آرشیو حزب بعث عراق که اخیرا به صورت محرمانه به عراق بازگردانده شده، تهدیدی برای بازگشت زخم‌های گذشته دردناک عراق در دوره صدام است اما در عین حال به برخی از عراقی‌ها این امید را برمی‌گرداند که از سرنوشت مفقود شدگان اطلاع حاصل کنند.

به گزارش ایسنا، به نوشته روزنامه الشرق الاوسط چاپ لندن، چند ماه پس از سرنگونی نظام صدام بعد از اشغال عراق توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳، پنج میلیون برگه در مقر حزب بعث پیدا شد.

نیروهای آمریکایی در آن زمان از کنعان مکیه، از مخالفان قدیمی و مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر کنونی عراق که در آن زمان نویسنده و فعال بود، کمک گرفتند تا از محتویات اسناد باخبر شوند.

مکیه در گفت‌وگوی تلفنی با خبرگزاری فرانسه از آمریکا گفت: وارد سردابی شدیم که پر از آب بود. از چراغ قوه استفاده می‌کردیم به این دلیل که برق قطع بود. اسناد را می‌خواندیم و فهمیدیم اسناد بسیار مهمی هستند. این اسناد شامل پرونده‌های اعضایی از حزب بعث و نامه‌های حزب و وزارتخانه‌ها درباره امور اداری و گزارش‌هایی از عراقی‌هایی بودند که همسایگان آن‌ها را به انتقاد از صدام متهم کرده بودند.

با افزایش خشونت طایفه‌ای در بغداد مکیه با آمریکایی‌ها برای انتقال اسناد به آمریکا در اقدامی جنجالی توافق کرد. این اسناد به مرکز هوور منتقل شد که مرکز پژوهش‌های سیاست در دانشگاه استنفورد در کالیفرنیا است و تنها چند پژوهشگر از آن باخبر هستند.

اما به گفته یک مسؤول عراقی اسنادی که وزن آن به ۴۸ تن می‌رسند ۳۱ اوت به بغداد منتقل و فورا در مکان نامعلومی انبار شده است. نه دولت عراق و نه دولت آمریکا خبری درباره انتقال اسناد نداده‌اند. به گفته این مسؤول دولت بغداد قصد ندارد اسناد را به دید عموم بگذارد.
احتمالا این آرشیو حامل منافع شخصی هزاران خانواده در عراق باشد.

ایوب الزیدی ۳۱ ساله که پدرش صابر را بعد از پیوستن به خدمت نظامی در زمان حمله به عراق از دست داده، گفت: صدام مردم عراق را نابود کرد. نمی‌توان درباره چنین اقداماتی سکوت کرد.

مادرش حسنیه ۵۱ ساله می‌گوید: ممکن است از این اسناد سرنخی پیدا شود که بدانیم صابر زنده است یا خیر.

این زن سال‌های دهه ۹۰ قرن گذشته را درحالی سپری کرده که به نظام بعث برای یافتن اطلاعاتی از سرنوشت همسرش متوسل شده بود و اکنون نیز امیدی به دولت کنونی ندارد.

دودستگی‌های عمیقی میان عراقی‌ها درباره خود حزب بعث وجود دارند. یکی از اعضای سابق این حزب معتقد است اگر این اسناد فاش شوند ملی‌گرا بودن حزب بعث را نشان می‌دهند.

عباس کاظم، مدیر "طرح عراق در شورای آتلانتیک" که برای نوشتن تألیفات دانشگاهی‌اش درباره تاریخ و جامعه عراق از این اسناد استفاده کرده، تاکید کرد: عراق آماده نیست. هنوز روند آشتی که اجازه بدهد این آرشیو نقش مثبتی را ایفا کند، آغاز نشده است.

وی گفت اسنادی که از آن اطلاع یافته حتی درباره مسؤولان کنونی هم هست.

وی گفت: بعثی‌ها همه چیز را سند کرده‌اند. اگر فاش شود سیاستمداران و رهبران عشایر و مردم در خیابان از آن علیه یکدیگر استفاده خواهند کرد.

مارسین الشمری که از این آرشیو برای نوشتن رساله دکترا استفاده کرده و عضو مرکز بروکینگز است، گفت: کمترین چیزی که می‌توانیم انجام دهیم این است که به پژوهشگران عراقی اجازه دهیم مثل پژوهشگران آمریکا به این اسناد دسترسی داشته باشند.

به گفته یک مسؤول عراقی، آمریکا به اسناد دیگری نیز بعد از حمله به عراق دست یافته که از جمله آن پرونده‌های دولتی بسیار با اهمیتی است.

به رغم این مساله مکیه امیدوار است روزهای تمام آن حوادثی که در این اسناد آمده، به سرعت بگذرد.