تعطیلی و قرنطینه ناشی از ویروس کرونا در هند تاثیر نامطلوبی روی زندگی کودکان داشته و باعث افزایش ازدواج اجباری میان آنها شده است. آمار کودکان کار در این کشور نیز در دوران کرونایی رشد کرده است.

"رانی" 13 ساله در اولین نبرد جدی زندگی‌اش پیروز شد. والدینش قصد داشتند تا در تابستان او را شوهر دهند اما رانی برای کمک تماس گرفت و ماجرای عروسی را خاتمه داد.

رانی که نام واقعی این کودک 13 ساله در این گزارش نیست، در حال سپری کردن کلاس هشتم مدرسه بود که دولت هند در ماه مارس به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیلی و قرنطینه سراسری اعمال کرد و مدارس را بست.

در این شرایط پدر رانی که خودش با بیماری سل مبارزه می‌کرد، برای دخترش همسری پیدا کرد.

رانی از این شرایط خوشحال نبود. او در این باره می‌گوید: نمی‌فهمم چرا همه برای ازدواج دختران عجله دارند. آنها نمی‌فهمند که مدرسه رفتن، کسب درآمد و استقلال دختران مهم است.

در دوران تعطیلات و قرنطینه دوران کرونا، گزارش‌ها از ازدواج کودکان در هند افزایش یافته است/ عکس: GETTY IMAGES

ازدواج دختران زیر 18 سال در هند غیر قانونی است اما براساس گزارش "یونیسف" (صندوق کودکان سازمان ملل متحد) این کشور بیشترین میزان کودک همسری دختران در جهان را از آن خود کرده است. در واقع یک سوم کل کودک همسری کودکان جهان در هند شکل می‌گیرد. براساس تخمین‌های یونیسف سالانه حدود 1.5 میلیون دخترِ زیر 18 سال در هند ازدواج می‌کنند.

وضعیت امسال بدتر است. "چایلد‌لاین" خط تلفن حمایت از کودکان در هند از افزایش 17 درصدی تماس‌های پراضطراب مرتبط با ازدواج دختران زیر سن قانونی بین ماه‌های "ژوئن" تا "جولای" (اواخر خرداد تا اوایل مرداد) در مقایسه با مدت مشابه سال قبل خبر داده است.

دلایل افزایش کودک همسری دختران در هند

میلیون‌ها نفر در طول تعطیلی طولانی ناشی از شیوع کرونا که از پایان ماه مارس در هند شروع شد، شغل خود را از دست دادند. بسیاری از آنها کارگران غیررسمی و بی‌حقوقی هستند که بیشتر از قبل در فقر فرو رفته‌اند.

براساس گزارش دولت، بیش از 10 میلیون کارگاه از بین رفته و بسیاری از کارگران که بیشتر آنها مردان جوان هستند، به شهرها و روستاهای کوچک خود بازگشته‌اند. بنابراین والدین دختران جوان که نگران ایمنی و آینده آنها هستند ازدواج را عامل خوشبختی و سعادت آتی آنها می‌دانند.

دلیل دیگر چنین ازدواج‌هایی خود شیوع کرونا است. آنها مجبور به پرداخت هزینه‌های گزاف برای عروسی هستند اما قوانین جدید و محدود کننده در دوران کرونایی اندازه مراسم عروسی را کوچک و هزینه‌ها را کم کرده است.

"مانیشا بیراریس" دستیار کمیسر امور زنان و کودکان در ایالت "مهاراشترا" در این باره گفت: بسیاری از والدین در سال جاری پیشنهاد ازدواج فرزندان خود را سریعا پذیرفته‌اند.

او افزود: در این دوران ازدواج ارزان و آسان‌ است و آنها می‌توانند با دعوت از تعداد کمتری از مهمانان مراسم خود را برگزار کنند.

اگر چه بازگشایی‌های دوران کرونایی در هند به تدریج از ماه ژوئن ( اواخر خرداد) آغاز شد اما بسیاری از مشاغل هنوز تعطیل هستند و اقتصاد همچنان با مشکل مواجه شده است. مدارس نیز همچنان تعطیل هستند و نوجوانان آسیب‌پذیر نیز در خانه مانده‌اند.

خطوط تماس "چایلدلاین" هند از افزایش 17 درصدی تماس‌ها در مقایسه با مدت مشابه سال قبل برای کمک به کودکانی خبر داده که در آستانه ازدواج اجباری قرار می‌گیرند

مدارس هند به ویژه در جوامع فقیر مانند ایالت شرقی "اودیسا" که رانی در آن زندگی می‌کند، عامل تغییر بزرگ روند ازدواج در این کشور بوده‌اند. مدارس به فضایی تبدیل شده‌اند که دختران در هنگام فشار خانواده برای ازدواج به آن مراجعه کرده و از معلمان و دوستانشان برای فرار از ازدواج اجباری کمک می‌گیرند.

اما پس از بسته شدن مدارس، این شبکه ایمنی مهم به ویزه برای دختران نیز از بین رفته است.

"سمستا خانجو" از گروه "اکشن اید" (Action Aid) که در حال کار روی برنامه ویژه سازمان "یونیسف" در مورد ازدواج کودکان در 5 ایالت با آمار زیاد کودک همسری دختران در هند است، در این باره می‌گوید: در جوامع بسیار فقیر دختران برای درس خواندن مورد تشویق و حمایت قرار نمی‌گیرند. زمانی که سال تحصیلی تمام می‌شود، متقاعد کردن خانواده‌ها برای بازگشت دختران به مدرسه مشکل است.

رانی در این باره گفت که یکی از دوستان صمیمی‌اش در ابتدای امسال ازدواج کرده است. اما رانی پس از تماس با خط تلفنی مرکز ملی کمک به کودکان موسوم به "چایلدلاین" موفق به متوقف کردن عروسی‌اش شد.

