در سال 1947 قایق پرنده هیوز H-4 هرکولس توسط شرکت هواپیماسازی هیوز معرفی شد. لازم به ذکر است که بخش قابل توجهی از بدنه هواپیما به علت محدودیت های استفاده از آلومینیوم طی جنگ و با هدف کاهش وزن کلی از چوب صنوبر ساخته شده بود.

عصر ایران؛ مجله تصویری سلاح- در ادامه به بخش دوم از تاریخچه پرنده های آب نشین خواهیم پرداخت: (بخش اول را اینجا بخوانید)

عصر طلایی

طی سال های آغازین جنگ جهانی اول شرکت های هوانوردی و طراحان برجسته تصمیم به حذف محدودیت های پرنده های آب نشین گرفتند تا از این طریق موفق به افزایش ضریب موفقیت این محصولات در میدان نبرد شوند. در این میان کمپانی سوپرمارین رقابت تنگاتنگی با سایر تولیدکنندگان داشت و از این رو مسابقه هواپیماهای آب نشین در سال 1912 کلید خورد. سوپرمارین موفق شد مدل "پادشاه دریا II" را به عنوان یکی از برترین های این حوزه معرفی کند.

پادشاه دریا II

کمتر از یک دهه بعد، هواگرد S.6B که محصول دیگری از سوپرمارین بود و با سرعت حداکثری 574 کیلومتر بر ساعت به پرواز در می آمد با ثبت رکورد جهانی پیروز رقابت هواپیماهای آب نشین شد. بعدها از این نمونه به عنوان یک الگوی اساسی برای تولید پرنده های پیشرفته تر استفاده شد.

سوپرمارین S.6B

از آن جایی که بسیاری از بزرگترین شهرهای دنیا؛ ساحلی و مجهز به امکانات بندری بودند این طور به نظر می رسید که کل کره زمین برای کار با پرنده های آب نشین و قایق های پرنده بهینه سازی شده است! از این رو نه تنها بریتانیایی ها بلکه آمریکایی ها و شمار زیادی از دیگر کشورهای جهان به دنبال ارائه طراحی های بهتر از هواپیماهای آب نشین منحصر به فرد خود بودند.

نقطه عطف هواپیماهای آب نشین؛ بوئینگ 314 کلیپر

عکسی که مشاهده می کنید یک فروند بوئینگ 314 کلیپر در انگلستان به تاریخ 4 آوریل سال 1939 پس از پرواز با 21 مسافر بر فراز اقیانوس اطلس است. این بیشترین تعداد افرادی است که تا به امروز داخل هواپیمای مسافربری در یک پرواز از میان اقیانوس اطلس حضور یافته اند.

طی دهه 1930 میلادی قایق های پرنده چگونگی انجام سفرهای بین قاره ای مردم را به طور کلی تغییر داده بودند و در این بین هیچ نسخه ای به شهرت 314 کلیپر نمی رسید. شاید متعجب شوید اما پرنده مذکور با برد شگفت انگیز خود می توانست مسافتی معادل 5632 کیلومتر را بدون هیچگونه مشکلی بپیماید. 314 کلیپر این برد را مدیون 4 موتور رایت با قدرت 1500 اسب بخار بود.

بازگشت به نبرد

در اواخر سال 1939، اروپا برای باری دیگر به دام جنگ افتاد و هواپیماهای آب نشین مجددا به فرصتی تازه برای اثبات نقش حیاتی خود در این سری از درگیری ها دست یافتند. با این حال ماهیت نبردهای مذکور به گونه ای بود که منجر به مشکلات لجستیکی متعددی می شد، مشکلاتی که حتی قایق های پرنده هم توانایی مدیریت آنها را نداشتند.

نیروهای مسلح کشورهای مختلف به دنبال راهی برای جا به جایی سریع سربازان خود در تمام نقاط جهان بودند. بنابراین باندهای پرواز بزرگی که زمانی از نظر اقتصادی غیر عملی به شمار می رفتند، از دیدگاه منطقی ضرورت اجرایی یافتند. در مقایسه با بودجه 2 میلیارد دلاری سرمایه گذاری شده در پروژه منهتن (نام پروژه‌ای است که به ساخت بمب اتم انجامید) و حتی هزینه 3 میلیارد دلاری اختصاص یافته به توسعه هواپیمای B-29، هزینه ساخت باندهای بزرگ چندان زیاد به نظر نمی رسید. این در حالی است که پرنده های آب نشین بدون هیچ هزینه تراشی اضافه برای توسعه باندهای عریض، قادر به استفاده از باندهای پرواز وسیع آبی بودند.

