عصر ایران؛ مبینا محمدی - مدت ها پیش بعد از چندین برخورد با یکی از کسانی که به تازگی با او آشنا شده بودم سر صحبت به اینجا باز شد که رشته ی تحصیلی هر کدام مان چیست؟ متوجه شدیم که هر دویمان در دوره دبیرستان علوم انسانی را انتخاب کرده ایم؛ یادم می آید با آنکه هنوز یک سال از او فاصله ی بیشتری با کنکور داشتم تا حدودی به یک اندازه درس می خواندیم؛ سال آخری بود و از اینکه چقدر دروس حفظی انسانی برایش دشوار و مفاهیم فلسفی آزاردهنده هستند، می گفت؛ وقتی از او پرسیدم که کدام درس را بیشتر دوست دارد نیز پاسخی نداشت؛ تا اینکه گفت از همان ابتدا علاقه ای به علوم انسانی نداشته و "هنر" رشته ای است که همیشه مورد توجه اش بوده.

قبل از آنکه بپرسم "پس چرا به دنبال علاقه اش نرفته؟" پیش قدم شد و از اجباری که خانواده بر او تحمیل کردند کمی گفت. در هر صورت کاملا مشخص بود که بر خلاف من که کاملا با علاقه همه ی درس ها را می خواندم، او تنها در حال گذران دوران کنکور بود و در آخر به اینکه بعد از کنکور وقت زیادی برای انتخاب مسیر آینده اش خواهد داشت دل خوش کرده بود. شرایطی که خانواده اش ایجاد کرده بودند نیز طوری بود که تنها باید در دانشگاهی سراسری آن هم فقط تهران قبول شود و لاغیر!

همان لحظه متوجه شدم او از دورانی که می گذراند هیچ لذتی نمی برد و آینده ای هم برای خود در این مسیر ترسیم نکرده است؛ اما چیزی که بیشتر من را به فکر برد مربوط می‌شد به اینکه او تنها فردی نیست که چنین شرایطی را دارد.

نوعی فشار روانی بر روی دانش آموزانی که می خواهند تعیین رشته کنند هم از طرف خانواده و هم از طرف جامعه وجود دارد که آن ها را به سمت رشته های تجربی و ریاضی، خصوصا علوم تجربی سوق می دهد. اکثرا هم تمام دنیا را در یک نقطه که پزشکی نام دارد متمرکز می کنند! تفکری که به نظر من صد در صد غلط است و برتری دادن رشته ها نسبت به یکدیگر نتیجه ای جز مسدود کردن مسیر پیشرفت بعضی دانش ها را ندارد و عدم رشد آنها در نهایت اثراتی منفی کلانی بر بنیان های جامعه خواهد گذاشت.

کم نمی شناسم افرادی را که بسیار درسخوان و شاگرد اول بودند و آینده ی خود را در رشته های علوم انسانی دیده اند.

پیشتر در مطلبی از مفهوم موفقیت گفتم که آن را در لذت بردن از کاری که می کنیم خلاصه کردم؛ اگر فعالیت مان ما را شاد کند قطعا به ترقی منجر خواهد شد چرا که لذت نبردن و صرفا انجام کاری بر مبنای قضاوت دیگران، خواسته های والدین، حرف معلم ها و دوستان و... تنها خسته ترتان خواهد کرد.
اگر به خاطر دیگران انتخاب کنید، این شما هستید که قرار است باقی زندگی تان را در چنین شرایط زجرآوری تحمل کنید که ذره ای لذت برایتان ندارد. آنجاست که صبح برای رفتن به محل کارتان بی حوصله خواهید بود!

تا اینجای سخنم با آن دسته افرادی بود که علیرغم علاقه و استعداد نسبت به رشته ای آن را دنبال نمی کنند صرفا به این دلیل که ممکن است دیگران آن ها را نقد کنند یا تصوراتی از او در ذهن خود ایجاد کنند.

حال روی حرفم با کسانی است که با نظرات یا بعضا تحمیل هایی که اعمال می کنند (اکثرا والدین روی فرزندان) باعث می شوند مسیر زندگی فرزندان شان تغییر کند و چه بسا که این تغییر اثراتی بسیار مخرب داشته باشد.

سلب قدرت انتخاب از حتی نزدیک ترین افراد زندگی مان خودخواهی محض است و نمی توان به بهانه ی خیرخواهی آرزوهایی که روزی خودتان داشته اید را روی فرزندان تان پیاده کنید. اینکه فامیل ، دوست و آشنا در مورد رشته ی فرزندتان چه نظری دارند هیچ اهمیتی ندارد و اگر موفقیت او را می خواهید باید بدانید که او هرگز موفق نخواهد شد مگر در زمینه ای که به آن علاقمند باشد.

در نهایت به آن دسته معلم ها و مدیران مدارسی می گویم که وارد کردن افراد گوناگون با علایق و استعداد های گوناگون به ماشینی که قرار است تنها یک خروجی بدهد ظلم است و مساوی با نابود کردن استعداد افراد! اگر انتخاب دانش اموز ممتاز کلاس شما مطالعه در رشته ی هنر است چه اشکالی دارد؟! شخصا معلم هایی داشته ام که بعد از ورود من به علوم انسانی بسیار متعجب شده و احساس می کردند تمام زحماتشان را به باد داده ام!

اشکال اینجاست که تصوری غلط ایجاد شده مبنی بر اینکه باهوش ها و درس خوان ها همه وارد علوم تجربی و ریاضی فیزیک ، و همه ی درس نخوان ها محکوم به تحصیل در رشته های انسانی و هنر و فنی هستند!

ظرفیت هایی که هر رشته ای دارد به هیچ عنوان قابل قیاس با دیگری نیست و کسی که تجربی می خواند هیچگونه برتری ندارد نسبت به دانش آموز رشته ی هنر و بالعکس ! برتری افراد در رشته ها انجایی مشخص می شود که با عشق و علاقه آن را بخوانند و در آن موفق باشند!

به فرزندان تان رشته تحصیلی اش را تحمیل نکنید؛ اگر والدین خوبی هستید، کمک شان کنید تا در همان زمینه ای که استعداد و علاقه دارند، ادامه دهند و "حال خوب" را تجربه کنند.

از همین نویسنده:

*با خودتان دوست باشید؛ شما تنها سرمایه حقیقی خودتان هستید

*کنترل گری و باج گیری عاطفی: عاشق هستید یا مالک؟!
*«چرا» یا «چگونه»؟ / واکاوی علل ناتمام ماندن تصمیمات و برنامه های زندگی ما
*موفقیت را چگونه معنا می کنید؟
*بعد از قرنطینه چه تغییری می کنیم؟!
*قرنطینه ذهن