این مرکز با همکاری یک سازمان مردم نهاد محلی (NGO)، همکاری پلیس و اعضای سازمان "چایلدلاین" قادر به متوقف کردن جشن و مراسم ازدواج رانی شدند.

اما نگرانی‌های رانی تمام نشد. پدرش کمی بعد فوت کرد.

رانی می‌گوید: می‌خواهم پس از بازگشایی به مدرسه برگردم و اینک باید بیشتر کار کنم زیرا پدرم دیگر زنده نیست. این وظیفه من است تا به مادرم برای اداره خانه کمک کنم.

قاچاق پسران برای کار در کارخانه‌ها

اوضاع برای پسران نیز چندان خوب نیست. "سمستا خانجو" از گروه "اکشن اید" در این باره می‌گوید که او همکارانش با پسران نوجوانی روبه‌رو شده‌اند که برای کمک به اقتصاد خانواده مجبور به کار در کارخانه‌ها هستند.

در هند به کارگیری کودکان در مراکز کار جرم محسوب می‌شود اما براساس آخرین سرشماری در سال 2011 حدود 10 میلیون از 260 میلیون کودک هندی به عنوان کودکان کار شناسایی شده‌اند.

میلیون‌ها کودک به صورت غیر قانونی در سراسر هند برای کار در کارگاه یا کارخانه‌ها استخدام شده‌اند/ عکس: GETTY IMAGES

این موضوع تصمیم آسانی برای خانواده‌ها نیست. 4 ماه پس از قرنطینه، "پنکاج لال" در برابر پیشنهاد یک قاچاقچی کودک کار برای پسر 13 ساله‌اش تسلیم شد. او باید 5 فرزند خود را سیر می‌کرد و تقریبا هیچ درآمدی برای "ریکشا"ی خود نداشت. ریکشا موتوری سه چرخ برای حمل مسافر در هند و برخی از کشورهای آسیایی است.

"لال" پیشنهاد یک قاچاقچی را برای فرستادن پسرش از ایالت "بیهار" به ایالت "راجستان" در فاصله هزار کیلومتری زادگاهش پذیرفت تا 5 هزار روپیه (68 دلار) در ماه را برای کار فرزندش در یک کارگاه تولید دست بند و گردنبند به دست آورد. این پول برای خانواده‌ای که‌ برای زنده ماندن تلاش می‌کند، مبلغ قابل توجهی است.

"لال" در هنگام توضیح تصمیمش برای فرستادن فرزندنش به راه دور به هم ریخت و گفت: دو روز بود که فرزندانم هیچ چیزی برای خوردن نداشتند. در ابتدا خودم را برای کار به قاچاقچی کودکان کار معرفی کردم اما او گفت که این کار به انگشتان ظریف و چالاک نیاز دارد و من به درد آنها نمی‌خورم. من هیچ چاره‌ای جز فرستادن پسرم نداشتم.

با وجود محدودیت‌ در حمل و نقل و جابه‌جایی، قاچاقچیان با استفاده از روابط شبکه‌ای و قدرتمند خود و از طریق اتوبوس‌های لوکس برای انتقال کودکان در خطوط ایالتی استفاده کردند.

"سورش کومار" مدیر سازمان غیردولتی و مردم نهاد "سنتر دایرکت" (Centre Direct) که در 25 سال گذشته به نجات کودکان کار از دست قاچاقچیان پرداخته است، در این باره می‌گوید: یک بحران در حال وقوع است.

وی گفت: شمار کودکانی که امسال نجات دادیم نسبت به سال گذشته دو برابر شده است. در ماه‌های اخیر روستاها تخلیه شده‌اند و شاهد رشد و قویتر شدن قاچاقچیان در فضای تعطیلات مربوط به شیوع ویروس کرونا بوده‌ایم. این موضوع باعث افزایش کشمکش مقامات و پلیس شده است. با این حال خط تماس "چایلدلاین" از کاهش تماس‌های مربوط به کودکان کار خبر می‌دهد که نشانه تسلیم کودکان در برابر والدین برای کمک به آنهاست.

دولت هند نیز برای مبارزه با قاچاق کودکان کار، اقداماتی مانند تصویب قوانین سخت‌گیرانه‌تر را در دوران تعطیلات و قرنطینه مربوط به دوران کرونایی انجام داده است.

6 کودک کار در حین قاچاق برای کار با یک اتوبوس از سوی پلیس شناسایی شدند

دولت هند همچنین خواستار افزایش آگاهی در مورد قاچاق زنان و کودکان کار و ایجاد سرپناه‌های ویژه برای آنها شده است.

کومار به عنوان کسی که در حوزه نجات کودکان کار فعالیت می‌کند، گفت: خانواده‌ها به ندرت قاچاق کودکان برای کار را گزارش می‌دهند و کسانی که این موضوع را به پلیس گزارش دهند، تهدید می‌شوند.

خانواده آقای "لال" خوش شانس بود که اتوبوس حامل پسرش شناسایی شد و کودکان درون آن نجات یافتند. پسر او اینک در یک مرکز مخصوص نگهداری کودکان در راجستان شناسایی شده و به زودی به خانه باز می‌گردد.

پدرش در این باره گفت: من در یک لحظه ضعیف بودم و هرگز فرزندم را برای کار نخواهم فرستاد حتی اگر با یک لقمه زنده بمانیم.

_____________________________________________

بیشتر بخوانید:

*فقر؛ مهمترین عامل کودک همسری

*کودک همسری چه پیامدهایی برای دختران دارد؟

*مقابله با کودک همسری در پرجمعیت ترین کشور اسلامی/ اندونزی؛ حداقل سن ازدواج: 19 سال