماه یا در یک سال. ولی قابل پرکردن است.

انسانی که احساس ارزشمندی می‌کند می‌گوید این شرایط موجود است و این شرایط مطلوب من؛ و من مسئولیت دارم که در جهت خواسته ها و رشد خودم حرکت کنم. به عنوان مثال من تحصیلاتم دیپلم است، همیشه دوست داشتم یک پزشک شوم. پزشکی برای من شرایط مطلوب است. من باید برای رسیدن به این خواسته تلاش کنم . اگر حرکتی در این جهت انجام ندهم تنها یک نفر مقصر است و کم گذاشته و او خود من هستم.

۳- در حرکت از شرایط موجود به شرایط مطلوب، انسانی که احساس ارزشمندی می‌کند تنها روی خودش حساب می‌کند، نه هیچ کس دیگری. از دیگران کمک می‌گیرد که البته بالاترین آن‌ها خدا است، ولی فقط روی نیروها و توان خودش، و هر آنچه که خدا به او داده است حساب می‌کند .

راههای افزایش احساس ارزشمندی

فهرستی از استعدادها و مهارت‌هایتان تهیه کنید

همه ما چیزی برای عرضه داریم! انسان توانایی شگفت‌انگیزی دارد و می‌تواند بسیار بیاموزد. فهرستی از مهارت‌ها و استعدادهایتان تهیه کنید. با شناسایی توانایی‌هایتان، نقاط ضعف را به عقب می‌رانید و اجازه می‌دهید توانمندی‌هایتان به‌چشم بیایند.

خودتان را ببخشید

خودتان را به‌خاطر همه اشتباهاتتان و کمبودهایتان ببخشید و گذشته را رها کنید. از اشتباهاتتان درس بگیرید. با وجود احساس گناه و عذاب وجدان ، نمی‌توانید به احساس ارزشمندی واقعی برسید.

ریسک کنید

تنها دلیل اینکه کار بزرگی برای خودتان نکرده‌اید این است که هنوز تردید دارید آن را انجام دهید یا نه! از ریسک پذیری برای بهترشدن نترسید. دست از تردید به توانایی‌هایتان بردارید و پیش‌ بروید. اگر بار نخست موفق نشدید، یاد می‌گیرید دفعه بعد از مسیر دیگری پیش بروید. برخیزید و کارهای بزرگ انجام دهید.

به خودتان عشق بورزید

خودتان را همان‌طور که هستید، بپذیرید. فکر نکنید که فقط شما هستید که ویژگی‌ منفی دارید. همه ما مجموعه ای از ویژگی های مثبت و منفی در درونمان داریم. به عنوان مثال ممکن است یک فرد ظاهر خیلی زیبایی نداشته باشد اما یک مدیر قابل باشد یا ممکن است یک نفر بسیار موفق و ثروتمند باشد اما انسان درستی نباشد.

در مقابل آینه بایست و به خودت لبخند بزن و از خودت بابت موفقیت هایی که تا کنون داشتی سپاسگزاری کن. این عبارت تاکیدی را تکرار کن: من خودم را دوست دارم و خودم را کاملا میپذیرم . من لایق همه چیز و بهترین ها هستم.

زمانی که این عبارات تاکیدی را تکرار می کنید امکان دارد در اوایل ذهنتان مقاومت کند کاملاً طبیعی است. شما به کارتان ادامه بدهید.

با آدم‌های سالم در ارتباط باشید

آدم‌های سالم‌ها یکدیگر را جذب می‌کنند. عادت‌های خوب، عادت‌های بد را از بین می‌برد (غلبه بر عادت بد). خودتان را در میان تغییرات دلخواهتان احاطه کنید. با آدم‌هایی در ارتباط باشید که بر تردیدهایشان غلبه کرده‌اند و مانند شما در مسیر شناسایی ارزش‌هایشان هستند.

هرکس باید با ارزیابی ارزش‌هایش به زندگی سالم فیزیکی، احساسی، اجتماعی و ذهنی برسد. ما باید آگاهانه در مسیر توجه به دیگران و مهم‌تر از آن توجه به خودمان گام برداریم. احساس ارزشمندی منبع سرشار و مانای رضایت از زندگی است.

منبع: موسسه پندار