در مجموع ویژگی های مثبت متعدد هواپیماهای آب نشین سبب شده بود تا با هر تغییری در میدان نبرد هماهنگ شود و بتوانند برای مدت زمانی طولانی به خدمت خود ادامه دهند. برای مثال PBY کاتالینا یکی از همین قایق های پرنده بود و طی جنگ جهانی دوم استفاده گسترده ای از آن به عمل آمد. این هواپیما سرعت کمی داشت و برد آن 4023 کیلومتر گزارش شده است.

هواپیماهای آب نشین جنگ جهانی دوم

در سال های انتهایی جنگ جهانی دوم، صنایع هوانوردی به دستاوردهای قابل ملاحظه ای از جمله هواپیماهای مجهز به موتور جت با قابلیت پرواز در ارتفاعات بیشتر، با سرعت بالاتر و در عین حال مسافت های طولانی تر رسیده بودند. اما هنوز هم ضرورت استفاده از پرنده هایی که به باند فرودگاه متکی نبودند، احساس می شد. از این رو پرنده های آب نشین باز هم توانستند به خدمت نظامی فعال خود ادامه دهند.

در ادامه تصاویری از این دست پرنده ها را مشاهده خواهید کرد:

PBY-5A کاتالینا

تصویری از آرادو AR 196

تصویری از آیچی E13A

تصویری از گرومن JF-2

نقطه عطف هواپیماهای آب نشین؛ مارتینXP6M-1 سی مستر

نیروی دریایی آمریکا در سال 1952 تصمیمی جدید مبنی بر تولید یک قایق پرنده پیشرفته دیگر گرفت. بر اساس برنامه ریزی های صورت گرفته قرارداد ساخت یک پرنده آب نشین دوربرد با شرکت آمریکایی گلن ال. مارتین کمپانی به امضا رسید. نتیجه این قرارداد مارتینXP6M-1 سی مستر بود که نخستین پرواز خود را در تاریخ 14 ژوئیه سال 1955 به انجام رساند.

سی مستر ظرفیت بارگیری قابل توجهی را به نمایش گذاشته بود که بخش عمده ای از آن به وسیله 4 موتور توربوجت آلیسون J71 تامین می شد. این هواپیما در مجموع به عنوان گزینه مناسبی برای ماموریت های تحویل هسته ای آمریکا در نظر گرفته شد. با این حال دو پروتوتایپ اولیه از سی مستر در اواسط پرواز به کلی در هم شکستند و 4 نفر را به کشتن دادند.

آیا فرصتی پیش روی پرنده های آب نشین برای بازگشت وجود دارد؟

با وجود آن که سالیان زیادی از جنگ های جهانی اول و دوم و دوران اوج پرنده های آب نشین می گذرد، اما رقابت میان ابرقدرت های جهان همچنان در جریان است. طی سال های اخیر چین سرمایه گذاری گسترده ای را در بخش مدرن سازی و تجهیز نیروهای مسلح خود به انجام رسانده است. با توجه به تصمیم مذکور، این کشور برای پشتیبانی نظامی و لجستیکی از نیروهایش که به فاصله هزاران کیلومتر در اقیانوس پخش شده اند نیازمند راه حلی کاربردی و موثر است. بهترین راهکار؟ طراحی یک پرنده آب نشین جدید!

امروزه به دلیل استفاده گسترده از بالگردهای ترابری سنگین که می توانند بدون هیچ مشکلی راه خود را به سوی مناطق دور از دسترس باز کنند، جایگاه قایق های پرنده و هواپیماهای آب نشین تضعیف شده است. با این حال، چین نشان داد که هنوز هم تولید مجدد چنین محصولاتی دور از انتظار نخواهد بود.

AG600 چینی

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.

بیشتر بخوانید:

*میاسیشف VM-T آتلانت؛ بمب افکن ویژه حمل بار! (+تصاویر)

*وقتی آخرین بمب افکن XB-70 آشیانه خود را ترک می کند! (+عکس)

*کانویر B-36؛ بزرگترین پرنده نظامی کلاسیک با 39 تن بمب! (+تصاویر)

*موفقترین بمب افکن شوروی سابق و نیروی هوایی روسیه(+عکس)